Jak wyglądały działania SOE, czyli brytyjskiej Special Operations Executive, we Francji i dlaczego po wojnie losy wielu agentów nie były znane - to główne wątki najnowszej powieści Kelly Rimmer, jednej z najciekawszych pozycji beletrystyki historycznej jakie znam.

Fabuła obejmuje dwa plany czasowe, lata 1943-1944 we Francji i w Niemczech oraz Manchester i Liverpool w latach 1970-1972. Narratorkami są trzy młode kobiety, bohaterami - dość liczne grono agentek i agentów operacyjnych SOE zrzucanych na okupowane przez Niemców tereny francuskie, ich szefostwo przygotowujące plany akcji w siedzibie centrali przy londyńskiej Baker Street - nazwa ulicy jest często używanym skrótem odnoszącym się do organizacji - oraz członkowie ich rodzin.

SOE, tajna agenda rządowa powołana przez Winstona Churchilla, której celem były akcje dywersyjne przeciw okupantom, przestała istnieć w 1946 roku, ale nadal duża część jej archiwum jest utajniona. Przy czym okazuje się, że wiele dokumentów zostało zniszczonych, na przykład przez podwójnego agenta działającego w organizacji, stąd m.in. tytułowy motyw powieści Rimmer.

Wśród szpiegów SOE działających we Francji było 39 kobiet*. Kierowały tajnymi komórkami przygotowującymi akcje sabotażu i dywersji, rekrutowały współpracowników spośród członków francuskiego ruchu oporu, były łączniczkami z londyńską centralą. Głównymi bohaterkami „The Paris Agent” są częściowo fikcyjne postaci dwóch z nich.

Jako powieściowe narratorki występują pod imionami Josie i Eloise, w konspiracyjnej robocie używają kryptonimów Chloe i Fleur, ponadto każda dysponuje zestawem aliasów wykorzystywanych w konkretnych sytuacjach, na przykład jako rzekoma małżonka innego szpiega. To z ich perspektywy obserwujemy francuski teatr walki z okupantem. Do największych operacji, za jakie są odpowiedzialne należy likwidacja fabryki w Montbeliard, która ma produkować pociski V1, oraz przygotowanie w Rouen zaplecza przed wstępną fazą lądowania aliantów w Normandii, czyli tzw. D-Day. Jest to fascynująca lektura, ale nie tylko ze względu na te duże akcje, także, a może przede wszystkim dlatego, że dziewczyny opowiadają o swej konspiracyjnej codzienności, łącznie z wpadkami, na czele z rosnącą liczbą aresztowań agentów SOE w paryskiej komórce, niedługo przed wyzwoleniem miasta. Poznajemy też rodzinne historie Josie i Eloise, ich szpiegowski trening, a także uczuciowe i nawet zdrowotne uwarunkowania. Wszystko opisane jest ciepłym choć pozbawionym ekstazy językiem, gwarantującym jednak sporą dawkę mocnych wrażeń przy lekturze.**

Trzecią narratorką powieści jest Charlotte Ainsworth, której ojciec, Noah, dopiero po śmierci żony postanawia w roku 1970 wyjaśnić luki w swej wojennej pamięci. Cierpi na częściową amnezję. Wie, że był agentem SOE o kryptonimie Marcel, że łączyły go bliskie relacje z Chloe i znał też Fleur, ale pragnie przede wszystkim podziękować Remy’emu, który zaniósł go do szpitala, gdzie leczono go po postrzale w głowę. Udało im się z Charlotte dotrzeć do prof. Harrego Reada, rządowego historyka ds. SOE. Dzięki pośrednictwu i gorącej rekomendacji bliskiego współpracownika profesora, Theo Sinclaira, Noah spotyka się z Remym, ten jednak niewiele wyjaśnia. Sugeruje odpowiedzialność Marcela za aresztowanie i śmierć Fleur. Ale Charlotte z Theo, motywowanym nie tylko przez ciekawość badawczą, drążą dalej…

W Podziękowaniach i w Autorskim liście wymienia Kelly Rimmer źródła, z jakich korzystała oraz autentyczne postaci, które należy uznać za najbliższe pierwowzorom jej bohaterów. Obok dwóch młodych agentek jest tam parę osób z kierownictwa SOA, łącznie z mężczyzną zidentyfikowanym jako podwójny paryski agent.

Postscripta:
* Na liście 39 agentek sekcji F SOE jest też Krystyna Skarbek, która wylądowała we Francji na spadochronie 6 lipca 1944. W swojej „Christine” Vincent Severski, opisując głównie udział polskiej agentki w operacji jugosłowiańskiej, powołuje się kilkakrotnie na kłopoty z dostępem do archiwów SOE. Dlatego nazywa swą książkę powieścią.
** Innym moim beletrystycznym źródłem na temat SOE była lektura jednej z ostatniej powieści należącej do Sagi rodu Courtneyów Wilbura Smitha, „Courtney’s War” („Po dwóch stronach”). Agentka Saffron Courtney uczestniczyła w operacji na terenie Beneluxu, ale największe wrażenie wywiera opis treningu, jakiemu została poddana. Brutalność tego szpiegowskiego szkolenia uzasadnia, zdaniem niektórych, nazywanie SOE ministerstwem wojny niedżentelmeńskiej (Ministry of Ungentlemanly Warfare).

Jak wyglądały działania SOE, czyli brytyjskiej Special Operations Executive, we Francji i dlaczego po wojnie losy wielu agentów nie były znane - to główne wątki najnowszej powieści Kelly Rimmer, jednej z najciekawszych pozycji beletrystyki historycznej jakie znam.

Fabuła obejmuje dwa plany czasowe, lata 1943-1944 we Francji i w Niemczech oraz Manchester i Liverpool w...