Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym, dlaczego słowo „mama” brzmi w większości języków tak podobnie? Odpowiedź przynosi znajomość etapów rozwoju dziecka, zwłaszcza jego mowy. Niemowlę od pierwszych tygodni życia artykułuje pojedyncze samogłoski podczas płaczu czy westchnienia. Na etapie gaworzenia pojawia się łączenie samogłosek ze spółgłoskami, a najłatwiejsze do wymówienia są te, które niewymaganą otwierania ust. Stąd „ma-ma-ma” wypowiadane jest jako jedna z pierwszych sylab – po trudnej spółgłosce pojawia się najprostszy dźwięk „a” pozwalający na odpoczynek. Ciekawe jest też to, że podczas karmienia piersią niemowlę często wyraża swoje zadowolenie przez dźwięk „mmm”, jedyny, który można wydawać z zamkniętymi ustami, czasem odbierany przez dorosłych jako mruczenie. Pozostałością tego okresu w późniejszych okresach życia ludzkiego jest zachwalanie potraw przez określenie „mmm, pycha”. Rodzice, a zwłaszcza mama nadaje emocjonalne i semantyczne znaczenie sylabom „ma-ma-ma” reagując na nie, a przez to je wzmacniając. Dziecko po pewnym czasie zaczyna wydawać je intencjonalnie i stąd „mama”, czyli pyszne westchnienie po jedzeniu.

Tyle informacji z psychologii rozwojowej i logopedii, a teraz nieco o książce. „Mama” Hélene Delforge z pięknymi ilustracjami Quentina Grébana to przemyślana i cudownie wykonana książka – hołd dla mam na całym świecie. Subtelne i piękne teksty mądrze rozmawiają z towarzyszącymi im ilustracjami, które zabierają nas w nieoczekiwaną podróż w czasie, prowadząc przez odmienne kultury, zwyczaje, dźwięki, barwy i zapachy. Łączy je ona – archetypowa i niestandardowa, radosna i zrozpaczona, zamożna i uboga, waleczna i bezradna. Mama. Czasem jest bardzo młoda, a niekiedy na półmetku życia. Bywa piękna i uwodzicielska oraz zupełnie zwyczajna. Macierzyństwo może ją zaskoczyć albo przyjść po wieloletnim wyczekiwaniu. Mama kontempluje, nasłuchuje, wącha, śpi, działa, śmieje się, dziwi, rozpacza – a wszystko dzięki dziecku i dla niego.

Mamy w tej książce doskonale wpasowują dziecko w swoje życie lub dokonują rewolucji. Są wciąż obecne albo wyjeżdżają. Kierują się pragmatyzmem albo artystyczną potrzebą chłonięcia piękna. Akceptują wszystko co przynosi życie, a czasem walczą o radykalne zmiany. Wydają się bardzo różne, ale jednocześnie w swojej istocie bardzo podobne. Noszą dziecko wszędzie ze sobą albo oglądając je, mimo chęci, tylko okazjonalnie. Śpiewają, przytulają, rozmawiają, słuchają, pocieszają, obserwują, martwią się i pozwalają na samodzielność. Kochają.

Ilustracje Quentina Grébana w tym tomie są piękne, nastrojowe, tworzą niesamowity klimat. Pozwalają wyhamować w pędzie życia, uczą niespiesznej, kontemplacyjnej uważności. Powinno się je zapisywać na receptę dla zestresowanych życiem i zagonionych w pędzie za nieuchwytnym. Belgijski czterdziestoletni artysta ma już na swoim koncie ponad pięćdziesiąt książek, które napisał i zilustrował do wydań w różnych językach w ciągu ostatnich dwudziestu lat. W poprzednim roku jego prace do „De Chinese nachtegaal” (Chińskiego słowika) można było oglądać w Villa Verbeelding (dawniej Literair Museum) w belgijskim mieście Hasselt. Artysta inspiruje się m. in. filmami Jean-Paula Jeuneta i Tima Burtona, ale także malarstwem Maneta i Muchy. W Polsce ukazało się kilka książek z jego ilustracjami, wśród nich „Pinokio”, „Księga dżungli” i „Piotruś Pan”. Książka „Mama” ukazała się nakładem wydawnictwa Media Rodzina w tłumaczeniu Magdaleny i Jarosława Mikołajewskich zaledwie miesiąc po premierze belgijskiej. Okładka w odcieniach zieleni przywołuje skojarzenie z nadzieją oraz z budzącą się do życia przyrodą. Do tomu dołączono kartkę pocztową z piękną ilustracją Grébana oraz jednym z tekstów Hélene Delforge. Można ją ofiarować swojej mamie lub zostawić sobie na pamiątkę.

Piękna lektura do wielokrotnego czytania i oglądania, odsłaniająca za każdym razem nowe znaczenia.

Jowita Marzec