Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że książka jest nierówna. Dwie pierwsze części są… cóż, za sprawą jednostronności autora, nudne i irytujące. Ale kiedy już miałam chęć porzucić lekturę, Bullough zmienił ton z moralizatorskiego na ten właściwszy reportażowi, zaczął opowiadać rzeczy ciekawe historycznie, a nie nękać mnie własnymi odczuciami na temat tego, co się wydarzyło w zamierzchłej, krwawej historii Czerkiesów, Bałkarów i innych ludów Kaukazu. Nie chcę umniejszać tragedii jaka ich spotkała, nie to mam na myśli, ale nachalne oceny autora, jego niezachwiana miłość do jednych (atakowanych) i nienawiść do drugich (atakujących) jest męcząca i powoduje skutek odwrotny do zamierzonego, bowiem w przeciwieństwie do tego, co pokazują nam amerykańskie filmy na wojnie nie ma wyłącznie dobrych i wyłącznie złych. O wartości człowieka nie decyduje to, po której stronie granicy (istniejącego lub nie) państwa mieszka. W ten sposób wyglądają dwie pierwsze części „Kaukazu…” (które, trzeba zauważyć, zajmują połowę sześciusetstronicowej książki, co może być poważnie zniechęcające. Czy warto przez nie przebrnąć? O tym poniżej).

Jeśli zaś chodzi o części kolejne: jak już wspomniałam autor porzuca swój oceniający ton na rzecz przedstawienia historii. Opowiada o Czeczenii i Czeczenach, styl i konstrukcja są płynniejsze, a sama historia bardziej jednolita. Tematyka również, moim zdaniem, jest ciekawsza – autor koncentruje się na wydarzeniach, które dały podwaliny Czeczenii, jaką współcześnie znamy. Ramy czasowe obejmują XIX i XX wiek, czyli wydarzenia może nie najświeższe, ale historycznie ważne. Bullough przytacza opowieści o triumfach i upadkach, o radościach i smutkach jednostek i całych armii, dodatkowo wplatając interesujące ciekawostki. Odnajduje coraz ciekawsze źródła i naocznych świadków. Opisuje zamachy w Moskwie i Biesłanie, ale wciąż powstrzymuje się od jednoznacznej oceny i podziału na „złych” i „dobrych”. W końcu przytacza losy uchodźców, ich trwającą walkę pomimo końca wojny. Brzmi lepiej? Zdecydowanie.

Mimo nie najlepszej oceny pozycja jest wciąż warta polecenia.

Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że książka jest nierówna. Dwie pierwsze części są… cóż, za sprawą jednostronności autora, nudne i irytujące. Ale kiedy już miałam chęć porzucić lekturę, Bullough zmienił ton z moralizatorskiego na ten właściwszy reportażowi, zaczął opowiadać rzeczy ciekawe historycznie, a nie nękać mnie własnymi odczuciami na temat tego, co się wydarzyło w...