Wykłady o literaturze rosyjskiej

Nabokov to zabawny sukinkot (ale bardzo bardzo zabawny) a to nie wpływa wcale na jakość jego wykładów. Tłumaczy Tołstoja, Czechowa, Dostojewskiego, Gogola, Turgieniewa i Gorkiego po swojemu, ze swoimi sympatiami i antypatiami, ale robi to z takim urokiem, swadą i poczuciem humoru że nie można się od tego oderwać. Polecam każdemu kto ceni sobie rosyjską literaturę i chce sobie z Nabokovem podyskutować choćby o Dostojewskim, nad którym się pastwi (ale kilka uwag na jego temat jest naprawdę bardzo dobrych i rzuca mi na niego nowe światło)

Nabokov to zabawny sukinkot (ale bardzo bardzo zabawny) a to nie wpływa wcale na jakość jego wykładów. Tłumaczy Tołstoja, Czechowa, Dostojewskiego, Gogola, Turgieniewa i Gorkiego po swojemu, ze swoimi sympatiami i antypatiami, ale robi to z takim urokiem, swadą i poczuciem humoru że nie można się od tego oderwać. Polecam każdemu kto ceni sobie rosyjską literaturę i chce...

Relatywnie niskie oceny innych czytelników budzą zdumienie. Książka zawiera bowiem często wręcz błyskotliwe spostrzeżenia, a w pozostałych przypadkach jest na wysokim poziomie analizą wybranych rosyjskich twórców i ich dzieł. Być może inny krytycy literatury podważyliby celnie niektóre spostrzeżenia Nabokova, z częścią też ze względu na własną wrażliwość artystyczną można się nie zgadzać, niemniej interpretacja Nabokova uwodzi... Czasami ta analiza jest jednak zbyt drobiazgowa, a tekst jest w mojej ocenie zbyt nasączony cytatami - stąd niezasadna byłaby maksymalna ocena. Niemniej pozycja dla miłośników literatury, nie tylko rosyjskiej, warta polecenia. Z kolei dla miłośników rosyjskiej literatury jest to pozycja obowiązkowa. Na marginesie dodam, że już od pierwszych stron odczułem żal (myślę, że jak większość czytelników), że na wykłady Nabokova nie było nam dane chodzić...

Relatywnie niskie oceny innych czytelników budzą zdumienie. Książka zawiera bowiem często wręcz błyskotliwe spostrzeżenia, a w pozostałych przypadkach jest na wysokim poziomie analizą wybranych rosyjskich twórców i ich dzieł. Być może inny krytycy literatury podważyliby celnie niektóre spostrzeżenia Nabokova, z częścią też ze względu na własną wrażliwość artystyczną można...

XX - wieczny klasyk, autor jednej z najbardziej bulwersujących ale także najchętniej czytanych w XX wieku powieści, amerykański pisarz rosyjskiego pochodzenia, Vladimir Nabokov. Autor "Lolity" w latach 40. i 50. mieszkając w USA, pracował jako wykładowca literatury - jego wykłady zostały zebrane w trzech tomach: "Wykłady o Don Kichocie", "Wykłady o literaturze rosyjskich" i "Wykłady o literaturze" (gdzie opowiadał o literaturze amerykańskiej). Wykłady dotyczące literatury rosyjskiej są najbardziej subiektywne... i chyba samemu autorowi najbliższe - to w tej literaturze i kulturze był wychowywany, to ta literatura tworzyła jego świat w pierwszych latach obcowania z literaturą. Jednak... jak to bywa z pozycjami Nabokova wydawanymi w wydawnictwie Aletheia w tej pozycji nie liczy się jedynie jej główna treść dotycząca poszczególnych rosyjskich dzieł, ale także (a może przede wszystkim?) to jak bardzo Nabokov był zafascynowany literaturą, jak ważną rolę odgrywała w jego życiu... momentami odziera ją z patosu, jest przeciwny wszelkim interpretacjom zmierzającym ku nadinterpretacjom i zachwyca: lekkością swojej wypowiedzi i osobowością.

W "Wykładach o literaturze rosyjskiej" zostały zawarte teksty "Rosyjscy pisarze, cenzorzy i czytelnicze" (wprowadzenie wręcz niezbędne do tego tomu, otwierające oczy i pozwalające wkroczyć w świat rosyjskiej literatury), "Sztuka przekładu", "Filistrzy i filisterstwo" oraz główna, najważniejsza część... tj. teksty dotyczące rosyjskich pisarzy (ich zarysy biograficzne - napisane z polotem, wzbogacone o ciekawostki, a jednocześnie obfitujące w informacje ważne dla rozwoju ich twórczości) i ich dzieł. Te wszystkie teksty zostały odtworzone na podstawie notatek Nabokova (jeśli mieliście okazję przeczytać zbiór wywiadów z nim, wydanych w zbiorze "Własnym zdaniem" doskonale wiecie, że Nabokov nigdy nie "szedł na żywioł", a każdą swoją wypowiedź musiał mieć wcześniej spisaną na kartce). Opracował je już w 1981 roku (czyli cztery lata po śmierci Nabokova) Fredson Bowers - to ten pan odpowiada także za przedmowę - z zadaniem poradził sobie bardzo dobrze! Tym samym czytelnicy otrzymali książkę, w której omówione zostało kilkanaście pozycji niezwykle ważnych dla literatury rosyjskiej.

Kilkanaście pozycji, 6 biografii + teksty dodatkowe... już po tym możecie się zorientować, że nie są to teksty obszerne. Nabokov w swoich bardzo subiektywnych wypowiedziach skupiał się na poszczególnych wątkach, niekiedy szczególikach. Jego teksty są wyraziste, niektóre oburzają, inne otwierają oczy. Nabokov o literaturze opowiadał oryginalnie, niekiedy na przekór wszystkim innym mądrym wykładowcom i krytykom. Skupiał się nie tyle na walorach estetycznych... co na odczuwaniu literatury. To inteligentne, niekiedy zabawne, zawsze przewrotne i oryginalne teksty, których się nie czyta - je się połyka.

Nabokov pod lupę wziął następujące pozycje: "Martwe dusze" i "Szynel" Nikołaja Gogola; "Ojcowie i dzieci" Iwana Turgieniewa; "Zbrodnia i kara, "Notatki z podziemia, "Idiota", "Biesy" i "Bracia Karamazow" Fiodora Dostojewskiego; "Anna Karenina" i "Śmierć Iwana Iljicza" Lwa Tołstoja; "Pani z pieskiem", "W parowie" i "Mewa" Czechowa oraz "Na tratwie" Maksyma Gorki. Najwięcej słów w "Wykładach..." poświęcił Dostojewskiemu, którego uważał za miernego, nieporządnego, piszącego zawsze w pośpiechu pisarza... raczej skupiał się na jego krytykowaniu, ale... choć subiektywna to jest to także krytyka inteligentna, która ma swoje uzasadnienie. I tak... jak darzę czytelniczą miłością "Zbrodnię i karę", o której Nabokov wypowiedział wiele niepochlebnych słów... to jednak te wszystkie jego argumenty: przemawiają do mnie. Zawarte w tym zbiorze teksty poruszają trybiki do myślenia, analizowania i odkrywania na nowo wszystkich przedstawionych tu pozycji.

Nabokov we "Wykładach o literaturze rosyjskiej" przedstawia niedoskonałość Czechowa, pisze o finezji Tołstoja, a Gorkę kwalifikuje jako bardzo kiepskiego pisarza... czytelnik sięgający po tę pozycje nie musi się z tymi wszystkimi sądami zgadzać: nie mniej są to sądy człowieka świetnie wykształconego, uznanego na świecie pisarza, który swoim literackim dobytkiem (a mowa tu przecież także o takich powieściach jak "Zaproszenie na egzekucję", "Pnin" i wielu innych) zdumiewa i zachwyca do dnia dzisiejszego. "Wykłady o literaturze rosyjskiej" to bardzo ciekawa, inspirująca, zachęcająca do czytania i odkrywania literatury na nowo pozycja: lektura obowiązkowa dla wszystkich sympatyków literatury rosyjskiej... i literatury w ogóle. Nabokov pokazuje jak powinno się o literaturze mówić i pisać.

Moja ocena: 8/10

XX - wieczny klasyk, autor jednej z najbardziej bulwersujących ale także najchętniej czytanych w XX wieku powieści, amerykański pisarz rosyjskiego pochodzenia, Vladimir Nabokov. Autor "Lolity" w latach 40. i 50. mieszkając w USA, pracował jako wykładowca literatury - jego wykłady zostały zebrane w trzech tomach: "Wykłady o Don Kichocie", "Wykłady o literaturze...

Czytając Wykłady o literaturze rosyjskiej zazdrościłam trochę amerykańskim studentom, którzy w latach 40. i 50. ubiegłego wieku poznawali Martwe dusze albo Zbrodnię i karę na zajęciach z Vladimirem Nabokovem. Po pierwsze, sam wychował się na tej literaturze; po drugie, był wnikliwym czytelnikiem; po trzecie, do tematu podchodził z pasją, ale i subiektywnie.

I tak na przykład prozę Turgieniewa uważał za „dobrze naoliwioną”, co w rzeczywistości oznaczało, że fabuła była prowadzona banalnie. Dostojewskiego miał za pisarza miernego, zwłaszcza jeśli chodzi o ponadczasowe wartości artystyczne oraz indywidualny geniusz. Nabokov podkreślał brak smaku, sentymentalizm i farsowość w twórczości Fiodora Michajłowicza, na plus wyróżniając jedynie Sobowtóra. Z kolei brak formatu intelektualnego zarzucał Gorkiemu, uwzględnionemu na kursie literatury głównie z powodu barwnego życiorysu.

Autor Lolity cenił za to Gogola, między innymi za precyzyjny styl oraz postaci drugoplanowe. O Czechowie wypowiadał się wręcz z pewną czułością, wskazując na "wzruszającą subtelność, przeuroczą słabość i gołębioszary niepozorny świat". Najwybitniejszym pisarzem był według Nabokova oczywiście Tołstoj, z jego znakomitym wyczuciem czasu, dopracowaną kompozycją i symboliką. Notatki dotyczące Anny Kareniny są najbardziej rozbudowane – wykładowca naszkicował nawet rozkład wagonu sypialnego, wychodząc z założenia, że to ważne dla dobrego czytelnika.

Z prezentowanymi opiniami można się nie zgadzać, warto jednak sprawdzić ich uzasadnienie. Książa wyjątkowo wartościowa, m.in. dlatego, że pokazuje, jak należy czytać literaturę.

http://czytankianki.blogspot.com/2017/09/kruszac-literature.html

Czytając Wykłady o literaturze rosyjskiej zazdrościłam trochę amerykańskim studentom, którzy w latach 40. i 50. ubiegłego wieku poznawali Martwe dusze albo Zbrodnię i karę na zajęciach z Vladimirem Nabokovem. Po pierwsze, sam wychował się na tej literaturze; po drugie, był wnikliwym czytelnikiem; po trzecie, do tematu podchodził z pasją, ale i subiektywnie.

I tak na...

Nie do końca do mnie trafia metoda analizy Nabokova. Jest zbyt drobiazgowy, a jego interpretacje, szczególnie te dotyczące formy, są trudne do prześledzenia i nie zawsze warte celu.
Poza tym, nie potrafię mu wybaczyć surowej krytyki Dostojewskiego, do którego ma, trudno mu to ukryć, negatywny stosunek.
Do tego nie zawsze jest wierny swoim priorytetom. Pisze, że niezwykle ceni styl autora i jest piewcą estetyzmu, wyrzuca Dostojewskiemu obsesyjną tonację, banalność każdego słowa i prymitywną elokwencję, a przy kolejnym pisarzu przymyka oko na to samo. Ba, nawet tego nie ukrywa.
Mimo wszystko Nabokov zaraża entuzjazmem i budzi podziw dla sztuki.
Mimo wszystko warto te wykłady przeczytać.

Nie do końca do mnie trafia metoda analizy Nabokova. Jest zbyt drobiazgowy, a jego interpretacje, szczególnie te dotyczące formy, są trudne do prześledzenia i nie zawsze warte celu.
Poza tym, nie potrafię mu wybaczyć surowej krytyki Dostojewskiego, do którego ma, trudno mu to ukryć, negatywny stosunek.
Do tego nie zawsze jest wierny swoim priorytetom. Pisze, że niezwykle...