Każda kolejna książka Herty Muller opowiada o życiu w okowach dyktatury. W świecie, jak to opisał jeden z krytyków, na krawędzi samobójstwa. W świecie pełnym szarości, beznadziei, brudu i brzydoty, budzącym depresję, wulgaryzującym i upadlającym wszelkie wyższe wartości i uczucia. W którym ludzie nawet nie mają nadziei na zmiany na lepsze, zdają się skazani na takie życie. W przypadku „Lisa...” dotyczy to Rumunii czasów dyktatury Ceausescu, ale z powodzeniem można jego treść przełożyć na realia innych krajów, znajdujących się pod dyktatem komunizmu.

Ta książka nie jest, moim zdaniem, jakoś szczególnie wyjątkowa. Owszem, nagromadzenie szpetoty i beznadziei świetnie obrazuje istotę problemu, również poczucie stłamszenia i zagrożenia przez system ukazane jest tu dość udanie. Ale specyficzny styl pisarki w tym przypadku jest trochę przeszkodą do pełnego wczucia się w losy bohaterów. Męczy i irytuje, sprawiając, że przez cały tekst człowiek leci dość pobieżnie, wychwytując o co chodzi, ale nie wdając się w myślowe gierki pisarki. Bo te są momentami trochę zbyt pokraczne (choć może to tylko kwestia tłumaczenia, a nie zamysłu samej autorki). I pewnie dla kolejnych pokoleń czytelników, powiedzmy za następną dekadę, ten tekst będzie coraz mniej czytelny i bardziej dziwaczny, coraz bardziej abstrakcyjny, a przez to – zatraci zupełnie swój sens i wartość jako świadectwo epoki.

Szkoda, bo przecież takie literackie świadectwa z upływem czasu powinny nabierać jedynie szlachetnej patyny. W końcu gdy wymrą bezpośredni świadkowie, tak naprawdę tylko one pozostaną dla potomnych jako głosy z przeszłości...

Każda kolejna książka Herty Muller opowiada o życiu w okowach dyktatury. W świecie, jak to opisał jeden z krytyków, na krawędzi samobójstwa. W świecie pełnym szarości, beznadziei, brudu i brzydoty, budzącym depresję, wulgaryzującym i upadlającym wszelkie wyższe wartości i uczucia. W którym ludzie nawet nie mają nadziei na zmiany na lepsze, zdają się skazani na takie życie....