Bardzo dobra ukazująca zmagania cesarzy Konstancjusza II i Juliana Apostaty w czasie wojen z Persją Sasanidów (i nie tylko). Dobry styl pisarski i analiza zachowań poszczególnych postaci pozytywnie wpływa na całość publikacji. Moim zdaniem mapki są do lekkiej poprawy, bo czasem trudno się połapać o co chodzi (lepiej fazy bitew po prostu przedstawiać na kilku rysunkach, niż je numerować - unika się wtedy bałaganu).

Bardzo dobra ukazująca zmagania cesarzy Konstancjusza II i Juliana Apostaty w czasie wojen z Persją Sasanidów (i nie tylko). Dobry styl pisarski i analiza zachowań poszczególnych postaci pozytywnie wpływa na całość publikacji. Moim zdaniem mapki są do lekkiej poprawy, bo czasem trudno się połapać o co chodzi (lepiej fazy bitew po prostu przedstawiać na kilku rysunkach, niż...

Muszę przyznać, że książka wciąga. Autor jednak bazując na Ammianusie Marcellinusie przedstawia pogański pukt widzenia przebiegu konfliktu. A jego wcześniejsze peany na cześć Juliana Apostaty traktuję jako wyznacznik naszych czasów - apostatów. Zwłaszcza w kontekście nieudolności Juliana pod Ktezyfontem w 363 roku. Tak samo oceniam jego ocenę cesarza Konstansa, chociaż ? Dlaczego dziedzictwo Konstantyna się rozpadło - tak samo jak i Dawida ? W tym znaku zwyciężysz ! Ciekawy okres - chrześcijaństwo już uznane, ale jeszcze nie dominuje, a za Apostaty znów prześladowane. Wydaje mi się więc, że ważny punkt powinny stanowić stosunki religijne w armii Juliana. Bo jedyne o czym autor wspomina - to konflikt Juliana z chrześcijańskimi Ormianami, co zaowocowało utratą 20 tysięcy żołnierzy armeńskich. Jego następca Jowian - był chrześcijaninem. Nisibis - centrum administracyjne, ośrodek handlu jedwabiem i przyprawami. Miejsce wymiany handlowej między Persją a Rzymem. 298-363 do Rzymu. Miasto jak Arka Noego … Dosłownie. Nie wiem czemu mam dziwny sentyment do tego miejsca, podobnie jak do Amidy i Edessy. Fascynujący teatr działań wojennych - w tym zasadzek perskich słoni bojowych. Udanych ! Autor poświęca sporo miejsca też dalszym geograficznie wydarzeniom - np. bitwie pod Mursą w 351, która faktycznie jawi się jak samobójstwo Rzymu. Peany autora nie zmieniają mojej sympatii do Teodozjusza I Wielkiego, który jest moim ulubionym władcą ever.

Muszę przyznać, że książka wciąga. Autor jednak bazując na Ammianusie Marcellinusie przedstawia pogański pukt widzenia przebiegu konfliktu. A jego wcześniejsze peany na cześć Juliana Apostaty traktuję jako wyznacznik naszych czasów - apostatów. Zwłaszcza w kontekście nieudolności Juliana pod Ktezyfontem w 363 roku. Tak samo oceniam jego ocenę cesarza Konstansa, chociaż ?...

Autor tej książki wprowadza do obiegu naukowego pojęcie "wojny o Nisibis", którym określa całość konfliktu rzymsko-perskiego trwającego z przerwami od 337 do 363 r. Harrel łączy zatem kilka mniejszych starć, które co jakiś czas sprowadzały wojnę na mezopotamskie pogranicze obu imperiów późnoantycznego świata. Wprawdzie co najmniej kilka rozdziałów książki dotyczy zupełnie innych obszarów geograficznych (np. walka z uzurpatorem Magnencjuszem oraz kampanie galijskie Juliana),to ich umieszczenie w książce o wojnie nad Eufratem jest o tyle zasadne, że pomaga lepiej zrozumieć rozważania Autora o planach i strategii Rzymu i Persji w skali makro.

Ponieważ Harrel jest wojskowym, pisze o IV-wiecznym konflikcie z perspektywy oficera, a nie historyka czy filologa klasycznego. Ma to pewne zalety, choć pewnym - w moim odczuciu nawet sporym - niedostatkiem jest wykorzystanie wyłącznie publikacji anglojęzycznych. Rozpatrywanie starożytnych konfliktów z perspektywy dzisiejszych teorii wojskowych i politologicznych, o ile nie dokonuje się przy braku poszanowania źródeł, może jednak przynieść pewne korzyści i tak jest moim zdaniem w "Wojnie o Nisibis". Autor dobrze analizuje różne bitwy, chyba najciekawiej zrobił to w odniesieniu do bitwy pod Singarą (344) i bratobójczego starcia pod Mursą (350). Podkreśla bardzo rolę elementu logistycznego, rehabilituje także nieco postać Konstancjusza jako wodza, choć bynajmniej nie umniejsza talentom dowódczym i strategicznym Szapura II.

Myślę, że książka Harrela to wartościowa pozycja z dziedziny historii starożytnej wojskowości. Autorowi udało się dobrze wyjaśnić kluczowe problemy nie tylko samego konfliktu, ale też choćby zagadnień dynastycznych (bardzo dobry rozdział o cezarze Gallusie!). W przekładzie jest trochę niedoskonałości, ale w odniesieniu do publikacji Napoleona V dokonał się w tej kwestii wyraźny postęp. Żeby jeszcze tylko zróżnicowali layout swoich publikacji...

Tomasz Babnis

Autor tej książki wprowadza do obiegu naukowego pojęcie "wojny o Nisibis", którym określa całość konfliktu rzymsko-perskiego trwającego z przerwami od 337 do 363 r. Harrel łączy zatem kilka mniejszych starć, które co jakiś czas sprowadzały wojnę na mezopotamskie pogranicze obu imperiów późnoantycznego świata. Wprawdzie co najmniej kilka rozdziałów książki dotyczy zupełnie...