Moje dotychczasowe literackie spotkania z Erikiem Emmanuelem Schmittem mogłabym porównać do prawdziwej duchowej uczty: "Ewangelia według Piłata" zaskoczyła mnie ogromnym ładunkiem emocjonalnym i przejmującymi rozważaniami filozoficznymi, "Moje życie z Mozartem" okazało się wzruszającym wyrazem także moich fascynacji, a refleksyjne i autentyczne "Małe zbrodnie małżeńskie" zachwyciły prostotą i mądrością życiową. Żadna z tych lektur nie pozostawiła mnie obojętną, ale na długo zapadła mi w pamięć, oczarowała wysmakowaną prozą, poruszyła intensywnością emocji. Dlatego też pełna nadziei sięgnęłam po kolejne dziełko Schmitta - zbiór czterech opowiadań opatrzonych tytułem "Trucicielka".

Znaczący tytuł wprowadza czytelnika w tematykę niniejszych historii - autor zagłębia się bowiem w świat ludzkich obsesji, które zatruwają umysł, niszczą psychikę, zmieniają nie do poznania i wywołują nieodwracalne skutki. Przybierają różne oblicza, a zabarwia je cała gama emocji: miłość i nienawiść, fascynacja i wstręt, zazdrość i czułość, rozpacz i żal, pragnienie zemsty i chęć odkupienia. Stają się jedynym motorem działania wyłączając rozum, intuicję czy doświadczenie. A co pozostawiają po sobie?

Tytułowa "Trucicielka" to historia starszej kobiety owianej złą sławą. Przed laty oskarżona o zabójstwo trzech swoich mężów, uniewinniona przez sąd, nadal wzbudza niezdrową sensację wśród mieszkańców miasteczka i przyjezdnych. Jej ponure i jałowe życie zmienia się wraz z przybyciem do Saint - Sorlin młodego i przystojnego księdza. Z dnia na dzień kobieta ulega fascynacji pełnym entuzjazmu i żarliwości proboszczem. Aby skupić jego uwagę wyłącznie na sobie, spowiada mu się ze swych zbrodni czerpiąc perwersyjną przyjemność z gwałtownych emocji, jakie wzbudziła w księdzu swoimi wyznaniami. On zaś z kolei owładnięty jest obsesją namówienia jej do publicznego przyznania się do winy.
"Powrót" to historia okrętowego mechanika, który na pełnym morzu dowiaduje się, że jedna z jego córek nie żyje. Ten na co dzień oziębły, szorstki i niełatwy we współżyciu mąż i ojciec niemal popada w obłęd zastanawiając się, którą córkę właśnie stracił. Te obsesyjne myśli które z dzieci kocha najbardziej, a które mógłby ewentualnie poświęcić, prowadzą go do swoistego rachunku sumienia i konstruktywnych refleksji o tym, w jakim stopniu zna swoją rodzinę, czy naprawdę ją kocha, jakim w istocie jest mężem i ojcem. To stosunkowo krótkie opowiadanie wywarło na mnie największe wrażenie - aż wibruje od emocji, poczucia winy, chęci odkupienia; świetnie uchwycony, choć być może nieco przerysowany dylemat prostego marynarza z pewnością jest nieobcy każdemu rodzicowi.
"Koncert Pamięci anioła" to historia dwóch uzdolnionych muzycznie młodych ludzi, których zacięta rywalizacja prowadzi do nieszczęśliwego wypadku. Przemiana, jak w nich zachodzi, jest diametralna; zamieniają się rolami kata i ofiary, zaczynają dręczyć ich obsesje: u Chrisa znajduje ona ujście w ratowaniu życia innym, natomiast zgorzkniały Axel żyje pragnieniem zemsty. Jak mocno splecione są ze sobą ich losy, okaże się dopiero w tragicznym finale.
"Elizejska miłość" to portret z pozoru idealnej pary prezydenckiej, którą w rzeczywistości od miłości do nienawiści dzieli tylko jeden krok. Granica ta zostaje przekroczona - i to niejednokrotnie - zaś burzliwe perypetie i gwałtowne, destrukcyjne emocje ostatecznie uświadomią tym mistrzom pozorów, co w istocie do siebie czują.

Tematyka "Trucicielki" oscyluje wokół rodzącej się z wolna obsesji w sercach, umysłach i świadomości bohaterów stawiając ich w sytuacjach - wydawałoby się - bez wyjścia: takich, które muszą zakończyć się katastrofą, okaleczoną psychiką, bezdenną rozpaczą, tragedią. Nie bez przyczyny czuwa nad nimi św. Rita - patronka spraw beznadziejnych, która wyzwala działanie, niesie nadzieję i napełnia otuchą. I choć wyzwolenie z pętli obsesji jest możliwe, zło wyrządzone za jej sprawą już się dokonało, a odkupienie przychodzi za późno i nie jest w stanie wymazać doznanych krzywd. Bohaterowie Schmitta przechodzą wewnętrzne przemiany, walczą z własnymi słabościami, stawiają czoła światu, podążają za pragnieniami lub im ulegają - a wszystko w nich tętni od emocji, jest dynamiczne i gwałtowne - jak życie.

Po raz kolejny oczarował mnie styl autora: prosty, zwięzły, a jednocześnie barwny język i starannie dobrane słowa tworzące oryginalne i przejmujące historie niosące w sobie ogromny ładunek emocji oraz niezwykłe bogactwo uczuć. Pewien dysonans wywołało delikatne wrażenie, jakby dotychczasowa niewymuszona prostota prozy Schmitta niebezpiecznie wkraczała na ścieżkę efekciarstwa i ocierała się o pompatyczność zbliżając się nieco do pseudofilozoficznych klimatów Coelho, ale mam nadzieję, że kolejne utwory autora zetrą to wrażenie. Wolałabym przeczytać mądrą, pełną głębi i prostoty opowieść o człowieku i gnębiących go demonach niż quasi - przypowieść z autorem w roli mędrca zsyłającego maluczkim objawienie: "Trucicielka" plasuje sie gdzieś pomiędzy tymi dwiema skrajnościami. I być może dlatego, że opowiadania te wydawały mi się obliczone na wywołanie określonych emocji i refleksji, nie poruszyły mnie tak, jak poprzednie utwory autora, z którymi miałam styczność. Oczywiście Schmitt nie przestaje być dla mnie znakomitym znawcą ludzkiej natury w piękny i wysmakowany sposób piszącym o emocjach; jak najbardziej doceniam przejmujące i wnikliwe studium ludzkiej psychiki ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju i działania mechanizmu obsesji, jednak tym razem nie trafił mnie prosto w serce, lecz zatrzymał się gdzieś na jego obrzeżach.

Moje dotychczasowe literackie spotkania z Erikiem Emmanuelem Schmittem mogłabym porównać do prawdziwej duchowej uczty: "Ewangelia według Piłata" zaskoczyła mnie ogromnym ładunkiem emocjonalnym i przejmującymi rozważaniami filozoficznymi, "Moje życie z Mozartem" okazało się wzruszającym wyrazem także moich fascynacji, a refleksyjne i autentyczne "Małe zbrodnie małżeńskie"...