Interesujące studium na temat bardzo różnych od europejskich tradycji prawa międzynarodowego występujących we wschodniej Azji. Autorzy analizują odmienność porządku prawnego tego regionu, przyglądając się z jednej strony jego przyczynom, a z drugiej jego współczesnym skutkom, przede wszystkim ekspansywnej polityce Chin. Filarami tego porządku były z tradycje imperium mongolskiego, chińska idea mandatu Niebios oraz pochodząca z Tybetu buddyjska koncepcja współpracy władzy świeckiej i duchownej (tzw. relacja czojon). Wszystkie te wątki były dla mnie nowe, dlatego prace przeczytałem z dużym zaciekawieniem. Niejako przy okazji Autorzy opowiedzieli po trochu historię powstania państwa dynastii Qing, które zaczęło przecież jako wasal Mingów, dopiero z czasem przejmując kontrolę nad ziemiami dawnego suwerena. Na minus zapiszę tej książce kilka strasznych bzdur o epoce mongolskiej (konwersja Persji z buddyzmu na islam, s. 22; wyprawa Hulagu ratująca kalifat, s. 49). Generalnie jednak publikacja na pewno warta uwagi i godnie reprezentująca wracającą do życia Serię Ceramowską.

Tomasz Babnis

Interesujące studium na temat bardzo różnych od europejskich tradycji prawa międzynarodowego występujących we wschodniej Azji. Autorzy analizują odmienność porządku prawnego tego regionu, przyglądając się z jednej strony jego przyczynom, a z drugiej jego współczesnym skutkom, przede wszystkim ekspansywnej polityce Chin. Filarami tego porządku były z tradycje imperium...

Pozycja obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych historią Dalekiego Wschodu po Czyngis-Chanie lub obecnymi stosunkami międzynarodowymi w tamtym regionie. Bez znajomości zupełnie odmiennego (od europejskiego) systemu stosunków dyplomatycznych (słowo "międzynarodowych" byłoby tu nieodpowiednie, bo europejskie - co jest jedną z kluczowych kwestii w tej książce),biegu wydarzeń w tamtym rejonie świata czy obecnych złożoności w relacjach międzypaństwowych, nie da się zrozumieć. Te kwestie są zaś w "Świętym ładzie..." doskonale wyłożone. Maksymalna ocena to docenienie nie tylko gruntownego zbadania tematu przez autorów (efekt pracy wielu światowej klasy specjalistów),ale również sformułowania nowatorskich w tym temacie tez. Przy tak wybitnej książce wg mnie zarzutem nie może być zaś ciężki język - takich spraw nie da się wszak opisać w języku powieściowym. Ostrzegam tylko, że do przyjemności z czytania tej książki potrzebna jest co najmniej podstawowa wiedza o historii nowożytnej Chin i Japonii, buddyzmu tybetańskiego i podbojach Mongołów.

Pozycja obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych historią Dalekiego Wschodu po Czyngis-Chanie lub obecnymi stosunkami międzynarodowymi w tamtym regionie. Bez znajomości zupełnie odmiennego (od europejskiego) systemu stosunków dyplomatycznych (słowo "międzynarodowych" byłoby tu nieodpowiednie, bo europejskie - co jest jedną z kluczowych kwestii w tej książce),biegu...

Doskonała praca opisująca azjatycki system stosunków międzynarodowych, jaki panował na Dalekim Wschodzie przed zaprowadzeniem w tamtym regionie świata systemu europejskiego prawa międzynarodowego. Otóż dotychczasowe dzieła dotyczące tego tematu koncentrowały się na Chinach jako centrum tamtego świata i stosunkach jakie Chiny utrzymywały z krajami peryferyjnymi wobec Państwa Środka (Na przykład z Wietnamem czy Koreą a raczej stosunkach jakie utrzymywały Chiny dynastii Ming czy Qing z państwem Đại Việt czy państwem Dzoson, bo obecne Chiny oraz Wietnam i oba państwa koreańskie do końca są samymi państwami co ich historyczni poprzednicy) Autorzy pokazują jednak że na Dalekim Wschodzie istniały trzy kręgi cywilizacyjne to jest krąg mongolski, krąg buddyzmu tybetańskiego i krąg chiński i każdy z nich miał swoje własne zwyczaje dotyczące również spraw międzynarodowych. Każdy z tych kręgów utrzymywał kontakty z dwoma pozostałymi i wpływał w różny sposób na swoich partnerów. Książka pokazuje również jak różne kultury potrafiły patrzeć na to samo zagadnienie w inny sposób (Np dla Mongołów dynastia Yuan była kontynuacją władztwa Czyngis-chana bez powiązań z wcześniejszymi dynastiami chińskimi, gdy Chińczyków była to po prostu kolejna chińska dynastia) Dzieło ukazuje również zniszczenie dawnego azjatyckiego porządku międzynarodowego przez kolonizatorów europejskich i narzucenie porządku europejskiego oraz sposób w jaki dziś niektóre kraje azjatyckie manipulują historią do bieżących potrzeb politycznych (Np wbrew chińskim twierdzeniom jakoby dawny Tybet był tylko częścią Chin, Tybet był powiązany z dawnymi Chinami ale w bardzo złożony sposób, Tybet nie był wprost częścią Chin w obecnym rozumieniu tego pojęcia)

Doskonała praca opisująca azjatycki system stosunków międzynarodowych, jaki panował na Dalekim Wschodzie przed zaprowadzeniem w tamtym regionie świata systemu europejskiego prawa międzynarodowego. Otóż dotychczasowe dzieła dotyczące tego tematu koncentrowały się na Chinach jako centrum tamtego świata i stosunkach jakie Chiny utrzymywały z krajami peryferyjnymi wobec Państwa...

Ta książka to prawdziwy "must have" dla każdego, kto interesuje się dziejami Azji. Muszę jednak przyznać, że pozycja ma dość wysoki próg wejścia - jest zdecydowanie za ciężka w odbiorze dla ludzi hobbistycznie zainteresowanych historią. Właściwym odbiorcą są zapewne historycy lub studenci historii.
Książka ma na celu przedstawić porządki prawne panujące w Azji od czasów Czyngis Chana po XXI wiek. Autorzy opisują trzy najważniejsze - mongolski, chiński i tybetańsko-buddyjski. Mamy więc opis krótki opis początków państwa Czyngis-chana i porządku prawnego jego imperium - osobny rozdział poświęcono legitymizacji władzy dynastii Yuan. Kolejne rozdziały dotyczą kolejno: dynastii Ming i problemu "mandatu niebios", skomplikowanych relacji w świecie buddyjskiego Tybetu oraz genezy imperium mandźurskiego i dynastii Qing. Na koniec dowiadujemy się, jak najważniejsze kraje azjatyckie weszły w europejski, współczesny system stosunków międzynarodowych.
Z mojego subiektywnego punktu widzenia polskiego czytelnika książka ma dwie wady, a wszystkie wynikają z tego, że jest za krótka. Po pierwsze, pozycja jest niedostosowana do czytelnika, który chciałby omawiane procesy zrozumieć, ale brakuje mu podstaw wiedzy z historii Azji. W końcu o sprawach azjatyckich w Polsce wiele się nie wydaje. Czyngis-chan i jego podboje są pewnym wyjątkiem potwierdzającym regułę, natomiast jeśli chodzi o zagmatwane kwestie buddyzmu tybetańskiego, historię dynastii Yuan, genezę państwa mandżurskiego i wojny z dynastią Ming zdecydowanie (z mojej perspektywy) ułatwiłoby lekturę dodanie podrozdziałów na te tematy, przedstawiających szersze tło historyczne. Druga wada to brak rozdziału odnoszącego się do statusu Japonii w porządku prawnym azjatyckim (pojawia się ona dopiero jako przykład modernizacji pod koniec XIX w.) i mniejszych podrozdziałów na temat innych trybutariuszy chińskich, np. innych poza Wietnamem królestw indochińskich czy Malakki.
Zalet jest jednak o wiele więcej. Mamy w końcu do czynienia z opracowaniem napisanym przez zespół specjalistów, z których wielu to historycy azjatyccy. Zdaję sobie sprawę z tego, że taka synteza była potrzebna i z pewnością powinni się z nią zapoznać europejscy naukowcy. Zagłębienie się w tę pozycję pozwoli nam wyjść z tradycyjnego europocentryzmu, by zrozumieć, jak kształtował się azjatycki porządek prawny i jak został zmieciony przez "falę postępu". Zapoznanie się z tekstem prowadzić musi do ciekawych wniosków - nie dowiadujemy się co prawda, w jaki sposób koczownicze plemiona tak łatwo opanowywały chińskie terytoria, ale zrozumiemy, że zawsze podstawą było dla nich dostosowanie się do konfucjańskiego porządku prawnego - co w konsekwencji bardzo różniło się od agresywnego, europejskiego imperializmu. Ten zaś, gdy już nadciągnął do Azji wraz z "dyplomacją kanonierek", zmienił oblicze kontynentu. Interesujący jest przykład wysepek Ryukyu (Okinawa),które od stuleci istniały jako względnie niezależny twór państwowy, podporządkowany chińskiemu systemowi prawnemu - wystarczyło, że pojawiła się na kontynencie filozofia prawa silniejszego, by zmodernizowana Japonia zakwestionowała dominację Qing w regionie i zaanektowała wyspy. Na plus również sporo ważnych informacji na temat Wietnamu i Korei i interesujące spojrzenie na położenie międzynarodowe Tybetu między Wielką Brytanią a Chinami.

Ta książka to prawdziwy "must have" dla każdego, kto interesuje się dziejami Azji. Muszę jednak przyznać, że pozycja ma dość wysoki próg wejścia - jest zdecydowanie za ciężka w odbiorze dla ludzi hobbistycznie zainteresowanych historią. Właściwym odbiorcą są zapewne historycy lub studenci historii.
Książka ma na celu przedstawić porządki prawne panujące w Azji od czasów...