Książeczka o Sycylii, o specyficznej mentalności tamtejszej: wszyscy wiedzą o mafii, o jej zbrodniach, ale nikt o tym nie mówi. Jakby nic się nie działo. A gdy pojawi się jeden naiwny, który usiłuje zburzyć mury milczenia, szybko zostaje przywołany do porządku. To przedstawienie wszechogarniającej atmosfery strachu, hipokryzji i zobojętnienia pod przykrywką normalnego życia jest bodaj największym walorem książki Sciascii.

Czasami klasyfikuje się tą niedużą książeczkę jako thriller, bo traktuje o mafii. To nie tak, mafii w niej niewiele, gdzieś tkwi groźna w tle, wszyscy o niej wiedzą, nikt o niej nie mówi, tak jest lepiej ze względów bezpieczeństwa. Mamy raczej do czynienia z moralitetem. Z traktatem o tym jak się zachować w obliczu zła, w obliczu zabójstwa. Czy lepiej jest położyć uszy po sobie i udawać, że nic się nie stało, czy raczej trzeba działać, aktywnie przeciwstawiać się bestialstwom.

Profesor Laurana, cichy i spokojny nauczyciel liceum klasycznego w sycylijskim miasteczku, prowadzi swoje prywatne śledztwo po zabiciu na polowaniu aptekarza Manno (który dostał list z groźbami) i doktora Roscio. Profesor Laurana jest w tej społeczności wyrzutkiem: dziecięco naiwny nie rozumie tego, co wszyscy wiedzą, a gdy się dowiaduje jak się rzeczy mają, to usiłuje coś zrobić, interweniować. Tak nie można...

Najbardziej w tej książce przeraża atmosfera. Na powierzchni nic się nie dzieje, notable miasteczkowi siedzą w knajpach dyskutując o sprawach męsko-damskich. Zaś rzeczy najbardziej ważne: kto trzęsie miasteczkiem, kto zleca morderstwa, nie są dyskutowane i ujawniane, panuje skuteczna zmowa milczenia. I słusznie, bo za otwarcie gęby jest kula w łeb, instynkt samozachowawczy działa...

Autor zjadliwie portretuje lokalną sycylijską społeczność: z policją, która na siłę szuka motywów męsko-damskich w każdym zabójstwie. Z biernymi intelektualistami trawiącymi życie przy kawiarnianych stolikach. Z księżmi, którzy wiele wiedzą, ale akceptują zło, które dzieje się przed ich oczami.

Słuchałem audiobooka w bardzo dobrej interpretacji Tomasza Schimschainera.

Książeczka o Sycylii, o specyficznej mentalności tamtejszej: wszyscy wiedzą o mafii, o jej zbrodniach, ale nikt o tym nie mówi. Jakby nic się nie działo. A gdy pojawi się jeden naiwny, który usiłuje zburzyć mury milczenia, szybko zostaje przywołany do porządku. To przedstawienie wszechogarniającej atmosfery strachu, hipokryzji i zobojętnienia pod przykrywką normalnego...