Dialog z samym sobą nigdy nie był łatwy. Trudniej chyba w nim o jednoznaczne rezultaty, mimo, że pytający i odpowiadający to ta sama osoba. Specyfika tej rozmowy, polega w przeważającej mierze na uświadomieniu sobie, że nawet tak paradoksalnie „otwarta formuła” nie jest w stanie wyzwolić z człowieka jego „najgłębszych” odczuć, które ten sobie ledwo uświadamia. No, może poza jedną ideą – wiarą w świat, sformułowaną przez Jeana Amer'ego, która pozwoliła przetrwać autorowi Auschwitz. Kiedy powojenne lata, za sprawą opresji systemu Kadara, niczym za sprawą proustowskiej magdalenki, ożywiły wspomnienia obozowe, Kertész „temperuje ołówek i rozkłada na stole białe kartki”. To, co pcha go do pisania nazywa „egzystencjalnym lękiem”, „czynnością przymusową”.

Wyraźnie zaznacza, że: „wolę patrzeć śmierci w oczy, gdyż wtedy życie jest dla mnie pełniejsze i daje więcej radości.” Bo: „Jeśli bowiem mamy umrzeć, mamy prawo, a nawet obowiązek odważnie myśleć.” Potem tłumaczy, że doświadczenie kazało mu podejrzewać, że: „świat istnieje dopóty, dopóki ja istnieję, i tylko tak istnieję, jak ja umiem go sobie wyobrazić.” Pewność zyskuje po lekturze „Krytyki praktycznego rozumu”.

Kertész ożywia niemal każdy skrawek własnego życia: nastoletnie doświadczenia obozowe, relacje z rodzicami, wiarę w system, rozczarowanie, początki pracy twórczej, osamotnienie i zapomnienie, nędzę i najmniej „wielką nagrodę”.

Dialog z samym sobą nigdy nie był łatwy. Trudniej chyba w nim o jednoznaczne rezultaty, mimo, że pytający i odpowiadający to ta sama osoba. Specyfika tej rozmowy, polega w przeważającej mierze na uświadomieniu sobie, że nawet tak paradoksalnie „otwarta formuła” nie jest w stanie wyzwolić z człowieka jego „najgłębszych” odczuć, które ten sobie ledwo uświadamia. No, może poza...