Być może moja ocena - 7/10 jest na wyrost, mam tego świadomość. Początkowo miałem zamiar dać jej o gwiazdkę więcej, ale ocena bliska doskonałości nijak do niej nie pasuje. Nic nie poradzę na to, że mam z jakiegoś powodu osobisty stosunek do tej książki i jest mi trudniej niż zwykle ocenić ją całościowo, w możliwie obiektywny sposób.

Nie chodzi tutaj o identyfikację z głównymi bohaterami, ani o jakieś fenomenalne i niezwykle odkrywcze pisarskie zdolności Ś.P. Pana Pacyńskiego. Pamiętam, że w odnalezionej kiedyś w odmętach internetu mini-recenzji "Września" autorstwa Jacka Dukaja, dostała ona notę "średnią". Być może jest ona właściwa, ale składniki tego cholernego - alternatywnego w tym przypadku - polskiego września, wyjątkowo mi zasmakowały.

Fabuła odkrywcza nie jest, Polska znów obrywa, przestaje istnieć, ale "polskie piekiełko" jest tu wciąż żywe i aktualne jak nigdy wcześniej. Autor bezwzględnie rozprawia się z narodowymi mitami, miłością do własnej martyrologii, kompleksami i przywarami. Robi to zresztą w specyficzny sposób i nie można zarzucić mu mizantropii, czy wręcz antypolskiego nastawienia.

Innym niezwykle ważnym elementem "Września" jest akcja. Tutaj Pan Pacyński także czuje się bardzo swobodnie sięgając po stylistykę teledysku, czy na nawet gry komputerowej. Spokojnie, autor nie odlatuje, cały czas trzyma się blisko ziemi, a stosowane "triki" jedynie podkreślają dynamizm opisywanych scen. Ma to sens, tym bardziej, że czuć, że autor kocha militaria. Rzadko kiedy trafiam na książkę, w której autor robi aż tak szczegółowy "risercz". Możliwe, że wynikiem jest pewny przerost formy nad treścią, bo nie każdego muszą interesować szczegóły techniczne takiego, lub innego karabinka piechoty. Z drugiej strony nikt we wcześniejszych recenzjach o tym nie wspomniał, więc najprawdopodobniej "militarne zacięcie" jest naturalnym składnikiem "Września" i basta.

Lekka, komediowa wręcz forma mogłaby pasować do "Września". Mi jednak podoba się czarna wizja Pacyńskiego, tym bardziej, że jest ona podszyta koszarowym i cierpkim humorem. Cynizm, skrajny makiawelizm, brud i okrucieństwo są tu na porządku dziennym. W ekstremalnych warunkach gospodarczych, ekonomicznych i politycznych wszystko karleje, śmierdnie i autor nie ma zamiaru posypywać gówna lukrem. Zresztą z całej lektury bije słowiański smutek i poczucie wszechobecnej degrengolady. Straceńcze zakończenie też nie osładza kasandrycznego wydźwięku całości, ale z jakiegoś powodu depresyjne też nie jest...

Z wielu powodów "Wrzesień" Pacyńskiego jest bardziej aktualny dzisiaj, w roku 2016, niż w momencie w którym ją napisano. Autor nie nawołuje wprost do opamiętania się, ale jeżeli lektura "Września" wywoła w danym czytelniku choć chwilową refleksję, to należy uznać to za sukces...

Być może moja ocena - 7/10 jest na wyrost, mam tego świadomość. Początkowo miałem zamiar dać jej o gwiazdkę więcej, ale ocena bliska doskonałości nijak do niej nie pasuje. Nic nie poradzę na to, że mam z jakiegoś powodu osobisty stosunek do tej książki i jest mi trudniej niż zwykle ocenić ją całościowo, w możliwie obiektywny sposób.

Nie chodzi tutaj o identyfikację z...