W dzisiejszych czasach, gdy myślimy o księgarniach, widzimy w głowie masowe krezusy, którym nie będę robił tu darmowej reklamy. Najczęściej w ich asortymencie książki dzielą swoje miejsca z innymi mediami jak muzyka czy film. Trudno powiedzieć o nich, by były sanktuariami dla czytających. Nastawione są na szybką wymianę dobra, pozostawiając lekturową kontemplację za drzwiami.

Nie mówię, że jest to coś złego. Sam chętnie z takich przybytków korzystam, ale przyznam, że brakuje mi tworów bardziej skondensowanych, nie nastawionych na szybki zysk. Miejsc, w których czuje się atmosferę zakurzonych woluminów. Antykwariatów z duszą, gdzie unosi się pewien specyficzny czar, klimat uwielbienia dla zapisanych stronic, a co za tym idzie, siedziby stworzonej dla zagorzałych czytelników.

Podobnie zdaje się uważać Jorge Carrion, który odwiedził i wciąż odwiedza księgarniane przybytki i postanowił o nich opowiedzieć w swojej książce. Choć zdarza mu się przywołać franczyzy, to skupia się właśnie na tych wiekowych, często przekazywanych z pokolenia na pokolenie sanktuariach. Miejscach, które wrosły w otaczające ich dzielnice, stając się charakterystycznymi strażnikami kultury.

Dla Carriona nie ma znaczenia gdzie wyląduje. Wszędzie jest w stanie znaleźć księgarnie, które wyróżniają się pośród ogółu. Czasem wynika to z ich położenia, innym razem architektury budynku. Wyróżnik ten może zależeć od osoby właściciela, sposobu piętrzenia woluminów, czy też sprzężenia sztuk, gdy kawa i wygodny fotel wprost zachęcając do rozpłynięcia się w magicznej krainie inkunabułów.

Nie jest to wyłącznie wycieczka w różne części świata i opisywanie szczególnych przybytków. W wydaniu autora to także zachęta, by snuć przypuszczenia dotyczące zmian zachodzących na wielu polach. Mowa tu chociażby o siedzibach internetowych, upowszechnianiu się książek w wydaniu elektronicznym czy umożliwieniu szerokiego dostępu do wcześniej niedostępnych unikatów.

To także pretekst do snucia historycznych opowieści, które choć przybliżają losy księgarń, tak naprawdę nakreślają obszar przemian zachodzących na danym terenie. Ewolucji kulturowych, różnić zarówno w danej mieścinie, jak i pomiędzy sąsiednimi krajami. Zastanowienie się nad aktualnymi funkcjami księgarni. Znaczeniu słowa pisanego kiedyś i dziś. Siedzib skrzących się lata temu od wielkich twórców, obecnie poszukujących dla nich zastępstwa.

Nie będę nikomu mydlił oczu, ta przygoda szlakiem zbiorów literatury do łatwych i przyjemnych nie należy. Autor często zapętla się w swoich wizjach, skacze po opisach księgarń i pozwala sobie na przeróżne dygresje. Raz wypadają one ciekawie, innym razem aż się prosi o ich prędki koniec. Cierpliwość choć nagradzana, jest tu niezbicie potrzebna. Jose Carrion miota się między złotoustym pasjonatem, a zmęczonym życiem historykiem, co tworzy połączenie tyleż intrygujące co zabójcze.

W rezultacie mamy tu do czynienia z pozycją przyciągająco-odpychającą. Intryguje sam jej zamysł, uwagi są w cenie, a zdobytej wiedzy nikt nam nie zabierze. Jednakże kosztuje to chwilami dość sporo trudu i można zwątpić w sens tej nierównej wędrówki. Bez wątpienia ma ona swój urok i to nawet jeśli momentami uwiera jak kamyk w bucie.

Patryk Rzemyszkiewicz