„Taras Bulba” jest jedyną powieścią historyczną w dorobku literackim Mikołaja Gogola. A po lekturze książki uważam, że jest to jego najsłabsze osiągnięcie pisarskie. Myślę, że współcześnie powieść ta przepadłaby bezpowrotnie w lamusie historii literatury, gdyby nie wyszła spod pióra wielkiego Gogola znanego na cały literacki świat.
Tematyka powieści dotyka historii kozaków zaporoskich, ich zwyczajów, stylu życia i roli jaką odegrali dla obrony prawosławia w XVII w. Kontekst historyczny powoduje, że powieść od razu została odebrana jako antypolska, a nachalne propagowanie tej książki w czasach zaboru rosyjskiego tylko umocniło takie przekonanie w naszym kraju. I poniekąd trzeba się z tym zgodzić, gdyż bunty kozackie z XVII w. miały m.in. na celu wyzwolenie się spod polskiej okupacji. Prawda historyczna w tym wypadku stawia nas po stronie agresorów i ciemiężycieli. Kozacy występowali w dużym stopniu w obronie swojej wschodniosłowiańskiej kultury, a przede wszystkim wiary prawosławnej, przed polonizacją i ekspansywnym katolicyzmem.
Powieść była lekturą obowiązkową w czasach, gdy do szkoły chodził Henryk Sienkiewicz, który z pewnością przyswoił sobie jej treść. Zastanawiam się, na ile mogła oddziaływać na naszego mistrza ta powieści historycznej w trakcie jego pracy nad „Ogniem i Mieczem”. Zarówno w jednej jak i drugiej powieści dominującym wątkiem jest wątek miłosny - historia uczucia kozackiego mołojca i polskiej piękności]i ze szlacheckiego rodu. U Sienkiewicza Bohun zostaje odtrącony przez polską wybrankę, przechodzi więc na stronę buntowników i walczy z Polakami. Z kolei u Gogola Andrij, zostaje pokochany i przyjęty przez córkę polskiego wojewody, a zatem ten zdradza swoich pobratymców i przechodzi w szeregi polskie. Są to ciekawe zagadnienia, godne wielkiej pracy literaturoznawczej.
Pomimo nienajlepszego stylu i niezbyt udanej konstrukcji fabuły („Tara Bulba” z zestawieniu z „Ogniem i Mieczem” pod każdym względem wypada blado) warto zapoznać się z tą powieścią. Znajdziemy tam ciekawe obrazy z barwnego życia codziennego krewkich kozaków, ich hulaszczego trybu życia i kawaleryjskiej fantazji. Poza tym warto poznać spojrzenie drugiej strony na dramatyczne wydarzenia polsko-ukraińskiej historii z XVII w.
Jeżeli komuś przyjdzie do głowy oglądać rosyjski film 2009 r. „Tara Bulba” - zdecydowanie odradzam. Film jest częścią kulturowej propagandy i infiltracji współczesnej Rosji, sprowadza się do hasła, że zaporoscy Kozacy walczyli dla wielkiej Rosji pod Moskiewskim przywództwem. Dla mnie to jest kinematograficzna zapowiedź wydarzeń na Ukrainie z 2014r.

„Taras Bulba” jest jedyną powieścią historyczną w dorobku literackim Mikołaja Gogola. A po lekturze książki uważam, że jest to jego najsłabsze osiągnięcie pisarskie. Myślę, że współcześnie powieść ta przepadłaby bezpowrotnie w lamusie historii literatury, gdyby nie wyszła spod pióra wielkiego Gogola znanego na cały literacki świat.
Tematyka powieści dotyka historii kozaków...