Termin "dynastia" kojarzy się nam zwykle z panującą w jakimś państwie rodziną, w której władza przechodzi z ojca na syna. W przypadku dynastii julijsko-klaudyjskiej nie można wskazać ani jednego przypadku, gdy to (rodzony) syn objął tron po ojcu. P. Sawicki w tej pracy z wielką erudycją przedstawił, jak kształtowały się sukcesyjne plany pięciu pierwszych cesarzy rzymskich: Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza i Nerona. Dokładnemu omówieniu tych zagadnień poświęcił Autor część pierwszą, podczas gdy w drugiej zawarł opis tego, jak rzeczywiście dochodziło do zmian na tronie imperium. W praktyce bowiem początek nowych rządów nie zawsze był realizacją sukcesyjnych planów poprzednika.

Bardzo dobrze, że taka książka powstała, ponieważ przy dużej przecież liczbie choćby biografii władców z dynastii julijsko-klaudyjskiej brakowało pracy o mechanizmach rządów w tej epoce. Szczególnie dokładnie (przede wszystkim z powodu długiego panowania i zachowania się obszerniejszej bazy źródłowej) zostali przedstawieni August oraz Tyberiusz. Zwłaszcza polityka sukcesyjna tego pierwszego władcy została świetnie nakreślona i Autor podał bardzo przekonujące argumenty na korzyść swojej interpretacji tej polityki. Dotyczy to choćby roli Agryppy, czy później Tyberiusza w planach sukcesyjnych pierwszego princepsa.

Rozważania Autora są oparte na bardzo solidnej, dokładnej lekturze tekstów źródłowych, przede wszystkim Tacyta, Swetoniusza i Kasjusza Diona, oraz na bardzo dobrej znajomości literatury naukowej na ten temat. Trzeba też podkreślić, że w książce bardzo przejrzyście zostały przedstawione różne koncepcje naukowe narosłe przez dziesięciolecia naukowej refleksji nad początkami pryncypatu i Sawiński przy okazji swoich analiz ładnie ukazuje dzieje badań nad interesującym go problemem. "Sukcesja władzy cesarskiej w okresie rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej" zasługuje więc na wysoką ocenę.

Tomasz Babnis

Termin "dynastia" kojarzy się nam zwykle z panującą w jakimś państwie rodziną, w której władza przechodzi z ojca na syna. W przypadku dynastii julijsko-klaudyjskiej nie można wskazać ani jednego przypadku, gdy to (rodzony) syn objął tron po ojcu. P. Sawicki w tej pracy z wielką erudycją przedstawił, jak kształtowały się sukcesyjne plany pięciu pierwszych cesarzy rzymskich:...