Moby Dick or the Whale

Sama jestem sobą zdziwiona - w ostatnim czasie miałam do wyboru czytanie pewnego bestsellera a powieść o wielorybie. Zawsze wygrywał wieloryb.
Jestem z siebie dumna, że przeczytałam "Moby Dicka". Nie ukrywam, było mi ciężko, zwłaszcza, że zdecydowana większość książki to dygresje bohatera odnośnie podziału wielorybów, sprzętu na statku wielorybniczym, wyższości łowienia wielorybów nad innymi łowami oraz - moje ulubione - wyjaśnienie, na czym polega różnica między kaszalotem a wielorybem właściwym. Serio, naprawdę takie rzeczy znajdziemy w tej książce.
Wiecie co? Może samego wątku głównego - polowania na białego kaszalota przez żądnym zemsty kapitana Ahaba - było mało, ale trzeba przyznać, że "Moby Dick" to powieść niezwykła. Ma w sobie dziwny urok, który sprawia, że rozdziały dygresyjne czyta się z wypiekami na twarzy. Osobiście byłam pod wrażeniem tego, jak autor bawi się formą. Melville nie tworzy czegoś tradycyjnego, ze wstępem, rozwinięciem i zakończeniem, tylko coś, co stanowi miszmasz każdego gatunku literackiego. I pomyśleć, że to powstało w 1850 roku, a ponoć teraz mamy czas na powieści eksperymentalne!
Wielka Klasyka za mną. Czuję się w pełno dowartościowanym czytelnikiem. I douczonym, jak odróżnić kaszalota od wieloryba.

Sama jestem sobą zdziwiona - w ostatnim czasie miałam do wyboru czytanie pewnego bestsellera a powieść o wielorybie. Zawsze wygrywał wieloryb.
Jestem z siebie dumna, że przeczytałam "Moby Dicka". Nie ukrywam, było mi ciężko, zwłaszcza, że zdecydowana większość książki to dygresje bohatera odnośnie podziału wielorybów, sprzętu na statku wielorybniczym, wyższości łowienia...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Doceniam wartość tej powieści, ale zmęczyło mnie jej czytanie. Czuć różnicę czasów.

Doceniam wartość tej powieści, ale zmęczyło mnie jej czytanie. Czuć różnicę czasów.

Pokaż mimo to

Pierwszą część oceniam na 6/10. Nie trafiła w moje gusta, nie uważam jej za arcydzieło, za dużo w niej rozwlekłych wątków pobocznych, które niewiele wnoszą do fabuły, a bardziej przypominają łamanie czwartej ściany i tłumaczenie jak małym dzieciom, czy są wieloryby, jak wyglądają itp.
Dodatkowo, język jest momentami po prostu dziwaczny. Oto 2 przykłady z rozdziału XLII: "Wszelako w podobnej materii subtelność odnosi się do subtelności."
Albo "słodkie odcienie nieba i boru o zachodzie, pozłocisty aksamit motyli, motyle policzki młodych dziewcząt"...
Masło maślane to nie moja bajka. Oczywiście pierwowzór literacki jest w 90% lepszy od ekranizacji, jednak w tym wypadku polecam film z Gregorym Peckiem w roli kapitana Ahaba.

Pierwszą część oceniam na 6/10. Nie trafiła w moje gusta, nie uważam jej za arcydzieło, za dużo w niej rozwlekłych wątków pobocznych, które niewiele wnoszą do fabuły, a bardziej przypominają łamanie czwartej ściany i tłumaczenie jak małym dzieciom, czy są wieloryby, jak wyglądają itp.
Dodatkowo, język jest momentami po prostu dziwaczny. Oto 2 przykłady z rozdziału XLII:...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przeczytanie tej książki zajęło mi miesiąc; po każdym rozdziale musiałem zrobić sobie krótką przerwę.

Przeczytanie tej książki zajęło mi miesiąc; po każdym rozdziale musiałem zrobić sobie krótką przerwę.

Pokaż mimo to

Powieść fraktal, nad pojednyczym zdaniem można spędzić godziny. Wyprzedza swoją epokę, to pewne, ale czy nie naszą również? Melville przestrzega, żeby nie brać Moby Dicka za alegorię. To coś więcej, pochwała obsesji tak głębokiej, że nie ma w niej miejsca na górnolotność, tylko gołe do kości doświadczenie, życie. Do zapamiętania: fragment o uważności na rei, fragment o wielorybach w górach i gwiazdach. Rzucam się na drugi tom.

Powieść fraktal, nad pojednyczym zdaniem można spędzić godziny. Wyprzedza swoją epokę, to pewne, ale czy nie naszą również? Melville przestrzega, żeby nie brać Moby Dicka za alegorię. To coś więcej, pochwała obsesji tak głębokiej, że nie ma w niej miejsca na górnolotność, tylko gołe do kości doświadczenie, życie. Do zapamiętania: fragment o uważności na rei, fragment o...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ciężko mi napisać o czym jest ta powieść. Na pewno mamy mnóstwo informacji na temat wielorybów i ich połowów. Wiadomości te bazują na doświadczeniach autora, badaniach naukowych oraz pseudonaukowych. Sporo jest rozważań filozoficznych i dotyczących chrześcijaństwa. Mamy też opętanie chęcią zemsty. Niesamowita mieszkanka.
Nie ukrywam, że początkowo trudno mi się czytało tę książkę, jednak później było "tylko jeszcze jeden rozdział...";).

Ciężko mi napisać o czym jest ta powieść. Na pewno mamy mnóstwo informacji na temat wielorybów i ich połowów. Wiadomości te bazują na doświadczeniach autora, badaniach naukowych oraz pseudonaukowych. Sporo jest rozważań filozoficznych i dotyczących chrześcijaństwa. Mamy też opętanie chęcią zemsty. Niesamowita mieszkanka.
Nie ukrywam, że początkowo trudno mi się czytało tę...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Najsampierw muszę opisać sytuację, która mogła lub nawet miała wpływ na moją końcową ocenę Moby Dicka. Otóż pewnego pięknego wieczoru, oglądając pewien serial, w środku wyprawy na wspomnianego już tu wielkiego białego wieloryba, dowiedziałem się, jak kończy się książka. „Oh, Ty okrutny losie, który pozwoliłeś mi żyć przez lata błogiej nieświadomości, po to, by tylko w mgnieniu oka zabrać mi ogromną radość z czytania!” Myślicie, że taka była moja reakcja? Niekoniecznie. Bardziej „nosz ku... teraz?!". Z szepczącym diabełkiem na ramieniu, że już wiem, wertowałem kartkę za kartką, czytając o życiu wielorybnika, skupiając się jednak na białym stworzeniu. Jest! Dmucha! Widać go! Majestatycznie leniwie płynie po wszechrzeczy świata, aby po chwili zanurkować w swoim królestwie. Powierzchownie, możemy uznać, że nie ma w nim nic nadzwyczajnego, ot co, albinos wśród wielorybów. Moby Dicka poznamy jedynie wtedy, gdy jak Ahab ze swoim statkiem podążymy za nim i zagłębimy się w jego istocie. Choć koniec był bez dreszczyku emocji z wiadomych względów, Moby Dick czaruje, gdy tylko chcemy go bliżej poznać. Jeśli nie, odpłynie, a my uznany, że ma tylko inną okładkę od innych. Wypłynąłem na szerokie wody. Ahoj stary człowieku! Połowimy razem? Figlarz Czytelniczy

Najsampierw muszę opisać sytuację, która mogła lub nawet miała wpływ na moją końcową ocenę Moby Dicka. Otóż pewnego pięknego wieczoru, oglądając pewien serial, w środku wyprawy na wspomnianego już tu wielkiego białego wieloryba, dowiedziałem się, jak kończy się książka. „Oh, Ty okrutny losie, który pozwoliłeś mi żyć przez lata błogiej nieświadomości, po to, by tylko w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Z posłowia: "Wielu wczesnych komentatorów utyskiwało, że 'Moby Dick' byłby całkiem udaną marynistyczną opowieścią, gdyby nie rozwlekłe, często nieskładne, a przede wszystkim zupełnie niezwiązane z akcją i dość abstrakcyjne dywagacje, które zaburzają lekturę i z których najczęściej trudno wywnioskować, 'co autor miał na myśli'. Zapewne niektórzy dzisiejsi czytelnicy odnoszą podobne wrażenie".

Wykorzystam ten fragment, ponieważ idealnie opisuje tę powieść. W dzisiejszych czasach raczej nie wydano by tej powieści w tej formie.

Początek ciekawy, a dalej już czytanie stało się męką.

Usłyszałam, że ta książka jest alegorią ludzkiego życia, gonieniem za czymś, co nas niszczy. Patrząc z tej perspektywy - można znaleźć coś dla siebie w tej książce.

Z posłowia: "Wielu wczesnych komentatorów utyskiwało, że 'Moby Dick' byłby całkiem udaną marynistyczną opowieścią, gdyby nie rozwlekłe, często nieskładne, a przede wszystkim zupełnie niezwiązane z akcją i dość abstrakcyjne dywagacje, które zaburzają lekturę i z których najczęściej trudno wywnioskować, 'co autor miał na myśli'. Zapewne niektórzy dzisiejsi czytelnicy odnoszą...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Antoni Czechow zastanawiał się kiedyś, jak określić morze. I zapytał o to uczniów. Jedna z dziewczynek napisała „Morze jest ogromne”. Wielki literat uznał, że to najtrafniejsze, że właściwie nic bardziej adekwatnego nie da się o morzu powiedzieć.

A w takim razie jaki jest ocean? Niezmierzony, nieogarniony, przepastny? Który z wyrazów należałoby wybrać, na jaki opis się zdecydować? Czy można w ogóle opisać naturę oceanu? Jego grozę, rytm, oddech. Piękno i tajemnicę... Jego bezkres...

Jeśli tak, to uczynił to Herman Melville. Ze wszystkich, którzy próbowali – on opowiedział o oceanie najpełniej, najbardziej wyraziście. W legendarnym „Moby Dicku”, powieści z 1851 r.

„Świat jest okrętem, który wypłynął w podróż, w rejs bez końca…” – napisze narrator, marynarz Izmael w zapowiedzi wielkiej wyprawy wielorybniczej, do której dołączył wraz z przypadkowo poznanym w tawernie Queequegiem. Queequeg to wytatuowany dzikus, który trafił do USA (gdzie w porcie Nantucket rozpoczyna się akcja) z dalekich, egzotycznych wysp. Okaże się wspaniałym kompanem i harpunnikiem.

Kapitanem statku jest tajemniczy Ahab, który całe życie spędził na morzach i oceanach, zmagając się z wielorybami. Szczególnie z jednym wyjątkowym okazem – białym wielorybem, czyli tytułowym Moby Dickiem. W szaleńczym pojedynku z lewiatanem stracił nogę i odtąd owładnięty został żądzą zemsty. Odwet na wodnym potworze staje się rzeczywistym celem podróży, misją załogi Pequoda (tak nazywa się okręt).

A załoga to wielce oryginalna. Oprócz wspomnianych postaci, spotkamy tam marynarzy z niemal całego świata, z których część to ludzie nieokrzesani, awanturnicy, dzicy. Poza dominującym nad wszystkimi Ahabem, mamy jeszcze trzech jego zastępców – oficerów: Starbucka (od jego imienia wzięła nazwę słynna sieć kawiarni) – mądrego, twardego kwakra, który jako jedyny przeciwstawia się obsesji kapitana, opanowanego Stubba (zwanego „Człowiekiem z Przylądka”, jako że pochodził z przylądka Cod) oraz krępego, wojowniczego i nieco ordynarnego Flaska. Intrygującą postacią jest wróżbita Fedallah, zwiastun tragicznego końca.

Jak wspomniałem nie tylko oni są bohaterami tej monumentalnej opowieści. Bohaterem okazuje się przestwór oceanu, jego życie, całe akwatyczne uniwersum splecione z rzemiosłem wielorybniczym. Okręt (mikrokosmos) rzucony w otchłań oceanu (makrokosmosu), ścigający chimery, targany nie tylko falami, ale i szaleństwem jednego człowieka – uzurpatora władzy nad niepojętą rzeczywistością. Nad potęgami natury i losu.

Są w „Moby Dicku” olśniewające obrazy, metafory, refleksje – choćby rozważanie o istocie bieli (biel jako brak barwy, demoniczny rewers tego, co jest życiem, kolorem) czy wizja dusz zamienionych w morskie ryby i ptaki, skazanych na błądzenie po głębinach, bez szans dotarcia do przystani.

Znajdziemy w książce szereg odniesień do mitologii (syreny) i Biblii (imiona Ahab, Izmael, motyw Jonasza). A także urzekającą, egzystencjalną interpretację znaków zodiaku, którą warto zacytować w całości:

„Zodiak to życie człowiecze w jednym okrągłym zamknięte rozdziale (…) Na początku jest Aries, czyli Baran, rozpustny pies i ten nas płodzi, dalej Taurus, czyli Byk, ten pierwsza rzecz guza nam nabija, wreszcie Gemini, czyli Bliźnięta, to znaczy cnota oraz występek; chcemy sięgnąć po cnotę, ale oto pojawia się Cancer, czyli Rak i odciąga nas wstecz. A gdy od cnoty odchodzimy, na ścieżce leży Leo, ryczący Lew. Kilkakroć srogo kłapnie paszczęką i groźnie łapą uderzy. Zmykamy i pozdrawiamy Virgo, dziewicę – to nasza pierwsza miłość. Żenimy się i już mniemamy, żeśmy na wieki szczęśliwi, gdy bęc! nadchodzą Libra, czyli Wagi. Waży się szczęście i stwierdza, że go brak. A kiedy siedzimy strapieni, Boże, jak nie skoczymy, bo Scorpio, czyli Skorpion wyciął nas z tyłu. Leczymy właśnie ranę, gdy oto brzdęk! – już lecą zewsząd strzały. To się zabawia Sagittarius, czyli Strzelec. Właśnie wyrywamy wbite bełty, a tu na bok! – leci taran, Capricornus, czyli Koziorożec grzmi cwałem przed siebie i zwala nas na łeb, na szyję. Wtem Aquarius, czyli Wodnik wylewa na nas cały potop i toniemy, zwijamy się w kłębek wraz z Pisces, czyli Rybami. I idziemy spać. Oto kazanie wypisane na niebie wysokim”.

[ciąg dalszy w mojej notatce z tomu 2]

Antoni Czechow zastanawiał się kiedyś, jak określić morze. I zapytał o to uczniów. Jedna z dziewczynek napisała „Morze jest ogromne”. Wielki literat uznał, że to najtrafniejsze, że właściwie nic bardziej adekwatnego nie da się o morzu powiedzieć.

A w takim razie jaki jest ocean? Niezmierzony, nieogarniony, przepastny? Który z wyrazów należałoby wybrać, na jaki opis się...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

W Moby Dick’u narratorem jest uczestnikiem wyprawy wielorybniczej. Bierze w niej udział, ale żadne niesamowite wydarzenia nie dotyczą bezpośrednio niego; narrator skupia się na opisywaniu. Praktycznie wszystkiego. Na początku – portu, później elementów statku, tudzież życia codziennego. Akcja jest nieskładna, jakby porwana na kawałki tworzone przez właśnie te opisy.
Powyższe kilka zdań nie budzi fascynacji, ciekawości? Teraz już z perspektywy przeczytania dwóch tomów jestem pewna – tak, warto przeczytać ową książkę. Chociażby właśnie dla drugiego tomu.

W Moby Dick’u narratorem jest uczestnikiem wyprawy wielorybniczej. Bierze w niej udział, ale żadne niesamowite wydarzenia nie dotyczą bezpośrednio niego; narrator skupia się na opisywaniu. Praktycznie wszystkiego. Na początku – portu, później elementów statku, tudzież życia codziennego. Akcja jest nieskładna, jakby porwana na kawałki tworzone przez właśnie te opisy....

więcej

mniej

Pokaż mimo to