"Kocham mój ogród".
Zdanie rozpoczynające tę autobiograficzną opowieść będącą zapisem przeżyć autorki i zamykającą się w bodajże najszczęśliwszym okresie jej życia z czasów, gdy mieszkała w swym pomorskim majątku Nassenheide, jest zarazem motywem przewodnim książki nieustannie przewijającym się przez karty powieści - a jest to obecność immanentna, wyczuwalna w każdym zdaniu i wzruszająco prawdziwa. Te proste i płynące z głębi duszy słowa najtrafniej wyrażają ich autorkę.

U schyłku XIX wieku Angielka Elizabeth von Arnim wychodzi za mąż za znacznie od niej starszego oficera pruskiej armii, lecz nie jest w tym związku szczęśliwa. Jej ponura egzystencja żony uzależnionej od męża, zredukowana do roli bezmyślnej i posłusznej zabawki mającej za jedyny cel uprzyjemnianie mu życia potęguje jej samotność i tęsknotę za rodziną.
Życie nieszczęśliwej hrabiny odmienia się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, kiedy wyjeżdża do pomorskiej posiadłości męża, by tam - jako żona dziedzica - wedle zwyczaju otworzyć nową szkołę. Z miejsca zakochuje się w opuszczonym, zdziczałym ogrodzie, który postanawia przywrócić do dawnej świetności; wzruszającym wyrazem tej miłości staje się książka, którą autorka zatytułowała po prostu "Elizabeth i jej ogród".

Pamiętnik hrabiny von Arnim urzeka i zachwyca przede wszystkim oryginalnym, pięknym stylem, którego naturalność, prostota i delikatność doskonale oddają namiętność i pasję łączące ją nierozerwalnie z ogrodem. Choć powstał ponad sto lat temu, jego zadziwiająca ponadczasowość sprawia, że słowa nadal brzmią prawdziwie i nie brak im ani subtelnej lekkości, ani sugestywnej mocy. Trafiają wprost do serca i poruszają głębią uczuć i przemyśleń.
Jednocześnie styl autorki cechuje dowcip i lekka ironia, z jakimi opisuje zwyczaje, zachowania i mentalność czy to mieszkańców wsi, czy to ziemiaństwa oraz blaski i cienie bycia panią na włościach. Jej cięty język i doskonały zmysł obserwacji pozwalają trafnie i wnikliwie analizować rzeczywistość oraz wyciągać błyskotliwe i cenne wnioski.
Choć czas mijał Elizabeth głównie na pisaniu, zajmowaniu się ogrodem, opiece nad dziećmi i utarczkach z mężem, nie można jej odmówić troski, z jaką dostrzegała powszechną dyskryminację kobiet oraz bezkompromisowości, z jaką wypowiadała się na ten temat, a która odkrywa drzemiące w niej pokłady empatii i współczucia wobec niesprawiedliwie i nieludzko traktowanych kobiet.
Elizabeth jawi się nam jako wyjątkowo ekscentryczna przedstawicielka swojej sfery, która za nic ma obowiązujące konwenanse oraz to, co mówią na jej temat inni. Swobodnie przyznaje, jak bardzo nudzą ją kurtuazyjne wizyty, puste rozmowy o strojach i przyjęciach czy zwykłe plotki. Nie kryje się z tym, że znacznie bardziej odpowiada jej samotne kontemplowanie przyrody i praca w ogrodzie - nawet wobec presji otoczenia. Ma odwagę być sobą, dążyć do realizacji swoich marzeń.
Zapiski hrabiny to prawdziwa skarbnica wiedzy o trudach i radościach prac dobrze znanych każdemu - nie tylko początkującemu - ogrodnikowi; to towarzysząca każdemu pyszniącemu się zielenią krzewowi i każdemu nowo rozkwitłemu kwiatowi euforia oraz głęboki żal nad najmniejszą nawet zmarniałą roślinką. Na tych stronach ekstatyczna radość przeplata się z niemal namacalnym smutkiem, które to uczucia towarzyszą każdemu jej ogrodniczemu przedsięwzięciu.
Towarzyszymy więc Elizabeth w akcie tworzenia własnego raju - własnego od początku do końca, od niecierpliwego planowania po pełne upojenia napawanie się pięknem swego dzieła.
Ogród stał się dla niej nie tylko sposobem na wyrażenie siebie, ale także na ucieczkę od mało satysfakcjonującej codzienności u boku niekochanego męża; miejscem, które w zastępstwie hrabiego przynosiło jej spokój, poczucie bezpieczeństwa, ukojenie, spełnienie i największe szczęście.

"Elizabeth i jej ogród" to subtelny, ale zdecydowany głos kobiety, która w trudnych i niezbyt łaskawych dla jej płci czasach znalazła odwagę i sposób, by realizować swoje marzenia, oddawać się pasji, stworzyć swoje miejsce na ziemi i czerpać z tego przyjemność. Jej zdecydowanie, upór i konsekwencja są godne podziwu, podobnie jak umiejętność odnajdowania piękna w rzeczach najprostszych i doświadczania go czy nieskrępowana, dziecięca radość przeżywania.
Choć dziś po dworze w dawnym Nassenheide i ukochanym ogrodzie hrabiny von Arnim nie ma nawet śladu, pozostały jednak równie cenne, wciąż tak samo piękne i zachwycające swą prostotą i głębią zapiski Elizabeth. Dzięki nim to wyjątkowe miejsce staje jak żywe przed naszymi oczami, owiane lekką, ale wyczuwalną nutką nostalgii i rozbrzmiewające echem minionych dni.

Opublikowane na moim blogu:
zwiedzamwszechswiat.blogspot.com

"Kocham mój ogród".
Zdanie rozpoczynające tę autobiograficzną opowieść będącą zapisem przeżyć autorki i zamykającą się w bodajże najszczęśliwszym okresie jej życia z czasów, gdy mieszkała w swym pomorskim majątku Nassenheide, jest zarazem motywem przewodnim książki nieustannie przewijającym się przez karty powieści - a jest to obecność immanentna, wyczuwalna w każdym zdaniu...