Tytułowym cesarzem jest Hajle Syllasje I, dwukrotny cesarz Etiopii, w latach 1930-35 oraz 1941-74.
Kapuściński przedstawia osobę cesarza, jego zwyczaje, obowiązki, itd. poprzez relacje świadków, ludzi z jego otoczenia. Nie przestawia on rewolucji, która obaliła reżim oczami rewolucjonistów, lecz oczami ludzi pałacu, a co za tym idzie, pośrednio oczami samego cesarza.
Cesarza, który był bogiem, władcą absolutnym, który osobiście mianował nawet najmniejszego urzędnika, by ten miał poczucie, że zawdzięcza swój los cesarzowi, którego ministrowie musieli tłumaczyć się z każdego, nawet najmniejszego wydatku, który nie pozwalał ludziom myśleć, bo myślenie prowadzi do chaosu. Cesarz zatrudniał wiele sług, a każdy był od czegoś innego. I tak był poduszkowy, który miał pod opieką stos poduszek, które podkładał pod nogi cesarza, tak by nie wisiały w powietrzu (cesarz bowiem był bardzo niski), woreczkowy, który nosił pieniądze w woreczku, moździerzowy, który wystrzeliwał w górę pieniądze dla biedaków, którzy przyszli na cesarską ucztę i donosiciele.
Cesarz uwielbiał donosicieli. Codziennie rano przechadzał się po ogrodzie i w milczeniu wysłuchiwał donosów kolejnych donosicieli. Jeśli któryś z nich nie przekazał ważnej informacji, to znaczy, że sam uczestniczył w spisku.
Cesarz zawsze ogłaszał wyroki zagadkami i tak cicho, że słyszeć go mógł tylko zaufany minister pióra. Jeśli wyrok był zły czy głupi, winę zrzucano na piszącego, nie na cesarza. Bo przecież cesarz jest dobry i nigdy by czegoś takiego nie powiedział. To tylko źli ministrowie za placami czcigodnego cesarza robią złe rzeczy, gdyby cesarz o tym wiedział to…
Właśnie o to chodzi, że cesarz o wszystkim wiedział, bo nic w Etiopii nie mogło się stać bez jego akceptacji.
Jednak wiarę w nieomylność i dobroć cesarza przejawiał nie tylko prosty etiopski lud, ale także urzędnicy pałacu i zagraniczne mocarstwa, które chwaliły cesarza za rozwój, nie wiedząc, że w Etiopii miliony giną z głodu…
"Cesarz" to studium o dyktaturze i naiwności ludzkiej, napisany w niezwykły i prosty sposób.

Tytułowym cesarzem jest Hajle Syllasje I, dwukrotny cesarz Etiopii, w latach 1930-35 oraz 1941-74.
Kapuściński przedstawia osobę cesarza, jego zwyczaje, obowiązki, itd. poprzez relacje świadków, ludzi z jego otoczenia. Nie przestawia on rewolucji, która obaliła reżim oczami rewolucjonistów, lecz oczami ludzi pałacu, a co za tym idzie, pośrednio oczami samego...