„Syna” Phillippa Mayera porównuje się do słynnych dzieł Johna Steinbecka „Na wschód od Edenu” i „Grona Gniewu”, pisze się o nim jako o „wielopokoleniowej sadze o losach dumnej i niezłomnej teksańskiej rodziny McCulloughów – od czasów XIX-wiecznych najazdów Komanczów do XX-wiecznego boomu naftowego”. Po lekturze przyznać muszę z ręką na sercu, że tym razem te pochwały mają podstawy, chociaż Mayerowi brakuje w snutej opowieści nieco wrażliwości i nastawienia na czynnik społeczny, co było tak cenne w prozie twórcy „Myszy i ludzi”. Jestem przekonany, że jest to zabieg celowy, Mayer ma swój świat i swoją wizję, może czerpać od innych, ale naśladować nie ma zamiaru. W moim odczuciu zresztą „Syn” bardziej przypomina „Małego Wielkiego Człowieka”, gdzie nacisk położono na historię i odwzorowanie epoki.
Książka została podzielona na trzy zasadnicze segmenty, każdy zagospodarowany przez opowieść o innym członku rodziny McCulloughów. Na końcu powieści dostajemy jeszcze czwartą odnogę, która spaja losy całego rodu. Autor żongluje uwagą widza. Raz mocniej rozbudowuje dzieje Eliego – Pułkownika, który utracił dwie rodziny by potem zbudować podwaliny potęgi nowego pokolenia, innym razem zabiera nas do wewnętrznego świata jego syna – Petera, by na końcu skupić się na J. P. – córce Petera. Każda opowieść jest inna, tak jak różne są czasy w których toczy się ich akcja, i jak odmienne są charaktery poszczególnych postaci. Eli, to waleczny, dążący do celu, czasami bezwzględny człowiek wychowany przez Komanczów, Petera cechuje konserwatyzm, brak chęci do zmian, analfabetyzm biznesowy i wreszcie niespełniony romantyzm, nieadekwatny do epoki, w której przyszło mu żyć, i wreszcie Jeannie, która stara się być silna i światowa, zapominając o tym co najważniejsze, rodzinie i sobie samej. Sądzę, że metoda budowania powieści przez każdego odebrana będzie inaczej. Ja wychowany na powieściach Maya z niecierpliwością czekałem na kolejne losy Eliego Tiehtetiego, silnie łączone ze zwyczajami Indiańskimi, z kolei Paniom prawdopodobnie bliżej będzie do historii bohaterki, z jej wewnętrznymi problemami typowymi dla gatunku kobiecego.
Mayer bardzo sprawnie łączy powieść w jedną całość. W jego historii nie ma miejsca na niedomówienia, dzieje przedstawiane są ciekawie i spójnie. Używając klasycznego języka i skupiając się na wymowie opowieści, bez zbędnych opisów i często podając surowe i brutalne fakty, wpływa na uczucia czytelnika. Z pewnością na szczególną uwagę zasługuje podbudowa historyczna opowieści. Doskonale odwzorowane czasy, zwyczaje, stroje, urządzenia techniczne budzą podziw. Zestawienie elementów bizona i ich wykorzystania na długo pozostanie w mojej pamięci.
Nie zgadzam się z tezą, że ta powieść to kolejny głos w temacie kolonizacji, eksterminacji Indian itd. Nie o to autorowi w moim odczuciu chodziło. Wszystko co na ten temat miało być powiedziane, zostało powiedziane już dawno, tu nie ma nowych faktów. To beletrystyka i jako taką należy ją traktować.
„Syn” walczył o Pulitzera ze „Szczygłem”. Nie sądzę aby między tymi powieściami była znaczna różnica na którąkolwiek stronę. Wszystko zależy od nastroju czytającego. Nie ulega natomiast wątpliwości, że napisanie "Syna" wymagało od autora więcej pracy i talentu analitycznego. W moim odczuciu po tym można poznać prawdziwego mistrza - że potrafił stworzyć pasjonującą opowieść, w świecie którego nie zna, gdzie co kawałek czyhają pułapki. Rozumiem natomiast, że są osoby które będę preferowały opowieść o dorastaniu wykreowaną przez Panią Tartt. Nie dziwi mnie też chęć do szybkiej ekranizacji „Syna”, to idealny materiał na ciekawy serial. Polecam wszystkim tym, którzy mają trochę czasu i z zainteresowaniem czytają o Ameryce przełomie wieków XIX i XX, oraz tym, którzy lubią po prostu dobrą literaturę historyczną z wyrazistymi postaciami.

„Syna” Phillippa Mayera porównuje się do słynnych dzieł Johna Steinbecka „Na wschód od Edenu” i „Grona Gniewu”, pisze się o nim jako o „wielopokoleniowej sadze o losach dumnej i niezłomnej teksańskiej rodziny McCulloughów – od czasów XIX-wiecznych najazdów Komanczów do XX-wiecznego boomu naftowego”. Po lekturze przyznać muszę z ręką na sercu, że tym razem te pochwały mają...