Jakiś czas temu, przy okazji wydania głośnej trylogii „Millenium” Stiega Larssona, a może już za czasów „Kodu Leonarda Da Vinci” Dana Browna, narodził się nowy trend podróżniczy, polegający na odbywaniu podróży śladami bohaterów powieści. Inspiracje turystyczne można znaleźć w bardzo wielu książkach, nie tylko w kryminałach, które coraz częściej zabarwione są silnie kolorytem lokalnym, ale też np. w monumentalnym „Ulissesie” Joyce’a, który dzieje się w Dublinie. Punktem wyjścia dla organizacji takich wycieczek są najczęściej przewodniki, wydawane w formie książek, bądź tworzone i publikowane przez pasjonatów w Internecie. „Haruki Murakami i jego Tokio. Przewodnik nie tylko literacki” również wpisuje się w tę nową modę. Autorką książki jest bodajże najlepiej przygotowana do tego osoba (pomijając oczywiście samego Murakamiego), czyli Anna Zielińska-Elliott, polska tłumaczka powieści japońskiego pisarza.

Książka nie jest oczywiście klasycznym przewodnikiem. To publikacja skomponowana z dziesięciu rozdziałów, z których każdy jest trasą spaceru po innej dzielnicy Tokio. Tokio od zawsze jest miejscem akcji powieści i opowiadań Murakamiego, pojawia się też w jego esejach. W nim autor spędził swoją młodość, zdobył wykształcenie, poznał swoją małżonkę, a na tokijskim stadionie baseballowym doznał olśnienia i postanowił zostać pisarzem. Ogromną wartością książki Anny Zielińskiej-Elliott jest to, że poznamy z niej lepiej nie tylko miasto, ale i także samego Murakamiego. Czytelników jego książek z pewnością zainteresują fakty z życia pisarza, które częstokroć miały wpływ na fabułę jego książek. Bardzo trafionym pomysłem jest kończenie rozdziałów odpowiedziami autora na listy, jakie pisali do niego czytelnicy jego powieści. Świadczą one o bardzo dużym poczuciu humoru prozaika, a w jeszcze większym stopniu o jego dystansie do własnej osoby i twórczości.

Pochwalić należy również samą autorkę, za to, że pozostaje obiektywna i powstrzymuje się od głoszenia własnych sądów czy preferencji, spoglądając na Tokio jedynie oczami Murakamiego i jego bohaterów. Przewodnik ściśle nawiązuje do twórczości pisarza. Tłumaczka niemalże na każdej stronie cytuje konkretne fragmenty z tych jego książek, w których pojawia się opisywane przez nią w danym momencie miejsce. Wydawnictwo jest bogato ilustrowane, więc miejsca, które do tej pory jedynie sobie wyobrażaliśmy podczas lektury, teraz możemy zobaczyć na zdjęciach wykonanych przez samą autorkę. Jak na przewodnik przystało, jest w nim też wiele praktycznych informacji, m.in. o środkach komunikacji, noclegach, kawiarniach i restauracjach tokijskich, w których można zjeść smacznie i niedrogo, ale także, co chyba najcenniejsze, o niepisanych regułach obowiązujących w mieście i całej Japonii. Znajdziemy w nim także adresy wszystkich miejsc wartych odwiedzenia, wraz z informacjami o cenie biletów wstępu i godzinach otwarcia. Dla dociekliwych autorka podaje nawet adresy stron internetowych niektórych atrakcji turystycznych. Przewodnik jest ślicznie wydany (choć mam wątpliwości co do zdjęcia umieszczonego na okładce), a przy tym bardzo wygodny w użyciu podczas podróży.

Sukcesem publikacji jest jej wszechstronność i uniwersalność. Można ją odczytywać nie tylko jako poradnik dla chcących odwiedzić w Tokio miejsca znane z ulubionych powieści, ale też jako interesującą opowieść o fascynującej japońskiej kulturze i obyczajowości. Dla wszystkich może ona być drogowskazem ułatwiającym odnalezienie się w wielkim i zaskakującym różnorodnością Tokio, mieście w którym nowoczesność zderza się z przeszłością niemalże na każdym kroku.

„Haruki Murakami i jego Tokio. Przewodnik nie tylko literacki” będzie idealną lekturą zarówno dla fanów Murakamiego, jak i tych, którzy nie znają jego twórczości. Z powodzeniem może być traktowany po prostu jako przewodnik, który zaprowadzi nas do najciekawszych zakątków japońskiej stolicy. Jestem jednak pewna, że dzięki umieszczonym w nim cytatom, zachęci on do zapoznania się z prozą Murakamiego, a tych, którzy już ją dobrze znają, skłoni do odświeżenia sobie wybranych pozycji. Trzeba bowiem przyznać, że stanowi on doskonałe uzupełnienie wydanych w Polsce książek autora, w pewien sposób porządkuje nam świat w nich przedstawiony i podsumowuje jego dotychczasowy dorobek. Jednym zdaniem, jest to najlepszy prezent, jaki MUZA mogła podarować miłośnikom Murakamiego, oczekującym na kolejny polski przedruk jego twórczości i obowiązkowa pozycja, która powinna stanąć na półce każdego z nich. Podobnych propozycji brakuje na polskim rynku, mam więc nadzieję, że sukces, z jakim z pewnością spotka się książka Anny Zielińskiej-Elliott przyczyni się do zmiany tego stanu.

Malwina Sławińska