„Byłem wówczas jedną z najbardziej znanych osób w Europie. Wieści o moich podbojach miłosnych, pojedynkach, odważnych rozgrywkach karcianych, gromadziły dookoła mnie tłumy ludzi w każdym publicznym miejscu, w jakim się pojawiłem. Mógłbym zademonstrować mnóstwo perfumowanego papieru, aby udowodnić, że pragnienie znalezienia się w moim towarzystwie nie ograniczało się wyłącznie do dżentelmenów. Ale ponieważ nienawidzę się chwalić, będę pisał o sobie tylko tyle, ile okaże się niezbędne, abym mógł zaprezentować moje kolejne przygody, najbardziej niezwykłe przygody, jakie ktokolwiek przeżył w Europie.” – fragment książki.

Któż jak nie William Makepeace Thackeray był w stanie oddać obraz społeczeństwa brytyjskiego XVIII wieku? Któż jak nie ten uznany pisarz, dziennikarz i satyryk mógł stworzyć postać Redmonda Barry’ego, któremu dzięki pierwszorzędnemu intelektowi i niespożytym pokładom sprytu udało się wżenić w arystokratyczny ród Lyndonów. Stąd też tytuł powieści „Barry Lyndon”, która została po raz pierwszy opublikowana w 1844 roku, natomiast na rynek polski zawitała 14 lutego 2017 roku dzięki staraniom Wydawnictwa Replika. Stanley Kubrick przeniósł tę powieść na duży ekran w 1975 roku, inkasując za swój film między innymi cztery Oscary – za scenografię, zdjęcia, kostiumy oraz muzykę filmową.

Książka ta jest pisaną w formie pamiętnika historią Redmonda Barry’ego, irlandzkiego młodzieńca, którego życiowym celem jest osiągnięcie wysokiego statusu społecznego i dołączenie do grona wybrańców brytyjskiej arystokracji. Jego losy są jednak dość burzliwe i wiele przeciwności musi pokonać, aby cel ten osiągnąć. Nie mając dostatecznych zasobów finansowych, ale dysponując ogromnym urokiem osobistym Barry pokonuje kolejne szczeble wojskowego życia, a następnie maszeruje przez europejskie dwory wypracowując sobie krok po kroku coraz bardziej szanowaną pozycję. W ramiona armii wypycha go oczywiście nieszczęśliwa miłość, o którą wprawdzie zawalczył w pojedynku na pistolety, ale damy swego serca przy boku nie zatrzymał.

Dzisiaj powiedzielibyśmy, że Redmonda cechują wysoko rozwinięte umiejętności interpersonalne, wywierania wpływu (wykorzystujące manipulację, koloryzowanie rzeczywistości, a nawet pospolite kłamstwa) oraz elastyczność działania, ponieważ nasz bohater doskonale wie, z kim najlepiej wejść w układy, do kogo uśmiechnąć się przymilnie, komu przypochlebić się, prawiąc kwieciste komplementy. Nie stroni przy tym od hazardu, tym bardziej, że to właśnie gra w karty umożliwia mu kumulowanie pieniędzy. Po jedenastu latach tułaczki po Europie, ostatecznie wraca na irlandzką ziemię i wkupia się w łaski sir Charlesa Lyndona, którego śmierć paradoksalnie jest szczęśliwym zbiegiem okoliczności, umożliwiając Barry’emu pojęcie za żonę wdowy po Lyndonie. Zdobywa tym samym upragnioną fortunę, ale traci coś, czym wcześniej dysponował bez ograniczeń – wolność i niezależność. Czy przynosi mu to upragnione spełnienie i wieczną szczęśliwość? Cóż, o tym musicie przekonać się sami 

Mimo tego, że dzieło Thackerey’a liczy sobie niemalże dwieście lat, czyta się je bardzo dobrze, bo napisane jest przystępnym, barwnym językiem. Obfituje ono w bogate opisy tła historycznego, co może niekiedy nużyć, bo stanowią one większą część powieści niż dialogi, ale jest literackim świadectwem tamtych czasów. Sam bohater jest postacią dwuznaczną moralnie, którą o dziwo da się lubić, mimo mało kryształowych sposobów postępowania oraz wrodzonemu brakowi skromności, bliskiemu bufonadzie. Trzeba bowiem traktować przedstawiane przez niego wypadki oraz rolę, jaką przyszło mu pełnić z należytym przymrużeniem oka, a wykorzystane przez Thacekery’a pokłady dowcipu przekuć na ocieplenie wizerunku tworzącego sobie fałszywe tożsamości Barry’ego Lyndona.

Jest to powieść niewątpliwie wymagająca, jednak warta uwagi i godna polecenia nie tylko fanom literatury angielskiej czy fascynatom europejskiej historii, ale i czytelnikom w ogóle.

Dziękuję Wydawnictwu Replika za możliwość jej przeczytania.

„Byłem wówczas jedną z najbardziej znanych osób w Europie. Wieści o moich podbojach miłosnych, pojedynkach, odważnych rozgrywkach karcianych, gromadziły dookoła mnie tłumy ludzi w każdym publicznym miejscu, w jakim się pojawiłem. Mógłbym zademonstrować mnóstwo perfumowanego papieru, aby udowodnić, że pragnienie znalezienia się w moim towarzystwie nie ograniczało się...