Droga do Rio. Historie polskich emigrantów
- Kategoria:
- reportaż
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Naukowe PWN
- Data wydania:
- 2017-08-02
- Data 1. wyd. pol.:
- 2017-08-02
- Liczba stron:
- 323
- Czas czytania
- 5 godz. 23 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788301193492
- Tagi:
- Brazylia emigracja historia Polski Holocaust II wojna światowa literatura faktu ojczyzna okupacja Rio de Janeiro rodzina tęsknota ucieczka wspomnienia żołnierz życie codzienne
Emigracja, pamięć, historia i tożsamość – to wokół tych tematów osnute są opowieści polskich imigrantów w Rio de Janeiro, z którymi rozmawiała Aleksandra Pluta.
Co łączy ze sobą bohaterów tej książki? Większość z nich przybyła do Brazylii podczas II wojny światowej lub niedługo po jej zakończeniu. Jedni nie mogli odnaleźć dla siebie miejsca w Polsce, która znalazła się pod okupacją sowiecką. Innym trudno było zapomnieć koszmar Holocaustu. Wszyscy zaczęli nowe życie w odległym kraju, którego język, klimat i zwyczaje daleko odbiegały od tych rodzimych. Emigracja, będąc utratą tego, co znane i swojskie, okazała się jednak dla większości bohaterów wyzwaniem i szansą na nowe, często lepsze, życie.
Wspomnienia bohaterów tej książki, których tłem są jedne z najbardziej tragicznych wydarzeń XX wieku, stanowią dziś cenne źródło historyczne. A ich publikacja w Polsce niech będzie dla nich symbolicznym powrotem do kraju.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Polacy w Brazylii: żywa historia
„Droga do Rio. Historia polskich emigrantów” to kolejna po „Na fali historii. Wspomnienia Polaków w Chile” książka Aleksandry Pluty, śledząca losy Polaków rozrzuconych po świecie. Tym razem przybliża historię tych, których wojna i czasy komunizmu zmusiły do szukania schronienia w Brazylii. Co zostawili za sobą, a co odnaleźli na miejscu? Autorka pozwala, aby sami o tym opowiedzieli.
Książka powstała na podstawie rozmów przeprowadzonych przez Aleksandrę Plutę z polskimi emigrantami i ich rodzinami w latach 2014-2017. Po kilku stronach wstępu, który przedstawia zarys historyczny i porusza kwestie języka, tożsamości i pamięci, autorka oddaje głos swoim rozmówcom. Ich historie składają się na obszerny wachlarz przeżyć, mozaikę życiowych losów ludzi, których łączą dwie rzeczy: byli zmuszeni opuścić Polskę, a schronienie znaleźli w Brazylii. W ich wspomnieniach pojawiają się sceny z łagrów, z getta, z powstania warszawskiego i z obozów koncentracyjnych, a nawet spod Monte Cassino. Historia życia każdej z tych osób wystarczyłaby na osobną książkę.
Aleksandra Pluta stara się wiernie spisywać wspomnienia swoich rozmówców. Ich opowieści o dzieciństwie i trudach podróży są siłą rzeczy fragmentaryczne, momentami niespójne, co nie zmienia faktu, że stanowią cenne świadectwo. Autentyczności dodają im też charakterystyczne elementy mowy starszych emigrantów: „myśmy kwaterowali”, „żeśmy jeździli”, „strawa” – na szczęście autorka ich nie poprawiała, dzięki czemu czytając tekst ma się wrażenie, jakby się słuchało opowieści bliskich nam osób. Niektóre wspomnienia przeplatają się z zapamiętanymi z młodości wierszami i piosenkami oraz z utworami stworzonymi przez samych bohaterów. Dodatkowo każdy rozdział zawiera skany starych dokumentów i fotografii.
„Droga do Rio. Historie polskich emigrantów” daje czytelnikowi wgląd w znaną i mniej znaną historię Polaków w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, przedstawioną przez jej uczestników w subiektywny, autentyczny sposób. Ukazuje także powody decyzji o emigracji i trudności, jakie napotkali w podróży i po dotarciu do miejsca przeznaczenia. W kilku przypadkach opowiada też o wzruszających wizytach w ojczyźnie po latach emigracji: co dziwiło, co smuciło, a co cieszyło tych, którym dane było powrócić. To pięknie opowiedziany, ważny fragment naszej historii.
Agnieszka Kruk
Książka na półkach
- 243
- 50
- 8
- 3
- 3
- 2
- 2
- 2
- 2
- 2
Cytaty
Wszyscy Polacy tęsknią. Wszystko jedno, czy ich wygnała wojna, czy sami wybrali wolność, bo wolność była tutaj, a w PRL-u jej nie było.
Bądź mocnym wobec mocnych i wyrozumiałym wobec słabych".
Opinia
Historia mówiona...
Piękne określenie przekazu ustnego, historii pomniejszej wobec tej powszechnej, osobistych relacji świadków wydarzeń z przeszłości. Zjawisk społecznych mających źródło w zmianach politycznych lub gospodarczych, których uczestnikami byli zwykli ludzie zawieruszeni w wirze historii. Ważność tego źródła wiedzy podkreśliła we wstępie autorka tej publikacji, pisząc – „Znamy fakty, daty, przyczyny i skutki. Jednak rzadko mamy okazję poznać emocje towarzyszące ludziom, którzy byli naocznymi świadkami tych wydarzeń. Nie zawsze będą oni pamiętać dokładną datę, ale ich relacje będą o wiele bogatsze o to, czego na stronach podręczników nie znajdziemy – o indywidualne, subiektywne spojrzenie na historię.” To bardzo ważne zbierać je, gromadzić i publikować, czyniąc dostępnym każdemu, zwłaszcza że ich uczestnicy powoli odchodzą, zabierając ze sobą pamięć tak, jak dwóch rozmówców autorki krótko po udzieleniu jej wywiadów, które przeprowadziła w latach 2014-2017. Jej bohaterami byli „przedstawiciele wojennej i powojennej polskiej emigracji, którzy osiedlili się w Rio de Janeiro”. W mieście brazylijskiego kraju, który przyjął do siebie największą liczbę polskich emigrantów napływających jeszcze w czasach zaborowych. Zanim jednak oddała głos swoim rozmówcom, w rozdziale poprzedzającym wywiady, ujęła syntetycznie ich losy, podkreślając cechy wspólne ich emigracyjnych dziejów. Dróg do Rio, które charakteryzowały się potrzebą odzyskiwania i utrwalania pamięci o przeszłości, mitologizacją „małej ojczyzny”, dramatycznymi okolicznościami opuszczenia Polski, świadomością wyjazdu z kraju na zawsze, próbą powrotu do kraju lub jego odwiedzinami po latach, traktowaniem emigracji jako straty a zarazem nowej szansy, potrzebą zachowania języka ojczystego i problemem z jednoznacznym określeniem tożsamości narodowej. Każdy wywiad poprzedziła zdjęciem rozmówcy oraz krótkim biogramem, a kończyła zdjęciami ich dokumentów lub rodzinnymi fotografiami.
W każdym dostrzegałam wypunktowane przez autorkę zbieżności. W każdym też dostrzegałam różnice. Przede wszystkim wiek, ponieważ bohaterowie wywiadów emigrowali jako ludzie dorośli lub jako dzieci. Percepcja opisywanej przez nich rzeczywistości była mniej lub bardziej dramatyczna. Dzieci, w swojej nieświadomości, traktowały tułaczkę bardziej jak ciekawą przygodę niż dramat rodziny. Różniły się również treścią wspomnień z pogmatwanych, skomplikowanych, krętych i niebezpiecznych dróg prowadzących do Rio. Często przez wiele różnych miast i państw. Nie była to przygoda podróżnicza, ale dramatyczna męka pracy w kołchozie na Syberii, niewola w łagrze lub lagrze, eksterminacja w getcie łódzkim, szlak armii gen. Władysława Andersa, walka w Powstaniu Warszawskim, ratunek spod trupów z nazistowskiej rzezi na Żoliborzu, desperacka ucieczka z pożogi wojennej i niezgoda na życie w absurdzie rzeczywistości Polski powojennej. To najbardziej obciążające emocjonalnie fragmenty wspomnień, a i tak miałam świadomość, że to zaledwie cząstka większej całości ukrytej w pamięci.
Czytając ich relacje, zastanawiałam się, co czyniło ich silnymi, by przejść przez te drogi katorgi wygnania i mieć ochotę na budowanie życia od podstaw w nowym, obcym miejscu. Okazało się, że zadawałam sobie złe pytanie. Uświadomiłam to sobie, gdy dotarłam do wspomnień Aleksandra Laksa, który odpowiedział mi – „Jak przeżyłem? Nie wiem. Ale wiem, po co.”
Cel!
Jeśli się go określi, sformułuje i oprze na moralnym dziedzictwie wyniesionym z domu, to posiada się skarb potrzebny do zbudowania życia na nowo, od podstaw, w dowolnym miejscu na ziemi z jedną koszulą na zmianę. Dosłownie! Nie wyklucza to oczywiście tęsknoty, stałej nostalgii i problemów z tożsamością, ale daje siłę do dalszego życia i poczucia spełnienia w dzieleniu się przeżyciami, które wielu z nich utrwaliło w osobnych publikacjach wspomnieniowych. W relacjach, które obfitują nie tylko w emocje, ale i w szczegóły podważające tak liczne uogólnienia w historii powszechnej. Gdy śledzi łam losy polskiego chłopca wychowywanego w polskim duchu przez niemiecką matkę w środku wojennych Niemiec, zaczynałam dostrzegać szarości tam, gdzie historycy wyznaczyli czarno-białą granicę ocen między dobrem a złem, wrogiem a przyjacielem, byciem Polakiem a byciem Brazylijczykiem. Zaczynałam dostrzegać bezsilność emigranta jako jednostki wobec siły wydarzeń historycznych, który za jedyną obronę posiadał to, co przekazali mu rodzice. Najczęściej w formie słowa, które posiadało moc spiżu wzmacniającego kręgosłup moralny i siłę kierunkowskazu postępowania. Wielu z nich powoływało się na takie zasady wyniesione z domów. Najbardziej zapadł mi w pamięć przekaz ojca, więźnia obozu Auschwitz, który z piekła napisał do syna – „Bądź mocny wobec mocnych i wyrozumiałym wobec słabych”.
Takich wartości nie nauczy się młodego człowieka, bazując tylko na podręcznikach.
http://naostrzuksiazki.pl/
Historia mówiona...
więcej Pokaż mimo toPiękne określenie przekazu ustnego, historii pomniejszej wobec tej powszechnej, osobistych relacji świadków wydarzeń z przeszłości. Zjawisk społecznych mających źródło w zmianach politycznych lub gospodarczych, których uczestnikami byli zwykli ludzie zawieruszeni w wirze historii. Ważność tego źródła wiedzy podkreśliła we wstępie autorka tej...