Książka ta jest niczym lustro, lustro, w którym odbija się obraz pewnej epoki, a tu i ówdzie pobłyskują w nim brunatnawe refleksy światopoglądu autora.
Epoka to niewątpliwie ciekawa, jednakowoż od naszych czasów na wielu płaszczyznach dość odmienna...

Już na pierwszych kartach poznajemy Izaka, który wytrwale brnie w dzicz i nie bacząc na żadne przeciwności buduje swój mały raj na ziemi.
Chłop to: pracowity, silny, wytrwały, stateczny, szanujący władzę, hierarchię społeczną i zastany porządek.
Jednocześnie nie jest zbyt religijny, nie dręczą go dylematy moralne, na pieniądzach się nie zna, bo i po co, innymi słowy: typowy, rozgarnięty jak sterta sitowia — swój chłop.
I takich właśnie ludzi potrzebuje państwo totalne, państwo, z którego ideałami zgadzał się Knut Hamsun.

Jego barwne opisy Lapończyków mogą momentami zdawać się zabawne, lecz jeśli uważnie wczytamy się w ich treść, możemy dostrzec lekceważenie ich stylu życia, pogardę dla kultury i niezrozumienie ich swoistej nieprzystawalności do zachodniego modelu cywilizacyjnego.
Według autora (zgodnie ze słowami i przemyśleniami bohaterów jego powieści) Lapończycy są niczym cyganie! Potrafią jedynie żebrać, szwendać się bez celu,
kraść i cwaniakować.
I być może coś w tym i było, ale dlaczego, z jakiej przyczyny? Hamsun nie wnika, powiela jedynie obiegowe opinie i plotki...

Niejako na marginesie opowiadanej historii, poruszony zostaje problem dzieciobójstwa.
Ba, poruszony nawet kilkakrotnie, patrz — Inger, Barbro.
Spoglądając nań poprzez pryzmat naszych czasów, akt taki budzi powszechną odrazę, zda się wręcz iż dla większości ludzi jest wprost nie do pomyślenia.
A tu na norweskiej zdrowej, silnej moralnie wsi, u progu dwudziestego stulecia wydaje się wzbudzać o wiele mniej emocji niż dzisiaj.
Mało tego, potrafi wręcz pobudzić niektóre kobiety do współodczuwania i bronienia "wyrodnych" matek.
Sołtysowa pani Heyerdal:

"Poruszyła wszystkie sprężyny, wielkie i małe, i dopięła tego, że dopuszczono ją do rozprawy w charakterze świadka"

I nagle w sądzie świadek Heyerdal wygłasza płomienną mowę obronną, której gros treści to czystej wody manifest feministyczny.
Dziwne? Not really.
Autor zastosował tu prosty chwyt psychologiczny: kobieta wyzwolona = kobieta upadła, co w jego mniemaniu najprawdopodobniej uprawomocniało pochwałę patriarchatu, jaką powieść ta niewątpliwie jest.

I już zbliżając się do końca mych dywagacji, wątek ekologiczny:

„Człowiek i przyroda nie toczą z sobą walki zawziętej, szanują nawzajem swoje prawa, nie współzawodniczą z sobą, wolni są od przesądów, kroczą zgodnie ręka w rękę”

Minęło ponad sto lat od napisania tych pięknych słów, niestety nam ludziom, nic nie minęło.

Podsumowując:
Za walory literackie - 10
Za opisy przyrody - 8
Za doskonałość uchwycenia chwili - 9
Za opisanie świata - 9
Światopoglądowo jednak to jakaś porażka - 1

Cóż mogę rzec, opowieść samą w sobie polecam, aż żal, że już tak się dziś nie pisze. Co do przemyconych w niej poglądów autora, zalecałbym jednak jak najdalej idącą wstrzemięźliwość...

Książka ta jest niczym lustro, lustro, w którym odbija się obraz pewnej epoki, a tu i ówdzie pobłyskują w nim brunatnawe refleksy światopoglądu autora.
Epoka to niewątpliwie ciekawa, jednakowoż od naszych czasów na wielu płaszczyznach dość odmienna...

Już na pierwszych kartach poznajemy Izaka, który wytrwale brnie w dzicz i nie bacząc na żadne przeciwności buduje swój mały...