Pod koniec XX wieku Philip Roth, który był już szeroko nagrodzonym pisarzem, zaskoczył czytelników trzema nowymi (w owym czasie) powieściami, stanowiącymi tzw. „Trylogię amerykańską”. Drugą powieścią z tego cyklu jest „Wyszłam za komunistę”. Podobnie jak przy pierwszej, „Amerykańskiej sielance”, Roth wskrzesza swojego sławnego narratora, czyli Natana Zuckermana, swoje alter ego. Analogicznie do pierwszej części, Zuckerman opowiada historię człowieka, z którym było mu dane się w życiu zetknąć i który niewątpliwie miał na niego wielki wpływ. W „Amerykańskiej sielance” był to Seymour Levov, zwany Szwedem. W „Wyszłam za komunistę” jest Ira Ringold, zwanym Iron Rinnem. Zabieg narracyjny jest podobny, a każdy z bohaterów Zuckermana jest silną postacią, która przynajmniej z wierzchu odnosi sukces lub wpisuje się mocno w obraz postaci stanowiącej przykład „amerykańskiego snu”.

W „Amerykańskiej sielance” przenosiliśmy się z narracją do lat 60. Ameryki – politycznego terroryzmu i obyczajowej rewolucji. Tutaj Roth bierze pod lupę lata 50. – epokę maccartyzmu i nastroje antykomunistyczne, wynikające z Zimnej Wojny. Obie książki są mocno osadzone w polityce, jednocześnie w ciekawy sposób prezentując epokę i polityczne nastroje na przykładzie niezwykłych ludzi, portretując przy tym amerykańskie społeczeństwo.

Punktem wyjścia do „Wyszłam za komunistę” jest rozmowa Natana Zuckermana ze swoim dawnym nauczycielem, Murray’em, prywatnie bratem Iry Ringolda. Wspólnie wspominają zmarłego Irę, a Murrey opowiada Natanowi fakty z życia swojego brata, o których, mimo szczególnemu wpływowi jaki Iron Rinn miał na naszego narratora, Zuckerman nie miał pojęcia. Z początku to historia chłopca, który ma trudne dzieciństwo i szybko uczy się samodzielności oraz walki o własny byt. W późniejszej fazie to historia mężczyzny zakochanego w zwyczajnej dziewczynie, pragnącego mieć dziecko, walczącego o ideały, w które wierzy. Centralnym punktem jest małżeństwo Iry z gwiazdą hollywoodzkiego filmu niemego oraz radia, Eve Frame. Jego związek z Eve to opowieść przepełniona problemami, kłótniami i nieustannym ścieraniem się poglądów gwiazdy i zaborczej matki z idealistą zaangażowanym politycznie. Bo Eve ma córkę z poprzedniego małżeństwa, Sylphid, z którą wcale nie łączą ją poprawne stosunki. Niemniej jednak to właśnie ta relacja rzutuje na cały związku Eve Frame z Iron Rinnem, ich późniejsze rozstanie i kłótnię, której efektem jest napisana przez Eve autobiografia o jej małżeństwie z Irą Ringoldem, książka o znamiennym tytule, „Wyszłam za komunistę”, która zniszczyła życie i reputację Iron Rinna. Doszukiwano się analogii między relacją Eve z Irą a historią małżeńską samego Rotha. Niewątpliwie meandry związku i rozstania Philipa z aktorka aktorką Claire Bloom stanowiły wielki wpływ na kształt tejże powieści. Najbardziej zbieżnym punktem jest wydana w 1996 roku książka „Leaving a Doll’s House” autorstwa Bloom, w której, podobnie jak w „Wyszłam za komunistę” przywoływane są wątki wcale niepochlebiające ich małżeństwu.

Choć obiektywnie patrząc, książka Philipa Rotha jest dobrze napisaną powieścią, w porównaniu z pierwszą książką Trylogii amerykańskiej, tj. „Amerykańską sielanką”, w „Wyszłam za komunistę” czegoś brakuje. Być może chodzi o szok i niezwykłość historii, którą udało się Rothowi opisać na przykładzie życia Szweda i losów jego córki. Pod tym względem „Wyszłam za komunistę” jest zdecydowanie bardziej przewidywalna. W narracji pojawiają się od początku informacje o życiu Iry, a na dalszych kartach powieści są one jedynie rozwijane fabularnie. A może po prostu poprzeczka była po „Amerykańskiej sielance” zbyt wysoko postawiona? Bowiem w tymże porównaniu „Wyszłam za komunistę” wypada dość blado. Analizowana jednak samodzielnie, może być uważana za naprawdę dobrą książkę.

Monika Samitowska-Adamczyk