Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kto lubi książki z kategorii literatury popularnonaukowej, ale napisane bez zadęcia i z polotem, a dodatkowo jest pasjonatem historii Polski i jej dawnych dziejów, to idealną lekturą dla niego okaże się nowe wydanie książki Pawła Jasienicy "Trzej kronikarze" od Wydawnictwa MG. Ja dałam się skusić, po bardzo udanym wcześniejszym spotkaniu zarówno z „Polską Piastów”, jak i z „Polską Jagiellonów”. Tym razem jednak odrobinę obawiałam się tego, że ilość materiału źródłowego wykorzystanego w książce, w połączeniu z odniesieniem się do sylwetek pierwszych kronikarzy, okaże się dla mnie ciężką próbą, wręcz próbą nie do przejścia. Okazuje się jednak, że nie taki diabeł straszny jak go malują, a sami „Trzej kronikarze” zaskoczyli mnie treścią swego przekazu, gdyż była to fascynująca podróż przez zakamarki historii Polski wczesnośredniowiecznej. Jak sam tytuł już wskazuje w tej wycieczce po dawnych polskich dziejach nie jesteśmy pozostawieni sami sobie, gdyż budowanie się polskiej państwowości poznajemy za pośrednictwem zapisów dokonywanych przez trzech znakomitych kronikarzy: Thietmara, Anonima Galla oraz Wincentego Kadłubka. A jakby tego jeszcze było mało, to dodatkowo Paweł Jasienica nie zostawia nas pozostawionych jak dzieci w mroku, ale poprzez swoje obszerne komentarze, nie tylko przedstawia nam treści kronik popełnionych przez pierwszych historyków, ale także umiejętnie umieszcza je w kontekście drugiej połowy XX wieku, ukazując ich znaczenie dla kształtowania się świadomości zbiorowej Polaków. Pawłowi Jasienicy udaje się doskonale przenieść czytelnika w dawne czasy i zaczarować dawną historią, tak by poczuć wręcz ducha tamtych czasów, co przyznam bardzo mnie zaskoczyło, gdyż byłam przekonana, że będzie to sucha analiza dawnych tekstów która po jednym rozdziale przyprawi mnie o ból głowy. Nic bardziej błędnego. Poprzez szczegółowe analizy i komentarze, czytelnik staje się świadkiem nie tylko faktów historycznych, ale również głębszych procesów społecznych, politycznych i kulturowych, które Autor skrupulatnie w pracy analizuje, ale w sposób przystępny i ciekawy także dla współczesnych czytaczy. To sprawia, że ta książka stanowi swoiste lustro, w którym odbija się zarówno współczesne spojrzenie na przeszłość, jak i współczesne wyobrażenie o dawnych wartościach konfrontowane z rzeczywistym zapisem obrazu tamtych czasów. Dzieje się tak dlatego, że Jasienica, korzystając z fragmentów kronik, rekonstruuje realia dawnej epoki. Opisuje średniowieczne zwyczaje, przedstawia ówczesne polityczne strategie, a dodatkowo zwraca uwagę na relacje zachodzące wówczas między różnymi grupami społecznymi. Jego wnikliwe spojrzenie na dzieła trzech kronikarzy pozwala czytelnikowi zanurzyć się w świat dawnej Polski, zrozumieć trudne wybory jej ówczesnych władców i ich kontekst polityczny. Jednym z najmocniejszych punktów tej książki dodatkowo jest umiejętność Jasienicy ukazania znaczenia tych dzieł dla formowania się polskiej świadomości narodowej. Autor pokazuje, że wartości takie jak wolność, niepodległość, przywiązanie do ziemi i tradycji są nie tylko dziedzictwem średniowiecznych Polaków, ale także fundamentem współczesnej tożsamości narodowej. Pawłowi Jasienicy udaje się także ukazać uniwersalność pewnych aspektów ludzkiego doświadczenia, które przetrwały przez wieki. Czytelnik, choć oddalony czasowo od opisywanych wydarzeń o wiele stuleci, może dostrzec pewne wspólne elementy ludzkiej natury, co dodaje książce głębi i uniwersalnego znaczenia. Jeśli zatem chcielibyście poznać bliżej Thietmara, Anonima Galla i Wincentego Kadłubka oraz ich kronikarskie dzieła, a dodatkowo zagłębić się w uzupełniający je wykład samego Autora to „Trzej kronikarze” okażą się idealnym wyborem. Dzięki nim wyruszycie w podróż w czasie i przeniesiecie się do średniowiecznej Polski, a tym samym z dzisiejszego punktu widzenia będziecie mogli ocenić tamte czasy. Ja polecam serdecznie tę wyjątkową lekcję historii.