Wypaczyło mi się wyobrażenie Sherlocka Holmesa. Obraz tajemniczego detektywa w charakterystycznym i nietypowym kaszkiecie, pykającego fajkę, zastąpił widok Benedicta Cumberbatcha. Muszę w tym miejscu oczywiście przyznać, że choć znajomość Sherlocka była dla mnie czymś oczywistym, to jednak poza legendą od najsławniejszym detektywie, anegdotach o jego przygodach, wielu ekranizacjach, tak naprawdę nie czytałam wcześniej książek autorstwa Sir Arthura Conana Doyle’a. Głownie więc dlatego stałam się dosyć podatna na oddziaływanie sławnego serialu.

Tak się najczęściej obecnie składa, że promowany serial zazwyczaj przyczynia się również do zwiększonej czytelności książki. Tak stało się z „Grą o tron” i sądzę, że podobnie (choć na pewno nie na taką skalę) oddziaływać może „Sherlock”. Mnie w każdym razie zachęcił do porównania. Obraz Sherlocka na małym ekranie to bowiem bardzo współczesna wizja – zacznijmy już choćby od samego faktu, że John Watson pisze zamiast pamiętników bloga. Byłam oczywiście świadoma jak bardzo różna okazać się może wersja Sir Doyle’a, sprzed ponad stu lat. Jednak, być może za sprawą serialu, odczułam, że przygody Sherlocka nie są wcale lekturą anachroniczną. Oczywiście, sam Sherlock przemieszcza się dorożkami, a życie jego klientów jest nieraz bardzo wiktoriańskie, jednak nie odbiera to opowiadaniom świeżości i rozbieżności w poziomach odbioru.

To w ramach wstępu, a obecnie szczególniej chciałabym przyjrzeć się drugiemu tomowi wydanemu przez Zysk i S-ka. Cała seria to naprawdę potężne tomiszcza, składające się z kilku części i opowiadań o Sherlocku Holmesie. W tym wypadku to „Dolina trwogi”, „Przygody Sherlocka Holmesa” oraz „Szpargały Sherlocka Holmesa”. Opowiadania czyta się z pełnym zainteresowaniem, choć sądzę, że niego inaczej, niż pierwszy tom. Tylko „Dolina trwogi”, pierwsza część, jest jednostkową, rozbudowaną opowieścią, zwartą i przykuwającą na dłuższy czas uwagę czytelnika. Inaczej jest w przypadku „Przygód” i „Szpargałów”. Są to zbiory krótkich opowieści. Bardzo ciekawe wprawdzie. Skondensowane, lecz wystarczające w swej formie. A mimo to ciągłość lektury nieco nuży po dłuższym czasie. Bo każde opowiadanie jest wprawdzie inne, jednakże mają ten sam styl i schemat, co przy większej ilości historii prowadzi do wyczerpania formy, mimo niekończących się pomysłów. Najlepiej więc nie czytać na raz, robić sobie przerwy, szczególnie między kolejnymi zbiorami.

Na potrzeby recenzji należałoby podsumować, walory książki i to czy tak po prostu nam się „podobała”. Cóż jednak można mówić o Sir Arthurze Conanu Dolye’u? Sherlock Holmes to klasyka i żadnych walorów mu odebrać nawet nie śmiem. Jak wspomniałam, być może dzięki serialowi, czyta się o przygodach angielskiego detektywa z pewną świeżością. Mówię, że dzięki serialowi, choć niebywale jest to również wielka zasługa ponadczasowości samego bohatera, jak również warsztatu i pomysłowości autora. Na koniec pochwalić należy niniejsze, niezwykle wydanie. Zbiory opowiadań wydane przez Zysk i S-ka to niewątpliwie tomy dla eleganckiej domowej kolekcji. Pięknie wydane tomiszcza, z ładną i dużą czcionką, oraz klasycznymi ilustracjami Sidneya Pageta, które miały wielki wpływ na samo postrzeganie sławnego detektywa. To właśnie ilustratorowi zawdzięczamy słynną czapkę z dwoma daszkami i pelerynę. To naprawdę miłe wrażenie obcować z tak starannie wydanym tomem, który swą formą choć odrobinę daje czytelnikowi odczuć jak mogło wyglądać pierwsze wydanie Sherlocka Holmes w magazynie The Strand, z angielskimi tekstami, z tymi samymi ilustracjami, choć wydrukowane zaledwie w pierwszych latach XX wieku. To idealny kontrakt i ciekawe zetknięcie klasyki ze współczesnością.

Monika Samitowska-Adamczyk