Nie odnajduję w "Kontekście" parodii powieści kryminalnej. Nie jest też tylko pytaniem dlaczego jest jak jest? Sciascia napisał książkę około czterdziestu lat temu. Ośmiorniczy wątek skrycie rozrasta się i oplata kraj, który nie zostaje wymieniony z nazwy, ani też nie przedstawiono w sposób oczywisty nikogo z rządzących czy innych osób publicznych. Nie sposób jednak doszukać się w tym utworze wyraźnych cech dystopii ale zwiewne uczucie odrealnienia jest obecne gdzieś w tle. Jednocześnie historia przedstawiająca próby wyjaśnienia zagadki coraz mniej kryminalnej prowadzona jest osobą inspektora Rogasa, który to bohater twardo stąpa po ziemi. Kolejne zabójstwa następnych oficjeli wymiaru sprawiedliwości składają się na karb tajemnic świata wielkiej polityki. Inspektor skłaniający się ku wersji o czynach popełnianych z pobudek osobistych odnajduje ślady przeszłości wskazującej na zaistniałą pomyłkę sądową. Błąd wymiaru sprawiedliwości staje się w pewnym momencie zasadniczym problemem jaki poruszono w książce. Sciascia sygnalizuje kryzys wartości. Pytanie o etyczną stronę polityki pojawia się coraz częściej. Liczne aluzje i odniesienia wprost przywołujące Woltera, Russella, Sartre`a, Borgesa. Nie pominięto tak istotnej kwestii jak religia i Bóg zwracając uwagę na pewne konotacje wiążące się z myślą wspomnianego argentyńskiego pisarza. Wszystko to wywołuje obraz utwierdzający w przekonaniu zawoalowanej wizji włoskiej rzeczywistości przełomu lat 60-tych i 70-tych. Tak też odbierano "Kontekst" we Włoszech. Autor zdążył już ugruntować swoją pozycję w świecie literackim. Stał się rozpoznawalny jako pisarz podejmujący problematykę państwa walczącego z jego drugim równie hieratycznym i prężnym organizmem. Tą zwalczaną tkanką jest przestępczość znana pod ogólną nazwą mafii. W "Kontekście" potraktował Sciascia groźną organizację z pewnym dystansem. Pierwszy plan zostaje zdominowany z czasem przez politykę niejasności współgrającej z trudem prowadzonego śledztwa. Mafia jest ukryta w głębi. Nie mówi się o niej wcale lub pozostawia domysłowi nie wprost. Od tego tworu bohaterowie są niemal separowani w oczach inspektora Rogasa i takie też skromne wyniki przynosi jego praca. Punktem odniesienia dla niego staje się sprawa sprzed lat. Przeczucia nadają kierunek poszukiwaniom i narastającemu zwątpieniu co do właściwego funkcjonowania kół rządzących. Czytelnicze wrażenie "kafkowości" nie jest bezpodstawne. Rogas jest człowiekiem popadającym w pewien konflikt i widmo odstawki. Jest śledzony. Jest kontrolowany. Nagle pada ofiarą rewolwerowych strzałów. Jego miejsce narrator natychmiast zastępuje osobą pisarza Cusana z którym dopiero co kontaktował się inspektor. Sciascia jakby pozostawia ciągłość swojej historii na tym samym torze poddając Czytelnikowi osobę Cusana w niezauważalnie zmienionej scenografii. Cusan również napotyka na mur nie do przebycia. Ostatnia scena książki mocno podkreśla niedomówienia w grze na najwyższych stołkach. Przez skórę czuć obecność spisku, zmowy, korupcji, ignorancji. Zdać się może w pewnym momencie, że tło wydarzeń nabiera swego wyrazu tak dalece, iż zstępuje jako bohater czy bohaterowie powieści. Otoczenie staje się nieistotne. Brakuje wyraźnego widnokręgu. Ciężar odpowiedzialności niemal kolapsuje. Realia wzmocnione wyrazistymi rysami państwowości skłaniają też do postrzegania "Kontekstu" jako utworu bliższego współcześnie pojmowanej political fiction z umiejętnym unaocznieniem faktu.

Nie odnajduję w "Kontekście" parodii powieści kryminalnej. Nie jest też tylko pytaniem dlaczego jest jak jest? Sciascia napisał książkę około czterdziestu lat temu. Ośmiorniczy wątek skrycie rozrasta się i oplata kraj, który nie zostaje wymieniony z nazwy, ani też nie przedstawiono w sposób oczywisty nikogo z rządzących czy innych osób publicznych. Nie sposób jednak...