Jedyną rzeczą, która się zgadza w zapowiedzi wydawcy dotyczącej „Konturów” jest Faye, kobieta po przejściach. Moja logika podpowiada mi też, że mężczyzna, którego poznaje w samolocie to nie Ryan a „sąsiad” i owszem ów się do niej „przystawia” ale ona na te zaloty nie reaguje. W ogóle tu nie chodzi wcale o to spotkanie i o rozstrzygnięcie kwestii Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?*.

„Kontury” to rzecz o związkach i o nas samych, o naszej osobowości (w związku) percepcji świata (w związku), o tym czego chcemy od innych (w związku) i jak próbujemy to uzyskać. Według mnie kluczowym jest pytanie, kim jesteśmy będąc w związku oraz jak (i czy) zmieniają się w nim nasze kontury. Podczas lektury ani przez chwilę nie odniosłam wrażenia, że uczestniczę w dyskusji, (książek autorki się nie czyta w nich się uczestniczy) na temat przyjaźni damsko-męskich, mimo że o związkach damsko-męskich dyskusji było mnóstwo.

Rachel Cusk z właściwą sobie ironią i poczuciem humoru, serwuje nam kilka historyjek, okraszając je swoim komentarzem (opowiada w pierwszej osobie), przy czym nie jestem pewna, czy narrator – w mojej ocenie alter ego pisarki – w części przypadków nie wsadza jedynie kija w mrowisko. Bo Cusk to inteligentna bestia jest a i swoich interlokutorów stawia na równi z sobą (dlatego czasem niektóre akapity czytałam po dwa razy albo dwa razy wolniej). Można się z nią nie zgadzać, można się kłócić (ja to często robię) ale nie sposób jej nie szanować. Jej logika bywa mi obca, czasem nawet zaskakująco, ale trzyma się swoich reguł.

Momentami, czytając miałam wrażenie, że słucham monologów Woody Allena (nie jestem pewna, czy ktoś w ogóle miał takie skojarzenie). Jest tam sporo ironii, dystansu ale też gęsto od słów, które wspólnie tworzą ciekawy ciąg myślowy wymagający skupienia. (…) Pomysł, ze powinnaś kochać swoich wrogów, jest w oczywisty sposób absurdalny. To czysto religijne podejście. Mówiąc, że kochasz to, czego nienawidzisz i co nienawidzi ciebie, przyznajesz że zostałaś pokonana, akceptujesz przemoc i po prostu próbujesz poczuć się z nią lepiej (…).

Nie szukajcie w książce fabuły. Podróż Faye do Grecji, aby poprowadzić kurs literacki (literatura to kolejny temat poruszany przez Cusk w książce) to pretekst do szeregu spotkań z ludźmi, przyjaciółmi i obcymi, podczas których toczy się dyskusja a właściwie analiza rozpadu związków, zmierzająca tak naprawdę do określenia nas samych: (…) Dzięki temu antyopisowi – nazwała go tak z braku lepszego określenia – wyraźnie zrozumiała, na zasadzie odwrotnej ekspozycji, że rozmawiając ze współpasażerem, zaczęła postrzegać samą siebie jako sylwetkę, zarys, pusty kształt na bogatym w szczegóły tle. Forma ta, pomimo dotąd niepoznanej treści, po raz pierwszy od incydentu dała Anne poczucie tego, kim teraz była.

Jestem wielką fanką Cusk mimo, że potrafi mnie czasem doprowadzić do ślepej furii i ciskam książką w co się da ( to nie był przypadek „Konturów”). Powtórzę, z Cusk można się kłócić, nie zgadzać, ale nie ma takiej siły, żeby obcując z nią przestać myśleć. Autorka nierzadko zmusza do spojrzenia z zupełnie innej perspektywy (czasem wydaje się ona kosmicznie niedorzeczna), co może (ale nie musi) doprowadzić do redefinicji utartych poglądów. To zawsze jest dyskusja, wymiana, starcie na argumenty, gdzie czytelnik nigdy nie wyjdzie pokonany. I za to ją uwielbiam. Nie za te zwycięstwa, ale za łupy, które zawsze z tych batalii przywożę.

Monika Stocka