Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Duszny kraj” to najobszerniejsze i najpełniejsze kompendium przekładów na język polski tekstów pieśni legendarnego amerykańskiego barda, Ojca Założyciela współczesnej piosenki z ważkim tekstem i literackiego noblisty z roku 2016 - Boba Dylana. Ukazało się ono w 2017, niejako na fali nagrody, choć tworzone było przez blisko czterdzieści lat. Zawiera aż 132 przekłady autorstwa Filipa Łobodzińskiego. Przekłady niestety niezbyt udane. Podstawowy problem, jaki mam z tymi translacjami to brak konsekwencji. Z jednej strony tłumacz chce być wierny oryginałowi i z niebywałą dbałością o formalną strukturę tekstu przystosowuje go, przerabia na język polski tak, by można było go odśpiewać i zagrać do oryginalnych akordów. Zgadzają się wszelkie sylaby, akcenty, rymy oraz średniówki; zachowane zostają także obecne aliteracje (przykładowo: „baby blue” zostaje zastąpione frazą „modry mój”). Z drugiej Łobodziński zdobywa się jednocześnie na dość daleko idącą swobodę i podejmuje wiele niezrozumiałych dla mnie wyborów translatorskich, między innymi w utworze „Highway 61 Revisited” tytułowe Highawy 61 staje się autostradą A2, w „Tweedle Dee & Tweedle Dum” zapożycza i przywołuję całą frazę z wiersza Staffa „Deszcz jesienny”, kolejnym absurdem jest, chociażby zamiana w „Ballad of a Thin Man” oryginalnego Mr Jonesa na Pana Wąsa. Są niezrozumiałe decyzje translatorskie, ale są również fragmenty oddające w ogólności sens słów Dylana, niezakłamujące ich, jednak czytając je, ma się wrażenie, że ich wybór był bardzo nietrafioną decyzją, gdyż wywołują ironiczny uśmiech niebędący w tej sytuacji właściwą reakcją. Największego zawodu doznałem chyba przy piosence „Like a Rolling Stone”, której w polskiej wersji nadano tytuł „Jak błądzący łach”. Tę decyzję sam Łobodziński nazwał w komentarzu „śmiałym, ale skutecznym skokiem w nadprzestrzeń”. I ostatni zarzut do przekładu, wynikający jak mniemam wyłącznie z chęci zaadaptowania tekstu do akordów i oryginalnej konfiguracji — rymy są z kategorii tych najprostszych, najbardziej oczywistych. Jak widać, tłumaczowi nie zależało w pierwszej kolejności na pięknie tłumaczenia. Przechodząc do samej kwintesencji, czyli pieśni Dylana — znajdziemy w tym zbiorze całą różnorodność, którą charakteryzuje się jego twórczość. Od dość dosłownych, naturalistycznie mocnych i jednoznacznych w swym przekazie tekstów obrazujących amerykańską rzeczywistość (sztandarami będą „Like a Rolling Stone”, „Hurricane”),przez zwiewnie poetyckie („Blowin' in the Wind”, „A Hard Rain's A-Gonna Fall”) aż po te wizyjno-surrealistyczne, będące kalejdoskopowym zlepkiem sytuacji i postaci wszelakich („Bob Dylan's 115th Dream”) Choć przekład Łobodzińskiego pozostawia wiele do życzenia, warto po niego sięgnąć, by zapoznać się z treścią i przesłaniem Dylana. Zalecane jest dla osiągnięcia najlepszego efektu, by lektura odbywała się symultanicznie z odsłuchiwaniem nagrań. Kogoś takiego jak Dylan powinno się w pierwszej kolejności usłyszeć, dopiero później czytać jak zwyczajne wiersze.