Dwunaste: nie myśl, że uciekniesz
Wydawnictwo:
Czarne
Seria:
Poza serią
literatura piękna
- Data wydania:
- 2019-08-14
- Data 1. wyd. pol.:
- 2019-08-14
- Liczba stron:
- 264
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788380498914
- Wydawnictwo:
- Czarne
- Tagi:
- literatura polska Skandynawia
- Kategoria:
- literatura piękna
- Data wydania:
- 2019-08-14
- Liczba stron:
- 264
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788380498914
- Seria:
- Poza serią
- Tagi:
- literatura polska Skandynawia
Jante to miasteczko, w którym życie reguluje jedenaście opresyjnych zasad określających miejsce jednostki w społeczności. Prawo Jante jest w Skandynawii powszechnie znane, chociaż mało kto pamięta, że po raz pierwszy pojawiło się w 1933 roku w powieści Aksela Sandemosego Uciekinier przecina swój ślad.
Filip Springer wyrusza na Północ, żeby znaleźć miejsce, które odcisnęło piętno na kolejnych pokoleniach Skandynawów. Ale gdzie jest Jante? Czy w duńskim Nykøbing Mors, pierwowzorze miasteczka z powieści? A może w zagubionej pośród norweskich fiordów samotni pisarza?
A gdyby okazało się, że Jante nie ma nic wspólnego z geografią i tkwi w każdym z nas?
Książka Springera to opowieść o niemożliwej ucieczce od systemu, który nam narzucono, i o ponurym obliczu najszczęśliwszych krajów świata. Ale to także opowieść o świecie rozpiętym między prawdą a fikcją. By go poznać, Springer przekracza nie tylko granice krajów, ale i gatunków literackich.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Poczekaj, szukamy dla Ciebie najlepszych ofert
Polecane księgarnie
Pozostałe księgarnie
Informacja
Książki autora
Podobne książki
Oficjalne recenzje
Próba ucieczki
Nie sądź, że jesteś kimś wyjątkowym. Nie sądź, że nam dorównujesz. Nie sądź, że jesteś lepszy, mądrzejszy od nas. Nie sądź, że jesteś w czymś dobry. Jeśli słyszałeś któreś z tych zdań, to znaczy, że też pochodzisz z tego miejsca. Jeśli słyszysz je nadal – dzień dobry, witamy w Jante.
„Dwunaste: Nie myśl, że uciekniesz” pewnie nie jest typową lekturą skandynawofilów – nie jest o Danii. Ale ma z nią dużo wspólnego. Poza oczywistością – miejscem akcji – mamy też dużo fikcji, a przecież obraz państw Północy, który nosimy w potocznej mentalności, w dużej mierze przypomina bajkę. Ta książka należy więc do non-fiction już przez samo to, że wyprowadza nam Danię z cukierkowych wyobrażeń i pokazuje ważny element jej plemiennej tożsamości. Wiele osób pisze, że prawo Jante jest rewersem słynnego hygge. Być może. Mimo to ja sądzę, że gdyby nie Jante, nie byłoby hygge; że to nie są dwa bieguny, tylko dwa bardzo ważne puzzle osobowości Duńczyków.
Ale powoli. Najnowsza książka Springera jest zapisem jego poszukiwań Jante. Skandynawowie to swoje źródło mają w wydanej niespełna sto lat temu powieści Aksela Sandemosego „Uciekinier przecina swój ślad”. Jej autor przedstawia mieszkańców fikcyjnej miejscowości Jante, o których mało powiedzieć, że mają swoje za uszami – są pedofilami, złodziejami i mordercami. Ich życie determinuje jedenaście praw, które streścić można jako: nie myśl, że jesteś kimś wyjątkowym. Z jednej strony zakaz bycia jednostką odrębną, z drugiej mocne przypomnienie, że poza moim czubkiem nosa też są ludzie, i to tak samo ważni jak ja. „Dwunaste…” jest zadaniem, które postawił sobie Springer: zbadać, jak prawo Jante wpływa na dzisiejszych Duńczyków, i sprawdzić, czy Jante jest rzeczywiście fikcyjnym miasteczkiem.
Pierwszą konfuzję dotyczącą tej książki stanowi jej podstawowe zaklasyfikowanie. Ale to jest tak naprawdę dopiero początek refleksji, i to nie tylko nad pojęciem reportażu, ale także nad definicją prawdy. Wzięło się to stąd, że Springer dotarł do reporterskiego końca świata: bohater nie chciał z nim rozmawiać. Dodajmy, że jest to bohater dość szczególny, jedyny znany człowiek, który nie tylko nie uciekł z Jante, ale wręcz zapragnął w nim zamieszkać. Bardzo podoba mi się, jak autor wyszedł z tego bycia pod ścianą. Okazało się, że muru nie może pokonać jedynie jako reporter, jako poszukiwacz natomiast bez trudu zauważył inne przejście – „domyślił” bohatera. Co jednak ujmuje mnie najbardziej, to że Springer nie zataił tej „porażki”. Że pokazał bardzo ludzki obraz bycia reporterem, odbrązowił ten zawód i ściągnął pelerynę. Przypomniał, że plany planami, ale reportaż piszemy z życia, a w tym zza każdego rogu może nam wyskoczyć niespodzianka. Mówienie, że Springerowi ten temat nie wyszedł, bo rzeczywistość była inna, niż się spodziewał, jest nie tylko dużą przesadą, lecz także dość naiwnym poglądem, że życie wygląda dokładnie tak, jak je zaplanujemy.
Poza tym „wyjściem z butów reportera” szczególnie cenna jest dla mnie otwartość zarówno Springera, jak i wydawnictwa. Podoba mi się ich ostrożność i uczciwość. Tutaj nikt nie przywiązał się do gatunku, nie wprowadza czytelnika w błąd, żeby za wszelką cenę dopełnić obowiązku napisania na okładce „reportaż”. To tylko etykietka. I do nas należy decyzja, jaką przyznamy najnowszej książce Springera.
Jeśli o mnie chodzi, nie wiem, co myśleć. Bardzo długo wydawało mi się, że uprzedzanie, iż „Dwunaste…” nie jest reportażem, to urocza kokieteria autora. Podczas lektury byłam zachwycona, jak ładną rzecz, jak solidną, jak ciekawą pod względem nie tylko treści, ale i formy trzymam w rękach. I patrzyłam na nią jak na reportaż. Mój zachwyt zmniejszał się w miarę researchu. Przeczytałam kilka wywiadów z autorem i dowiedziałam się, że fikcji jest tu dużo więcej, niż mi się wydawało. Że nie tylko Olego Springer zmyślił, ale tylko w sprawie Olego uprzedził. I tu mamy drugą konfuzję. Rodzą się pytania – co tu istnieje naprawdę? Czy jeśli opisane jest to, na istnienie czego mamy dowody, to czy nie ma konfabulacji w opisie? Reportaże zwykle mogą być też zaufanym źródłem informacji, więc skoro tu każdą informację musimy sprawdzać, „poprawiać” po autorze, może mamy do czynienia z anty-reportażem? A może Springer tak naprawdę nigdy nie był w Danii i nie próbował rozmawiać z Olem? Może wcale nie powinniśmy ufać autorowi tej książki?
Wspomniałam dużo o treści, napomknęłam o formie, a ona domaga się trochę więcej uwagi. Mamy tu cztery części pisane: „Mosty”, „Podróż”, „Ole” i „Książka”, plus jedną niepisaną – fotografie. Muszę przyznać, że natura nie wyposażyła mnie w szczególną wrażliwość na zdjęcia, ale z researchu wiem, że: 1) dla autora są ważnym elementem historii, 2) czytelnicy doceniają ich jakość i nastrojowość. Pomimo tej własnej ułomności widzę, jak bardzo estetycznie i nowatorsko jest wydana książka, czuję, jak przyjemnie ją przeglądać i trzymać w rękach. Gratuluję tego efektu Wydawnictwu Czarne. Poza tym nie mogę oprzeć się wrażeniu, że zaczyna się jakaś nowa epoka w pisaniu i wydawaniu książek, tak że autor pisze nie tylko treść, ale i formę; bawi się nie tylko słowami, ale i designem. Z pewnością odpowiedzialnych za stronę graficzną jest więcej, ale od „Nie ma” Mariusza Szczygła nie mogę pozbyć się myśli, że autorzy chcą mieć na ten temat coraz więcej do powiedzenia.
W trakcie lektury często myślałam sobie: długo czekałam na taką książkę. Przechodzenie przez nią było jedną wielką ulgą i pewnością, że tu nie będzie żadnego fałszywego kroku. Nie miałam żadnych oczekiwań, bo wcześniej nie czytałam Springera. Miałam tylko tremę, bo z jedną jego książką było mi bardzo nie po drodze, przez co jej nie skończyłam. Okazuje się, że Springer pisze naprawdę dobrze. Ma dużą wrażliwość, jest uważnym obserwatorem, potrafi dostrzegać nieoczywiste sensy i ledwo zaciągnięte powiązania. „Dwunaste: Nie myśl, że uciekniesz” to dobra rzecz. Ale trzynaste: Nie myśl, że odpowie na wszystkie pytania.
Joanna Jastrzębska
Popieram [ 11 ]
Link do recenzji
1209
417
6
Oceny
Dyskusje
Wypożycz z biblioteki
Cytaty
Ale może być też tak, że po prostu polubił to trzymanie się z dala. Ludzie z wiekiem nabierają przyzwyczajeń, których wcześniej sami by się ...
Rozwiń
1. Nie sądź, że jesteś kimś.
2. Nie sądź, że nam dorównujesz.
3. Nie sądź, że jesteś mądrzejszy od nas.
4. Nie wyobraża...
Opinie [65]
Bardzo specyficzna książka. Na pewno czyta się z przyjemnością, trochę się dowiemy o specyfice nie-wyróżniania się Skandynawów (i nie tylko), ale nie jest to nic, co sprawiłoby, że wejdziemy w skórę bohaterów. Wyobraźnia musi popracować. Lektura na jeden dzień, do której nie wrócę, ale książkę może wręczę bliskim, by sami liznęli klimatu Jante.
Pokaż mimo toSpringer świetnie się odnajduje w reportażu i czuć to na każdej stronie. Choć pisze w oparciu o fakty, jego lekki styl pozostawia niekiedy wrażenie, że mamy do czynienia z elektryzującą beletrystyką.
więcejAutor równolegle prowadzi cztery wątki i chociaż na początku ciężko dojść po co, dlaczego, gdzie i kiedy to, gdy czytelnik wejdzie już w rytm może się cieszyć fantastycznie...
Momentami wybitne, momentami trochę przeeksperymentowane
Pokaż mimo toAle i tak prawdopodobnie najlepszy Springer pod względem formy i głębi, choć jednak tematyka średnio mi podeszła.
Springer kształtuje swój reportaż tak, że czytelnik miejscami odnosi wrażenie obcowania z rasowym thrillerem. Wspaniale przenikają się tutaj płaszczyzny tematyczne: historia pisarza, przewodnik po duńskich mostach, opowieść o samym tworzeniu opowieści oraz, najważniejsza, próba odpowiedzenia, czym jest prawo Jante. Wydaje mi się, że niejeden z czytelników zmienił po tej...
więcejJante - synonim małomiasteczkowości, gdzie każdy zna każdego, wie o nim wszystko i z góry osądza. Tu w powietrzu kłębią się bolesne ciosy plotek, a każdy kolorowy ptak jest natychmiast zadziobywany.
więcejPrzygnębiająca, ale mądra lektura, choć może nadmiernie nafaszerowana rozwlekłymi, górnolotnymi metaforami. I, niestety, odbiera znaczną część przyjemności z czytania prozy...
Impresja skandynawska - świetna, choć specyficzna książka.
więcejJeśli chodzi o treść, to wciąga, choć podejmuje bardzo odległy temat. Odbrązawia Skandynawów, podając mnóstwo szczegółów. Polecam jednak najpierw przeczytać "Skandynawski raj" Paula Bootha, na który zresztą Filip Springer 2 czy 3 razy się powołuje.
Forma książki jest nowatorska, ale nie nazbyt ekstrawagancka,...
Pogoń autora za nieuchwytnym Jante nie może skończyć się sukcesem. Przecież nie da się dogonić czegoś co nie istnieje, a co jest wszędzie...
Pokaż mimo toNajlepiej przeczytać w komplecie z "Uciekinier przecina swój ślad" Axela Sandemose.
Świetnie opowiedziana historia pokazująca, że Jante to nie miejsce, to sposób życia, który może trafić się wszędzie, na całym świecie. Trochę inna książka niż reszta pozycji autora.
Pokaż mimo toBardzo byłam ciekawa tej książki. Wydawało mi się, że Filip Springer oczaruje mnie znowu opowieścią o architekturze – tym razem duńskiej. I rzeczywiście jest architektura – jako przerywnik w przerażającej opowieści o poszukiwaniu Jante. Prawo Jante niestety kojarzy mi się z niefajnymi polskimi przywarami i niepisanymi prawami obowiązującymi zwłaszcza w małych zamkniętych...
więcejTwórczość Filipa Springera nie jest mi obca, czytałam już jego książki o polskiej architekturze. I przyznam, że pisanie o budynkach wychodzi mu znacznie lepiej, niż o ludziach...
więcejSpringer miał jakiś pomysł na tę książkę, ale chyba nie do końca sam ten pomysł doprecyzował przed wyjazdem do Danii, by zbierać materiały. Jako punkt wyjścia postawił sobie książkę...