Stwierdzenie, że w Polsce krytyka papieża Jana Pawła II jest niepopularna byłoby eufemizmem. Piotr Szumlewicz oraz jego rozmówcy podkreślają, że tematyka ta jest tabu i nawet osoby o liberalnych poglądach nie odważają się tabu tego naruszyć. W takich okolicznościach wydanie książki, w której otwarcie podejmuje się dyskusję nad pontyfikatem Karola Wojtyły, świadczy o odwadze. Znamienne jest to, że kult papieża w Polsce ma niewiele wspólnego z tym, jakim papież był człowiekiem, czy też jakie nauki głosił, a raczej z polskimi kompleksami. Jan Paweł II jest postrzegany jako Polak, który osiągnął ogromny międzynarodowy sukces – jeden z niewielu Polaków – a zatem jest bohaterem. To właściwie to samo zjawisko, co w przypadku Adama Małysza, Roberta Kubicy czy Justyny Kowalczyk. Myśląc o Janie Pawle II zapewne nie myślimy o nim w kategoriach polityka. A przecież papież był przede wszystkim politykiem, głową państwa o potężnych wpływach, posiadającym ogromną władzę – nie tylko realną, ale także duchową. W walce o władzę wykorzystywane są wszelkie chwyty, także PR – umiejętność kreowania odpowiedniego wizerunku odegrała na pewno niebagatelną rolę w przypadku Karola Wojtyły. Sprzyjały temu czasy: rozwój techniki oraz talenty aktorskie i towarzyskie papieża. Dopuszczając krytyczne głosy może się okazać, że wizerunek sobie, a rzeczywistość sobie – tylko że o tej rzeczywistości w Polsce mówić nie wypada.

W książce, będącej zbiorem rozmów ze znanymi postaciami z życia publicznego poruszane są tak trudne tematy, jak pedofilia w Kościele katolickim, pranie brudnych pieniędzy przez banki watykańskie i współpraca z krwawymi reżimami. Ciekawe są również rozważania dotyczące roli, jaką odegrał JPII w obaleniu komunizmu w Polsce. We wszystkich wypowiedziach zgodnie pojawia się kwestia potępienia przez papieża używania prezerwatyw w obliczu epidemii AIDS w Afryce.

"Ojca nieświętego" czyta się dobrze, z wyjątkiem (niestety) rozmowy o feminizmie, w której interlokutorka posługuje się akademickim językiem. Zawsze denerwuje mnie, kiedy w pozycji skierowanej na otwarty rynek czytelniczy używa się niestrawnego dla przeciętnej osoby języka, w którym co drugie słowo trzeba sprawdzać w słowniku. Trochę też odstaje od – raczej stonowanych i popartych faktami wypowiedzi – rozmowa z Tomaszem Piątkiem. Jeśli czegoś mi brakowało to krótkich notek dotyczących osób, które wypowiadały się w publikacji, ponieważ nie wszystkie nazwiska są mi znane.

Słusznie zauważono w książce, że sukces papieża ma janusowe oblicze. Jan Paweł II był papieżem o skrajnie konserwatywnych poglądach i zostawił Kościół bardziej konserwatywnym niż go zastał, przyczyniając się do odpływu wiernych, a nierzadko także do stawiania ich w sytuacji dramatycznych wyborów. W naszym kraju papież sparaliżował także niezależność osądów. Dlatego cieszę się, że taka książka powstała, bo dla mnie bardzo cenna jest umiejętność samodzielnego myślenia, zamiast poddawaniu się owczemu pędowi. Po prostu warto to przeczytać, żeby z pewnych rzeczy zdawać sobie sprawę. Lektura "Ojca nieświętego" pobudza do konfrontacji z własnym obrazem papieża oraz z własnym poczuciem polskości. Ta książka to także lekcja historii, historii widzianej z innej perspektywy niż nauczanej w oficjalnych podręcznikach. Być może kiedyś nadejdzie czas, kiedy postać Karola Wojtyły zostanie w Polsce oceniona w bardziej rzetelny sposób, bez tej zaciemniającej obiektywny osąd kurtyny kultu jednostki.

Stwierdzenie, że w Polsce krytyka papieża Jana Pawła II jest niepopularna byłoby eufemizmem. Piotr Szumlewicz oraz jego rozmówcy podkreślają, że tematyka ta jest tabu i nawet osoby o liberalnych poglądach nie odważają się tabu tego naruszyć. W takich okolicznościach wydanie książki, w której otwarcie podejmuje się dyskusję nad pontyfikatem Karola Wojtyły, świadczy o...