"Osiem notatników" do rzetelnie wydana pozycja z utworami jednego z moich ulubionych autorów. Mało kto wie, że twórczość Franza Kafki obfitowała w różnego rodzaju aforyzmy, miniatury i krótkie formy, choć to dzięki powieściom zyskał rozgłos. Typowa dla twórcy "Procesu" chaotyczność i niespójność myśli jest oczywiście widoczna i tutaj. Nie można jednak mieć o to pretensji do wydawnictwa, bo taki przecież właśnie był sam Kafka. Kilka utworów z "Ośmiu notatników" szczególnie zapadło mi w pamięć, dlatego jestem pewna, że będę jeszcze wracać do tej książki.

"Osiem notatników" do rzetelnie wydana pozycja z utworami jednego z moich ulubionych autorów. Mało kto wie, że twórczość Franza Kafki obfitowała w różnego rodzaju aforyzmy, miniatury i krótkie formy, choć to dzięki powieściom zyskał rozgłos. Typowa dla twórcy "Procesu" chaotyczność i niespójność myśli jest oczywiście widoczna i tutaj. Nie można jednak mieć o to pretensji do...

Dostrzegłszy najstarsze znamię świata jakim jest przemijalność, Franz Kafka nadał mu kształt skomplikowanego labiryntu, aby następnie wpuścić mnie do niego na długie jesienne wieczory. Skłamałbym, gdybym napisał, że bez pokory chciałem prześlizgnąć się przez jego myślowe łamigłówki. Dobrze wiedziałem, na co się narażam, próbując iść drogami pozornie pozbawionymi celu. Bowiem pośród ich mrocznej bezsensowności widać światło, jakim jest drugi człowiek. Ponieważ aby dotrzeć do podstaw własnego "ja", to należy się przyjrzeć temu, co reprezentuje nasze człowieczeństwo wobec innych. Proza Kafki jest w pewnym sensie sprawdzianem tego, czy będąc zagubionym na pędzącym w ramiona wieczności świecie, można jeszcze oglądać dobro i zło, dokonując przy tym prawidłowych wyborów. Nie bez powodu Kafka kilkukrotnie wspomina o biblijnych pierwszych ludziach. To od nich zaczęły się wątpliwości, których rozwiania po dziś dzień nadaremnie wypatrujemy.

Zawsze byłem pod wrażeniem jasności umysłu, jaką twórca "Procesu" potrafił mnie zaskakiwać w obliczu przytłaczających wielkości, kształtów wymykających się rozumowi i poddanych niejednoznacznym parabolicznym obrazom. W przypadku "Ośmiu notatników" nie było inaczej, w rozważaniach o wolnej woli, ugina się ona pod wpływem grzechu pierworodnego i ginie pod gilotyną wiary. Niezrozumiałe motywy musiały kierować postaciami z tej istnej wieży Babel. Syreny próbujące pokonać Odyseusza milczeniem. Na wszelkie strony wykoślawiany mit o Prometeuszu. Trzeba przejść przez wszystkie etapy sprzecznych ze sobą zdarzeń i pojęć, aby wypracować jakąkolwiek przydatną dla siebie definicję świata duchowego i zmysłowego. A przy tym nie warto ich od siebie oddzielać, niech połączone zbawienną synergią chociaż na te kilka dni pozwolą nam zostać obserwatorem duszy.

Wydawało mi się, że Franz Kafka chciał nam przekazać garść drogocennych uwag na temat możliwości osiągnięcia pełni szczęścia na będącym teatrem świecie. Udomowienie węża i postawienie go pośród poddanych człowieka na pierwszym miejscu, wcale nie musi do tego pisarza podważać zaufania. To tylko jego jedna z metod oddzielenia prawdy od kłamstwa, dowiedzenie tego, że wieczność nie jest bezruchem. Te przemyślenia sięgają gdzieś dalej, niż do granic zagubienia. Zgadzam się, to proza ślepych zaułków, ale wystarczy zastosować się do wskazówek zawartych w określeniu "przypatrz się sobie", żeby drogi bez wyjścia rozgałęziły się na kilka odnóg i przynajmniej w jednej z nich dostrzeżemy wtedy światło. "Osiem notatników" nie jest jedynie zlepkiem wielu form beznadziejności, wobec tego może się nawet wydać książką o kształtowaniu atrybutów doskonałości. Jak widać, im więcej sprzeczności, tym lepiej.

W poszarpanych "snach" Kafki trudno wyznaczyć granicę pomiędzy tym co ludzkie a nieziemskie. Jego bohaterowie są żywi tylko do pewnego stopnia, zawsze gdzieś w trakcie ich egzystencji pojawi się błąd umierania, którego skutkiem pozostaje niedokończenie. W tym wypadku aż wypada wspomnieć o charakterze notatników. Są dotykającymi nerwu krótkimi zapiskami, rozpalającymi ciekawość i nagle ją gaszącymi wtrętami. Tak wygląda niepohamowany indywidualizm człowieka przenikającego przez "Wszystko" i twórcy rozpoznającego rzeczywistość jak mało kto. Nie wiem, czy Kafce udało się zakończyć spór o świat, konflikt który rozpoczął w imię poszukiwania prawdy. W każdym razie wydobył ze swojej wyobraźni wszelkie odmienności, od których aż się skrzy w "Ośmiu notatnikach". Tym samym, antagonizmów nigdy nie zakończymy, ale dosypując ciągle paliwa do tego pożaru, możemy przysłużyć się prawdzie.

Dostrzegłszy najstarsze znamię świata jakim jest przemijalność, Franz Kafka nadał mu kształt skomplikowanego labiryntu, aby następnie wpuścić mnie do niego na długie jesienne wieczory. Skłamałbym, gdybym napisał, że bez pokory chciałem prześlizgnąć się przez jego myślowe łamigłówki. Dobrze wiedziałem, na co się narażam, próbując iść drogami pozornie pozbawionymi celu....

Do wczoraj nie wiedziałam, że coś takiego w ogóle istnieje, będąc na dodatek wydane u nas. Przedziwne, mówiąc szczerze, ale Kafkę uwielbiam, więc zapiski te, pół-prywatne, strzępy myśli u samych jej początków, są niezmiernie fascynujące.

Do wczoraj nie wiedziałam, że coś takiego w ogóle istnieje, będąc na dodatek wydane u nas. Przedziwne, mówiąc szczerze, ale Kafkę uwielbiam, więc zapiski te, pół-prywatne, strzępy myśli u samych jej początków, są niezmiernie fascynujące.