Zbiór reportaży Mariusza Szczygła z lat 1992-1996 (i jednym głosem z 1999 r.) skłania do napisania długiej opinii, a najlepiej odnoszącej się do każdego tekstu. Uważam jednak, że książką broni się sama znakomitością tekstów autora i wyrazistością przesłania, jakie poszczególne reportaże niosą ze sobą. mamy bowiem do czynienia ze znakomitą robotą dziennikarską, ciekawym doborem rozmówców, niebanalnym doborem tematyki, a przede wszystkim świetnym warsztatem, bardzo dobrym językiem, często ascetycznym, ale tym bardziej wyrazistym doborem treści.
Po przeczytaniu "Gottlandu" siłą rozpędu sięgnąłem po książkę Szczygła, chociaż wiele innych czeka na przeczytanie. I wyjątkowo szybko pochłonąłem ten zbiór reportaży, opatrzony ciekawymi (choć nie zawsze - moim zdaniem - adekwatnymi do treści) fotografiami. Dla mnie, jak wielu innych świadka opisywanych wydarzeń sprzed ponad 20 lat, dla mnie, jako historyka, reportaże to rewelacyjny zapis tamtych czasów, a zarazem częstokroć ciekawa diagnoza na przyszłość - która prawie zawsze się sprawdziła. Ponieważ reportaży jest 16, skoncentruję się tylko na najbardziej, wg mnie, interesujących.
"Pokaż język" to opis zmian językowych w polszczyźnie po 1989 r. Dawno nie zgadzałem się tak bardzo z autorem, jak w tym przypadku. Rozpanoszenie się angielskiego (tam, gdzie ruguje słowa polskie, nie tam, gdzie nie ma polskich odpowiedników), tylko wzrosło, absurdalne używanie informatycznej i ekonomicznej nowomowy, nadużywanie modnych zwrotów (wszechobecne "dokładnie" jako potwierdzenie) - to przecież nie historia, a codzienność. Warto sięgnąć po tekst nawet, jeśli nie zamierzamy czytać całości książki.
"Poczet pokrzywdzonych w III RP" - absurdy inne, niż w PRL-u, ale to wciąż ten sam odcień życia; w dodatku do dziś zmieniły się przykłady, ale nie mechanizmy.
"Przez zęby" - nic się nie zmieniło, nadal wielcy "biznesmeni" udowadniają wszystkim swą wielkość, która w rzeczywistości jest ich małostkowością i miernością.
"Usta są zawsze gorące" - znakomita geneza i diagnoza znaczenia dla Polaków disco polo i dyskotek. W dodatku tekst nic się nie zestarzał, no, może zestarzeli się twórcy i wykonawcy...
"Zabierz nas do diamentu" - opis od wewnątrz firmy handlowej, która funkcjonuje jak sekta. I wiara w nią setek ludzi. Warto to przypomnieć, bo choć o firmie w Polsce nie słychać, są inne, w gruncie rzeczy podobne.
Wymieniłem tylko niektóre reportaże, ale zachęcam do przeczytania wszystkich. Dla odświeżenia pamięci, dla poznania tych, w gruncie rzeczy nieodległych czasów, dla przestrogi.

Zbiór reportaży Mariusza Szczygła z lat 1992-1996 (i jednym głosem z 1999 r.) skłania do napisania długiej opinii, a najlepiej odnoszącej się do każdego tekstu. Uważam jednak, że książką broni się sama znakomitością tekstów autora i wyrazistością przesłania, jakie poszczególne reportaże niosą ze sobą. mamy bowiem do czynienia ze znakomitą robotą dziennikarską, ciekawym...