Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przeczytałam bardzo szybko, bo potoczyście napisane, choć zdecydowanie zbyt dużo kolokwializmów. W opisie naszego społeczeństwa, postinteligenckiego, postchłopskiego i w ogóle post- , Ziemkiewicz w zasadzie bezbłędnie opisuje kiepski stan ogólny. Obraz elity oraz „elity”, która czerpiąc z jedynego dostępnego wzorca relacji elita-plebs, kopiuje po szlachcie, a raczej swoim wyobrażeniu szlachty, jej pogardę dla ciemnego plebsu, w złudnej nadziei, że ta pogarda upodobni ją do „prawdziwych Europejczyków” – to jeden z najlepszych wątków książki. Pisząc o tejże elicie (?) lzauważa: „Bycie elitą Polski nie oznacza [dla niej] bycia źródłem pomysłów, strategicznych wizji, wzorców czy norm. Oznacza bycie pasem transmisyjnym między tubylczą dziczą a stanowiącym owo źródło ‘białym człowiekiem’ z ‘Europy’”. Ta niesamodzielność intelektualna przejawia się głównie w bezkrytycznym małpowaniu „postępowych” ideologii. Zdecydowanie gorzej natomiast opisuje Ziemkiewicz pewne zaszłości historyczne (konflikt endecja – piłsudczycy) czy współczesny Izrael, bezceremonialnie pomijając niewygodne dla jego argumentacji fakty, takie jak zamordowanie Gabriela Narutowicza czy wojna 1948 roku. W ogóle próba umniejszenia czy usprawiedliwienia rodzimego antysemityzmu to najsłabsza część książki (choć i tu nie brakuje pojedynczych, bardzo celnych spostrzeżeń),ale generalnie dominuje lamentacja żałosna, jako to, panie dzieju, chłopa rozpijali i grosz na tym zarabiali. Tym niemniej, mimo czasem rażącego stylu i niektórych, moim zdaniem, nietrafnych ocen, książka jak najbardziej warta przeczytania, bo diagnoza naszej kondycji społecznej, poparta licznymi cytatami z prac socjologicznych, wspomnień (głównie wiek XIX) czy statystykami, jest boleśnie prawdziwa.