W oryginale tytuł brzmi Hombres buenos, co można przetłumaczyć jako Ludzie poczciwi czy też Ludzie godni i jest to bliższe sednu powieści, a biorąc pod uwagę kontekst całości, niesie ze sobą wieloaspektowy przekaz. Bo chociaż wyprawa po Encyklopedię rzeczywiście jest osią fabularną opowieści, to jest jedynie osnową na której autor prezentuje zasadnicze treści.

Nadrzędnym bohaterem powieści jest duch czasów oświecenia, zbudowany z z myśli i ideii rodzących się w głowach, mniej lub bardziej elitarnych, elit intelektualnych osiemnastego stulecia; nieustannie ścierający się sam ze sobą ale przede wszystkim ze status quo ante, ze światem ciemnoty i miernoty utrzymywanym przez religijny zabobn i tyranię władzy. Ten tygiel myśli, koncepcji filozoficznych, nowych punktów widzenia, światopoglądów, hipotez, ideii, zatopiony w atmosferze otwartości i gotowości na nowe, nie bez potknięć, rwie się tworzyć nowy świat, którego to rwania najgłośniejszym efektem będzie Wielka Rewolucja Francuska, a na naszym poletku Konstytucja 3 maja. Zjawiska te autor prezentuje nam na przykładzie rozmaitych ludzi oświecenia, bohaterów powieści występujących z różnych pozycji, o różnym stopniu radykalizmu, wyedukowania, "nasycenia" ideami, których interesują odmienne aspekty rzeczywistości. Bywa, że brzmią unisono, bywa, że tworzą kakofoniczny zgrzyt, by innym razem rozminąć się zupełnie.

O akcji można powiedzieć wszystko ale nie to, że rwie z kopyta. Oczywiście, bohaterów spotykają rozmate przygody, często dramatyczne, lecz opisane są raczej nieśpiesznie. Mnóstwo tu polemik, wymiany myśli, prezentacji poglądów, obserwacji świata, rozważań filozoficznych. Nie są to rzeczy zaskakujące, autor przedstawia nam rzeczy znane, wszak trudno spotkać kogoś kto nie ma żadnego pojęcia na temat oświecenia. Czyni to jednak z dużą erudycją, pieczołowicie. Daje podręcznikowym formułkom "ludzką" twarz.

Postacie zbudowane są bez zarzutu, w sposób pełny, swoisty dla danej osoby. Rysy charakteru wynikają z pozycji społecznej, osobistej historii, przeżyć. To wszystko skutkuje stosownymi zachowaniami, emocjami.

Wszystko to napisane swobodnym, eleganckim piórem, nie nazbyt wyszukanym. Sama specyfika stylu pozwala odczuwać dużą przyjemność z lektury.

Konstruując powieść, autor zastosował nietypowy zabieg formalny. Historia fabularna przeplatana jest krótkimi sprawozdaniami z przygotowań warsztatowych. Początkowo byłem sceptyczny w stosunku do sensowności tego zabiegu, lecz z biegiem lektury owo uprzedzenie zanikło. Koncept ten uwypukla zamiary autora, doprecyzowuje przekaz.

Nie jest to dzieło epokowe, raczej niezbyt odkrywcze choć niebanalne i pełne polotu, ale potrafiące zaciekawić i przynieść sporo czytelniczej przyjemności.

8/10

W oryginale tytuł brzmi Hombres buenos, co można przetłumaczyć jako Ludzie poczciwi czy też Ludzie godni i jest to bliższe sednu powieści, a biorąc pod uwagę kontekst całości, niesie ze sobą wieloaspektowy przekaz. Bo chociaż wyprawa po Encyklopedię rzeczywiście jest osią fabularną opowieści, to jest jedynie osnową na której autor prezentuje zasadnicze treści.

Nadrzędnym...