Zło dobrze sobie radzi. Jest opisywane, analizowane, ekranizowane a nawet powielane. Na stałe zadomowiło się w kręgach naukowych oraz w popkulturze. Wkradło się w naszą rozrywkę – krwawe filmy biją rekordy popularności, zaczytujemy się kryminałami i thrillerami, oglądamy reportaże ze zbrodnią w tle. Najokrutniejsi mordercy zamienili się w celebrytów. Fascynują ich sylwetki i wiele osób chce wiedzieć, co takiego wydarzyło się w ich życiu, że zdobyli się na bestialstwo. Przejrzyjcie sieć – znajdziecie mnóstwo witryn poświęconych pojedynczym zbrodniom bądź życiorysom zabójców. Czyny opisane minuta po minucie, policyjne raporty, zdjęcia, pojedyncze klatki z nagrań monitoringu. Zło odtworzone okruch po okruchu. Autor Adrian Bednarek nie tyle odtworzył zło, co spisał je godzina po godzinie, krocząc w ślad za Diabłem, który dla reszty świata nosi twarz studenta, Kuby Sobańskiego.

„Pamiętnik diabła” zagląda do umysłu mężczyzny prowadzącego pozornie normalne życie „na poziomie”, przynajmniej według środowiska, w którym się obraca – nieustanne imprezy w najdroższych klubach, wszelkiej maści alkohole z górnej półki i inne, często nielegalne używki oraz beztroskie wydawanie pieniędzy otrzymanych od rodziców. Bogaty, dobrze ubrany, towarzyski, z piękną dziewczyną u boku i solidnym planem na przyszłość, sprawia wrażenie spełnionego młodego człowieka. Jednak to tylko poza; maska, pod którą skrywa się potwór. Czytelnik powoli zagłębia się w mrok jego psychiki, która odstręcza i fascynuje. Interesujący jest rozdźwięk pomiędzy zachowaniem Kuby a jego myśleniem, zupełnie jakby posiadał dwa odmienne charaktery: dusza towarzystwa i flirciarz wymieszany z odpychającym poczuciem wyższości i wyrachowaniem oraz chorymi, obrzydliwymi myślami. Najbardziej w jego kreacji przeraża fakt, że oprócz braku wyrzutów sumienia, jest człowiekiem racjonalnym i szalonym jednocześnie, bo morduje, popychany przez wewnętrzny mrok, zadając ofierze niewyobrażalne cierpienie, ale przy okazji drobiazgowo i logicznie, z zimną krwią planuje każdą zbrodnię. Jego inteligencja stanowi przekleństwo dla otoczenia – i rarytas dla czytelnika, ponieważ Kuba potrafi zgotować piekło na ziemi nie tylko za sprawą śmierci. Obserwujemy jego poczynania i zastanawiamy się, czy są takie granice, których bohater nie odważy się przekroczyć. Gra w kotka i myszkę z policją, niezaspokojona żądza mordowania narzuca coraz szybsze tempo i z dreszczem niepokoju oczekujemy na kolejny ruch Diabła. Czy jeden z wieloetapowych planów pochłonie i jego? Co jeszcze wymyśli?

„Pamiętnik diabła” to nie tylko zapis kolejnych zbrodni, ale i swoiste ostrzeżenie przed bezmyślnym relacjonowaniem swojego życia w sieci. Nigdy nie mamy pewności, kto obserwuje nasze profile i z jaką łatwością może połączyć różne, luźno powiązane informacje na nasz temat. Oczywiście nie należy od razu wpadać w paranoję, że możemy być na celowniku seryjnego zabójcy, jednak działania Kuby doskonale pokazują, że niektóre informacje zdecydowanie lepiej zachować dla siebie. W „Pamiętniku diabła” nie brakuje okrucieństwa. Jakubowi nie wystarcza „tylko” mordowanie. Rozlew krwi musi nastąpić w odpowiedni sposób – upiorny, niewyobrażalnie bolesny i dość dokładnie zrelacjonowany. Każde kolejne zabójstwo to następny stopień do piekła, dlatego jest to lektura niewskazana dla osób o słabych nerwach i żołądkach.

Powieść eksploruje jedno z zagadnień dotyczących seryjnych morderców, mianowicie: wpływ trudnych przeżyć w dzieciństwie na zachowanie dorosłego człowieka. W książkowym ujęciu tego tematu brakowało mi jasnego werdyktu, przez co pozostałam w sferze domysłów. Skąd wzięło się zło w głównym bohaterze i dlaczego na pewne wydarzenia zareagował właśnie tak a nie inaczej? Odpowiedzi jest kilka, tylko która z nich będzie tą najpełniejszą? Nie każdego taka sytuacja zamienia w psychopatę, więc zastanawia mnie, co dokładnie sprawiło, że Kuba stał się taki, jaki się stał.

Widać w powieści wpływy „American Psycho” Breta Eastona Ellisa. Obydwie powieści obrały sobie podobne sylwetki bohaterów – młodych, przystojnych mężczyzn, którym pod względem materialnym niczego nie brakuje i osadziły ich w rzeczywistości, w której króluje konsumpcjonizm, luksus, powierzchowne kontakty i brak zasad moralnych. Poza tym książki w podobny sposób łączą skrajności. Kuba czerpie wiele cech od psychopatycznego yuppie, jakim jest Patrick Bateman, choć nie posuwa się tak daleko jak jego starszy kolega; jest łagodniejszy na skali zwyrodnialców. Osobiście uważam, że „Pamiętnik diabła” zdecydowanie nabrałby własnego, niepowtarzalnego kolorytu, gdyby częściej odwoływał się do naszej rzeczywistości i główny bohater miał w sobie więcej z „chłopaka z sąsiedztwa”, który codziennie nie wciąga białych kresek i nie obraca się w kręgach najbogatszych prawników i polityków. Wyobrażacie sobie miłego chłopca, który pomaga schorowanej babci, a potem idzie mordować? Albo sympatyczną panią kasjerkę ze spożywczaka, która w lodówce trzyma skalpy swoich ofiar? Albo takiego pana żula, który trzeźwieje po zmroku i ściga nieuchwytnego seryjnego mordercę bądź sam takowym się staje? Tak, wiem, teraz ponosi mnie wyobraźnia i rzuca w kierunku przejaskrawień, ale do czego tak naprawdę dążę – im bardziej znajomo brzmi charakterystyka zbrodniarza, tym większy niepokój budzi on w czytelniku. Gdy zaczynamy rozpoznawać w fikcyjnej historii elementy własnej codzienności, siłą rzeczy stajemy się wtedy czytelnikiem-bohaterem.

Zakończenie… Od pewnego momentu wiedziałam już, co się kroi i nie byłam zaskoczona takim obrotem spraw. Za to zastanawia mnie związana z tym wydarzeniem decyzja pewnej osoby. Dlaczego tak postąpiła? Co nią kierowało? Liczę na to, że otrzymam choć częściową odpowiedź za sprawą planowanej kontynuacji – „Procesu diabła”, bo piekielnie zaoferowano nam finał z pogranicza cliffhangera. Po cichu mam nadzieję, że autor w następnych powieściach dopracuje swój styl. W trakcie lektury natrafiłam na kilka zbędnych powtórzeń czy błędów. Poza tym niektóre zdania brzmią nieco „sztywno” i zmiana szyku bądź użycie nieco innych sformułowań mogłoby to wygładzić, by nic nie zaburzało rytmu powieści.

Jego raj jest piekłem innych ludzi. W baśni moglibyśmy liczyć na to, że zło w końcu zostanie ukarane i na wszystkich czeka szczęśliwe zakończenie. W świecie tego Diabła szczęście i sprawiedliwość zostały skażone. „Pamiętnik diabła” to zapiski z krwawej, brutalnej codzienności skrywającej się pod powierzchnią bajecznego życia. Wciągający debiut budzący niepokój, który często graniczy ze wstrętem. Ta pozycja powinna przypaść do gustu czytelnikom zafascynowanym sylwetkami seryjnych morderców. Kuba Sobański z powodzeniem może stać się kolejną postacią w zabójczym korowodzie.

Zło dobrze sobie radzi. Jest opisywane, analizowane, ekranizowane a nawet powielane. Na stałe zadomowiło się w kręgach naukowych oraz w popkulturze. Wkradło się w naszą rozrywkę – krwawe filmy biją rekordy popularności, zaczytujemy się kryminałami i thrillerami, oglądamy reportaże ze zbrodnią w tle. Najokrutniejsi mordercy zamienili się w celebrytów. Fascynują ich sylwetki...