Nie mogę wyjść z podziwu dla powieści, która okazała się tak śmiała aby mnie skusić i zamknąć w jej słownym labiryncie. W tym miłym dla umysłu więzieniu dała mi do rozwiązania rebus, który w pewnym momencie zaczął przypominać węzeł gordyjski. Z każdym przeczytanym rozdziałem węzeł był coraz trudniejszy do rozwiązania a książka kusiła swym uroczym głosem niczym Syreny z "Odysei". Niestety świadom tego, że tylko pogrążam się w kolejnych znakach zapytania, szedłem jak w amoku za jej głosem wierząc, że może jednak chociaż na koniec poznam wytłumaczalne zakończenie. I wtedy, kiedy już miałem nadzieję, że znalazłem jakiś ślad lub klucz do wyjścia z łamigłówki, opowieść się urywała, ginęła jak szybko zarastająca ścieżka w dżungli. Jednak w porę się zorientowałem, że nie tędy droga. Że nigdy nie wyjdę z tej gmatwaniny mostów nad niezliczonymi przepaściami. Że muszę tam zostać, gdzieś w środku jej przepastnego i oszukańczego brzucha i zrozumieć to co ma mi do przekazania.

Italo Calvino kazał mi przeżywać za każdym razem początek. Z każdym nowym rozdziałem musiałem poznać kolejne życie innej osoby a z czasem miałem wrażenie, że jeden opisywany człowiek jest przedmiotem lektury drugiego. "Jeśli zimową nocą podróżny" rzuca zagubione spojrzenia i czeka aby je tylko pochwycić i pójść fałszywym tropem. Dobrze się przy tym bawi, widząc nasze zdenerwowanie towarzyszące każdemu omyłkowemu zboczeniu z drogi podczas czytania. Większość z nas jest przyzwyczajona do tego, że powieść wprowadzi nas w konkretny i szczegółowy świat. Natomiast w przypadku tej książki powyższe zasady nie obowiązują. Kiedy po każdym przeczytanym rozdziale zarządzałem chwilowy postój i ogłaszałem czas wolny do namysłu, to w pewnym momencie dochodziłem do wniosku, że to jednak nie ma sensu. Na nic zdawało się zasłuchanie w samego siebie, wszystko przepadało, umykało, nie miało początku i końca.

Ale czy zakończenie jest nam do czegoś potrzebne? Czy warto je znać? Czytanie równie dobrze może być wyjściem naprzeciw temu, co ma się wydarzyć. To płynięcie czytelnika pod prąd czasu i zabawa własnymi reakcjami. Calvino dobrze wie, jak zainteresować taką zmiennością wydarzeń. To mistrz kombinatoryki. Cała powieść jest skonstruowana według specjalnego schematu. Tak aby w każdym, nawet najdoskonalszym ładzie powstało pęknięcie. W posłowiu znalazłem określenie, że ta powieść jest encyklopedią sztuki czytania i całkowicie się z tym zgadzam. Opisuje proces pisania i czytania oraz wzajemne ich przenikanie. Ciekawym posunięciem jest przepływ świadomości pomiędzy czytającymi i czytanymi. To wszystko pozostaje w zależności a nieświadomie można odnaleźć głębię ukrytą na powierzchni rzeczy.

Ciężko odnaleźć w "Jeśli zimową nocą podróżny" rodzaj powieści. Za jednym razem to będzie książka sensacyjna lub przygodowa a za kolejnym medytacyjna i odkrywająca niezwykłą prawdę. Wydaje mi się, że Italo Calvino udało się osiągnąć to o czym marzy każdy pisarz. A tym marzeniem jest bycie czytanym z zapartym tchem. Tym samym, jego najgłośniejszy pisarski eksperyment osiągnął zdecydowany sukces i po dziś dzień jest przedmiotem badań literaturoznawców.

Nie mogę wyjść z podziwu dla powieści, która okazała się tak śmiała aby mnie skusić i zamknąć w jej słownym labiryncie. W tym miłym dla umysłu więzieniu dała mi do rozwiązania rebus, który w pewnym momencie zaczął przypominać węzeł gordyjski. Z każdym przeczytanym rozdziałem węzeł był coraz trudniejszy do rozwiązania a książka kusiła swym uroczym głosem niczym Syreny z...