Picasso nie należy do moich ulubionych malarzy, nie znajduje się nawet w pierwszej setce. Zdarzyło mu się stworzyć jedno czy dwa płótna, które mnie zainteresowały, niemniej jednak nigdy nie odczuwałam potrzeby rozumienia i zgłębiania jego malarstwa. Tak bardzo nie odpowiada mi pod względem estetycznym, że wczytywanie się w znaczenie i symbolikę poszczególnych obrazów nie jest dla mnie żadną przyjemnością. Jednak ostatnio coś się zmieniło, coś drgnęło i skorupa antypicassowa pokrywająca dotąd te obszary mojego serca, w których mieszka malarstwo, nie ma już idealnie gładkiej powierzchni. Powstała maleńka rysa, przez którą przedostał się obraz zatytułowany po prostu "Guernica" (czyt. Gernika).

Nazwę tego baskijskiego miasta usłyszałam po raz pierwszy podczas oglądania mini-serialu BBC "Szpiedzy z Cambridge". Serial jest całkiem niezły, choć tłumaczenie motywów, którymi kierowali się czterej młodzi Anglicy rozpoczynając współpracę ze Stalinem wydaje mi się za daleko posunięte. Historia Guerniki jest wspomniana marginalnie, jednak na tyle mnie zainteresowała, że postanowiłam podrążyć głębiej. Tym sposobem znów natrafiłam na temat, który nie tylko poszerzył moją wiedzę historyczną, ale przede wszystkim dał mi bardzo dużo satysfakcji ze zgłębiania go i poszukiwania odniesień.

W latach trzydziestych zeszłego wieku Hiszpania stała się ofiarą walki nazizmu z komunizmem. W 1936 roku skrajnie prawicowi nacjonaliści, na czele których stanął generał Francisco Franco, rozpętali wojnę domową, by obalić lewicowy rząd republikański (droga do niej została dobrze opisana w powieści Mendozy "Walka kotów", o której pisałam niedawno). Okrucieństwo tego konfliktu było niewyobrażalne, barbarzyńskie metody walki stały się codziennością. Nie minęło wiele czasu i w wewnętrzny konflikt zaczęły mieszać się inne państwa. Franco i jego działania zostały poparte przez Niemców, socjalistów wspierał Związek Radziecki. Hitler nie zwykł marnować okazji, postanowił więc wykorzystać hiszpański spór, by wystawić młode lotnictwo Rzeszy na próbę. Tym sposobem lotnicy Luftwaffe mieli okazję, by zdobyć "stosowne" doświadczenie.

Guernica była niewielkim miastem, nie mającym żadnego znaczenia strategicznego czy militarnego. Przycupnęło w górach i żyło spokojnie koncentrując się przez setki lat wokół symbolicznego drzewa - dębu, pod którym Baskowie zbierali się, by kultywować swoje tradycje i zwyczaje. Tańczyli, śpiewali, żyli z tego, co sami wyhodowali - nigdy przez myśl im nie przyszło, że ktoś może wziąć ich na cel, że wojna może podejść pod ich domy. Jan Jakub Rousseau także nie wyobrażał sobie, co stanie się w przyszłości z tym sielankowym, spokojnym, dobrze rządzonym miejscem, o którym pisał: "Guernica jest najszczęśliwszym miastem w świecie... zarządzanym przez zgromadzenie krajanów, którzy spotykają się pod dębem i zawsze podejmują najwłaściwsze decyzje".

William Wordsworth napisał wiersz na cześć dębu, pod którym królowie kastylijscy i hiszpańscy składali przysięgę, pod którym "chłop i pan strzegli starożytnej biskajskiej wolności".

Pewnego słonecznego, kwietniowego popołudnia 1937 roku na horyzoncie pojawiły się samoloty. I to był dla Basków zamieszkujących Guernikę koniec znanego im świata.

Radosny dzień targu został przerwany hukiem spadających bomb. Piloci Luftwaffe początkowo wzięli na cel most, drogi za miastem oraz oddziały wojska ludowego, które znajdowały się w okolicy ze względu na przebiegający niedaleko front. Nie minęło wiele czasu, gdy kolejne maszyny zaczęły zrzucać śmiercionośny ładunek na samo miasto. Do dziś nie wiadomo ilu ludzi straciło wówczas życie, na pewno były ich setki. Bomby burzące i zapalające użyte z premedytacją zniszczyły niemal całą Guernikę. Generał Franco nie powiedział słowa - Hitler był przecież jego nieoficjalnym sojusznikiem. Ten bezsensowny, okrutny, nieludzki atak rozszedł się echem po całym świecie, jednak nic już nie mogło wrócić życia baskijskiemu miastu.

Ciąg dalszy na: http://zielonowglowie.blogspot.com/2013/10/guernica.html

Picasso nie należy do moich ulubionych malarzy, nie znajduje się nawet w pierwszej setce. Zdarzyło mu się stworzyć jedno czy dwa płótna, które mnie zainteresowały, niemniej jednak nigdy nie odczuwałam potrzeby rozumienia i zgłębiania jego malarstwa. Tak bardzo nie odpowiada mi pod względem estetycznym, że wczytywanie się w znaczenie i symbolikę poszczególnych obrazów nie...