Wiersz to specyficzny rodzaj sztuki. I bardzo trudny, jeśli mówimy o wysokiej jakości artystycznej. Najtrudniej jest trzymać rygor formy i do tego powiedzieć coś oryginalnego, trafnego, ważnego, poruszającego. Wydaje mi się, że największe wyzwanie stoją przed autorami, którzy maksymalnie skracają wypowiedź. Bo to już potrzeba mistrzowskim operowaniem leksyki, by stworzyć coś z niczego.


Dorota Płoszczyńska przejawia upodobanie do krótkiej formy. Lubuje się w sentencjach, aforyzmach, często wyraża pewne myśli w jednym zdaniu. Podobnie jest i w „Antyramie”.

To zbiór krótkich wierszy oraz miniatur. Nawet w obrębie nieco dłuższych form widać tendencję autorki do pisania hasłami. W otwierającym utworze w zasadzie niemal każdy wers (połączony z tytułem) mógłby stanowić osobny byt:

„Wydałam”

wiersze

na świat

na pastwę losu

przemiał

dialog z nieznajomym

na sprawy nieziemskie i czas

nieokreślony.



Piękny to wstęp do książki z poezją. Jest w tym wyznaniu coś metafizycznego i dramatycznego jednocześnie. Do tego ujawniają się tu kolejne cechy twórczości Płoszczyńskiej: gra wieloznacznością i niedopowiedzeniem, emocjonalność, humor.

Bardzo mi się podoba ten tom. Zaskakująco odmienny od poprzednich książek autorki (które znam),a jednak w jakimś stopniu znajomy. Nadal u Płoszczyńskiej dominują sprawy najważniejsze dla jej kobiecego (choć nie tylko, tu płeć nie ma takiego znaczenia, wszak to co istotne dotyczy człowieka w ogóle) podmiotu. I nie tylko, bo „Antyrama” to poezja uniwersalnych uczuć oraz stanów emocjonalnych.

Można się wzruszyć odkrywając poetycką definicję domu („Dom”). By zauważać takie szczegóły codzienności potrzeba niezwykłej wrażliwości oraz dojrzałości. I tym właśnie odznaczają się wiersze z „Antyramy”. Płoszczyńska opowiada o doświadczeniach każdego z nas. A jednak pod jej piórem tęsknota, rozczarowanie, samotność, bliskość, miłość, lęk stają się pełne magii i tajemnicy.

Uczucia i stany emocjonalne, będące najczęściej wynikiem ludzkich działań, aspirują w „Antyramie” do funkcji bohaterów lirycznych. To im oddaje się pole, choć nie mówi o nich wprost. Trzeba je odnaleźć pośród metafor czy porównań. A te są zdecydowanie mocną stroną w twórczości Doroty Płoszczyńskiej. Poetka często korzysta z metaforyki związanej ze słowami, znakami, pisaniem i poezją, jak choćby w „lecie w pełni”:

siedzę w jednej kropce

w jednej kropce z wykrzyknikiem

i przez zęby cedzę myśli

zagłuszane psim skowytem.



Widać tu, że w „Antyramie” za słowami idzie obraz. A ten z kolei odnosi nas często w rejony pozornie abstrakcyjne. A zatem trzeba sięgać głębiej niż do podstawowego znaczenia. Musimy te wiersze usłyszeć, poczuć, posmakować.

Wiele tu także nawiązań do szeroko pojętej kultury. Płoszczyńska sięga w rozmaite zakamarki zarówno kultury, sztuki, co i religii czy życia codziennego. Dużo widzi i słyszy, a potem sprytnie wykorzystuje w swojej poezji.

Od przeżyć intymnych podmiotu autorka przechodzi do spraw uniwersalnych, globalnych. Bywa ironiczna, bywa zatroskana. Szczególnie bliskie są jej sfery związane z naturą. Przy czym zawsze to człowiek jest w centrum, nawet jeśli rozważamy kwestie dotyczące m.in. zwierząt.

U Płoszczyńskiej pojawiają się takie impulsy – zaskoczenia, które dają do myślenia. Czasem to pewien obraz, jakaś metafora, czasem ciekawe połączenie wyrazowe, albo pewne hasła czy myśli, jak np.

„zbrodnia przeciętności

(nikt w liczbie mnogiej”.

lub

„zastanawiam się

ile apatii w empatii”.



Dorota Płoszczyńska w „Antyramie” udziela „sakramentu słowa”. Przestrzeń poetycka ma dwa wymiary – to obszar rzeczywisty lub chociażby prawdopodobny, realny, codzienny. A drugi to świat języka i jego zależności, a także i tego, do czego nas język odnosi. A u autorki „Coolmenacji” trafiamy do swoistego labiryntu słów. A i to przecież nie wszystko, bo poetka wikła nas w rozważania o filozoficznej proweniencji.

Wiele wierszy to liryczne dzieła sztuki, jak m.in. „Bez skalpela” – wiersz na wskroś metaforyczny oraz niezwykle obrazowy, plastyczny! Takich tekstów znajdziemy tu sporo. Autorka potrafi wywołać zachwyt, wzruszyć, zatrzymać. Uzależnia nas od swojej znakomitej poezji.

Wiersz to specyficzny rodzaj sztuki. I bardzo trudny, jeśli mówimy o wysokiej jakości artystycznej. Najtrudniej jest trzymać rygor formy i do tego powiedzieć coś oryginalnego, trafnego, ważnego, poruszającego. Wydaje mi się, że największe wyzwanie stoją przed autorami, którzy maksymalnie skracają wypowiedź. Bo to już potrzeba mistrzowskim operowaniem leksyki, by stworzyć...