Kijanki i kretowiska

Jedenaście opowiadań, jedenaście różnych historii. Jedna autorka. I kolejna zachwycona czytelniczka (czyli ja).

Fabularnie to zwyczajne opowieści, o zwyczajnych ludziach. Tym co je ożywia jest wspaniały styl, którym autorka kreuje wyjątkowy klimat. Podczas lektury ogarnia nas dojmujący niepokój, przeczuwamy, że coś się wydarzy i zapewne nie będzie to nic dobrego. Ktoś odejdzie, ktoś zachoruje, ktoś oszaleje, ktoś dojrzeje. Bo właśnie o dojrzewanie tu chodzi, książka ukazuje, że doświadczają go ludzie w różnym wieku, na różnych etapach życia. Obleczone poetyckim woalem opowiadania stanowią ucztę dla zmysłów. Każda strona, każde zdanie przepełnione jest głębokim bólem egzystencjalnym, który uderza prosto w serce czytelnika. Jeśli szukacie czegoś na poprawę humoru, to zostawcie "Kijanki i kretowiska" na inny dzień - tu nie będzie optymistycznie. Ale za to jak pięknie.

Jak to ze zbiorami bywa, jedne opowiadania bardziej przypadły mi do gustu, inne troszkę mniej. "Wesoło jest w Bullerbyn" to mój zdecydowany faworyt. Klimatem kojarzył mi się nieco z "Zawsze mieszkałyśmy w zamku" Shirley Jackson. Poza tym, "Do zobaczenia, dziewczynki", "Igła w oku wielbłąda" czy "Otel" również ogromnie mi się podobały. Nie zastanawiam się czy sięgnę po kolejne dzieło Aleksandry Zielińskiej. Po prostu wiem, że to zrobię.

Jedenaście opowiadań, jedenaście różnych historii. Jedna autorka. I kolejna zachwycona czytelniczka (czyli ja).

Fabularnie to zwyczajne opowieści, o zwyczajnych ludziach. Tym co je ożywia jest wspaniały styl, którym autorka kreuje wyjątkowy klimat. Podczas lektury ogarnia nas dojmujący niepokój, przeczuwamy, że coś się wydarzy i zapewne nie będzie to nic dobrego. Ktoś ...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Niestety, zbiór opowiadań Aleksandry Zielińskiej "Kijanki I Kretowiska" nie przypadł mi do gustu. Rzecz nie w tym, że to są słabe opowiadania, przeciwnie, odnoszę wrażenie, że to naprawdę dobra literatura, kłopot polega na tym, że liczyłem na coś innego. Pisząc w skrócie uważałem (znając wcześniej jeden z publikowanych tekstów - "Igła W Oku Wielbłąda"), że będę miał do czynienia z "regularnym" tomem opowieści niesamowitych. Tymczasem lwiej części "Kijanek I Kretowisk" znacznie bliżej do - tak niegdyś określanej - literatury kobiecej, niż do horroru. Owszem, opowiadania z reguły mają posmak "literatury niepokoju", budowane są na granicy pomiędzy realnym a niesamowitym, zdecydowanie jednak zbyt mało w nich grozy, suspensu, konkretu, a zbyt dużo takiego "kobieto-pisania".

Wiem, wiem, że używanie terminu "literatura kobieca" to seksizm i anachronizm, cóż jednak począć, jeżeli spora grupa opowiadań w zbiorze to podręcznikowe wręcz przykłady tego typu prozy. Bohaterki będą musiały m.in. zmierzyć się z porzuceniem ("Limbo"), zagrożeniem nowotworem piersi ("Tereska Patrzy Na Widma"), następstwami poronienia ("Kałamarnica Olbrzymia..."), czy romansu pozamałżeńskiego ("Klechdy Z Zebraczego Jaru").

Nieco ciekawiej dla fana horroru przedstawia się inna grupa opowiadań, taka, w których istnieje już subtelny posmak niesamowitości. Na przykład w otwierającym zbiór "Do Zobaczenia Dziewczynki", w którym prosta opowieść o dwu małych siostrach kryje w sobie bardzo niepokojące podteksty, czy w "Mówiono O Nim Zły", ukazującym ukryty pod powierzchnią wiejskiego życia mrok i zbrodnię. W "Pięknym Chłopcu" ból po zaginięciu dziecka zmienia w potwora udręczonego rodzica a w mrocznej "Pani Jeziora" ponownie stają naprzeciw siebie dwie siostry.

No i na koniec dwie perełki. Najpierw wspomniana już wcześniej "Igła W Oku Wielbłąda". Zaczyna się ono niewinną zabawa dzieci, później jest miejsce na dziwaczne kultystyczne rytuały młodzieży w opuszczonym budynku, na koniec zaś pomału narastająca przez cały czas groza tężeje w niezwykły horror o posmaku apokaliptycznym.

Drugie opowiadanie to "Wesoło Jest W Bullerbyn", taka polo-rustykalna wariacja na temat "Zawsze Mieszkałyśmy W Zamku" Shirley Jackson. Podobnie jak w słynnej powieści, także tutaj niesamowita historia opowiadana jest z perspektywy szalonego, mściwego umysłu nie rozróżniającego dobra od zła.

Warsztatowo napisane jest wszystko dobrze, czyta się szybko i bardzo "przyjaźnie". Autorka doskonale sobie radzi i z opisami stanów wewnętrznych swych bohaterek, i ze scenografią opowiadań (duża część historii z tomu osadzona jest w realiach polskiej wsi. Nadaje to pewnej spójności całemu zbiorowi i jest ciekawym zabiegiem formalnym). Gdybym miał tu coś krytykować, to wydaje się, że czasami opowiadaniom w zbiorze brakuje bardziej "konkretnego" zakończenia. Niekiedy ma się wrażenie, że autorka tylko otarła się o właściwy finał, rozwiązanie sytuacji zawartych w tekście, że trzeba jeszcze było pociągnąć temat ze dwa akapity. W rezultacie miewałem poczucie niedosytu, nadmiernej subtelności, braku końcowej klamry narracyjnej.

Nie mogę z czystym sumieniem polecić zbioru "Kijanki I Kretowiska" fanom horroru. Nie mogę jednak nie dlatego, by opowiadania w nim zawarte były słabe, po prostu one niekoniecznie są do fanów grozy adresowane. Oceniając wyłącznie subiektywną satysfakcję z lektury muszę dać niskie - 4/10, choć przyznaję, że taka ocena wydaje się, wobec wartości literackich zbioru, zbyt surowa.

Niestety, zbiór opowiadań Aleksandry Zielińskiej "Kijanki I Kretowiska" nie przypadł mi do gustu. Rzecz nie w tym, że to są słabe opowiadania, przeciwnie, odnoszę wrażenie, że to naprawdę dobra literatura, kłopot polega na tym, że liczyłem na coś innego. Pisząc w skrócie uważałem (znając wcześniej jeden z publikowanych tekstów - "Igła W Oku Wielbłąda"), że b...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mrocznie i ponuro, a zarazem fascynująco i niecierpliwie czytało się opowiadania Aleksandry Zielińskiej. Każde z nich ma niepowtarzalną atmosferę i wyrazistych bohaterów. W każdym narasta napięcie, poczucie grozy i niepokoju. A przecież wyrastają z oswojonej wiejsko-miejskiej codzienności, często rodzinnej samotności.

Autorka stosuje zabieg przemilczania i sugestii co do losu poprzedzającego opisywany fragment rzeczywistości bohatera. Tym samym pozostawia czytelnikowi mnóstwo przestrzeni na wypełnienie niedopowiedzeń własnymi emocjami i obrazami. Nie sposób przestać myśleć o dopiero co przeczytanej historii, nie sposób się oderwać; prześladuje nas i dopomina o domknięcie.

Opowiadania są mocne i szalenie intrygujące, napisane wyśmienitym językiem, co gwarantuje wyjątkowo satysfakcjonującą lekturę. Przekonajcie się sami.

Mrocznie i ponuro, a zarazem fascynująco i niecierpliwie czytało się opowiadania Aleksandry Zielińskiej. Każde z nich ma niepowtarzalną atmosferę i wyrazistych bohaterów. W każdym narasta napięcie, poczucie grozy i niepokoju. A przecież wyrastają z oswojonej wiejsko-miejskiej codzienności, często rodzinnej samotności.

Autorka stosuje zabieg przemilczania i sugestii co...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"(...)ludzie są doskonali w przeoczaniu, jeśli tylko chcą." (str.136)

Opowiadania niczym okrągłe, cięte w kliny ciasto. Bardzo pospolite ciasto, z tych niedekorowanych, niedosładzanych, nie zmuszanych do wzrostu polepszaczami. Każdy kawałek inny. Zdaje się, że zapach taki sam, no, może podobny. Ale smak... Próbujesz jednego - dziwny, nawet niesmaczny, wreszcie, pod koniec, gdy już mija ciekawość, zdaje się być wręcz odrzucający. Ale gdy odchodzisz od stołu, działa jak narkotyk. Nie można o nim nie myśleć, cały czas budzi dziwne skojarzenia, i pozostawia ten niedający się określić smak - niby zwyczajny jak chleb powszedni ale inny, zaskakujący. Wracasz więc do stołu i sięgasz po następną porcję. I po następną. Aż do momentu, gdy za "Kijankami i kretowiskami" zamyka się okładka. I wiecie... ten smak mam nadal gdzieś pod powierzchnią, w wyobraźni. Nie do odsunięcia.

Recenzje opowiadań są dla mnie najtrudniejsze. Niby stanowią one całość, wyszły spod tego samego pióra. Niby - jak w przypadku Aleksandry Zielińskiej - styl i język jest niezmiennie prosty, surowy i bezlitosny w opisach, pozbawionych prób ubarwienia, historii. Ale to jednak odrębne dzieła. Odrębne opowieści, historie, tragedie. Osobne życie bohaterów, osobne cierpienie, zdumienie, niedowierzanie. Wszystkie razem i każde z osobna są zadziwiające, straszne, odbierające w końcowych linijkach dech.

To nie są opowieści zrodzone z fantazji, to nawet nie są próby deformowania rzeczywistości. Czasem zdarzy się autorce uskok w stronę baśni po to by Bullerbyn było wioską z realnymi problemami, a Kay i Gerda staczali wojny o codzienność. W sprowadzaniu na ziemię Pani Aleksandra jest bezlitosną mistrzynią.
To opowieści o życiu tak zwykłym, że nie ma zwyklejszego. I o tym, że bywa, iż to życie kończy się nie tyle nagle, nie tyle też tragicznie, co przypadkiem. Czasem przez pomyłkę, częściej niechcący. Zbiegiem okoliczności, niedopatrzeniem, myślą i zaniedbaniem. Albo niewinnością, rakiem, depresją, bólem niemożliwym do zniesienia. Tak jak potykamy się o kamień, tak jak wpadamy w dołek w drodze, tak też umieramy. Albo zabijamy. Tak wyszło. Przez pomyłkę, niechcący. A po drodze w owym życiu zdarza się szare. Albo i czarne. Ktoś molestuje, dręczy, zniewala. Ktoś komuś w fanatycznym uniesieniu podkłada pod życie ogień. Ktoś kogoś wysyła do spalonego domu, na spotkanie z brodą zamieszkała przez owady, nawet ptaki. Tylko, że tutaj samo się to dzieje, nikt nie chce, nie zamierza i nawet w myślach nie obraca. A pozostali tkwią w swoich rytmach, tuż obok, i nic.

Postacie z "Kijanek i kretowisk" same są jakby niewyrosłe z ziemi. Jakby nieprawdziwe w swojej zwyczajności, która pod wierzchnim naskórkiem kryje pokłady skóry nie do opisania. Albo zbyt delikatnej, pergaminowej, nieodpornej na świat, myśli, innych ludzi, albo grubej, poranionej, naznaczonej bliznami, z sączącym się z nich bólem i zarazą. Czytając po wierzchu uśmiechniemy się do przedziwnych zabaw, zmian, wyjazdów, kłótni i nieporozumień, do spokojnego, nudnego wręcz życia w polach, nad stawami pełnymi kijanek i rzekami z pluszczącymi japońcami, w blokach szarego miasta, w szpitalu i naszym i szwajcarskim. Podzielimy się z bohaterami chlebem powszednim, codziennym zmęczeniem, pamięcią o porażkach, nie przestając pielęgnować zrozumienia i spokoju drobnych radości. A potem przyjdzie Aleksandra Zielińska i nam ten uśmiech z twarzy zetrze. Jednym ruchem, jednym słowem, zdaniem, opisem. I zostaniemy tak w pół kroku, w pół linijki. I nic już nie będzie takie samo.

W opowiadaniach pojawiają się rzeczy spoza codziennego spostrzegania. Ale nie mamy odczucie, że ktoś wykreował dla nas inny świat. Jeśli dziewczynka boi się guzików, to tak po prostu ma. Inni boja się dziwniejszych rzeczy. Jeśli są dzieci ze swoja niewinnością to przecież wszystkie takie są. A jeśli porzucona kobieta nie umie uciec od "pustego brzucha" ani w siebie ani w świat, to dzieli tę tragedię z innymi 'niematkami'. Tylko że Pani Zielińska nadaje tym oczywistościom inne nazwy i obrazy. Nie tłumaczy bólu, nie tłumaczy tez tych, którzy ból zadają. U niej po prostu tak jest. Coś jest, a zaraz potem nie ma. Ktoś żyje, a za chwile już nie. Ktoś bawi się lalkami, kijankami i konwaliami, a potem okazuje się, że popchnął lekko, że zmieszał ze sobą, że wszedł tam głębiej. Przecież to nic wielkiego, przecież tak się robi.

Zabolała mnie ta książka. Zabolała świadomością, że przecież autorka nic nie dodała od siebie prócz talentu, wyobraźni, postrzegania nieporównywalnego ze zwyczajnym i niezwykłych umiejętności literackiego podania na dłoni najbardziej codziennych z codzienności. I świadomością, że jeśli odjąć duszę artysty i wkład autorki w sposób kreowania opowieści, to to wszystko jest. Tutaj, obok. Pomiędzy stawem pełnym kijanek i świeżo wzniesionym u progu domu kretowiskiem.

Ps. Te opowiadania są doskonałe, znakomite. Ale przeczytajcie je w ciepłe, jasne dni. Zostawiają po sobie wstrząsający ślad w takie dni jak dzisiejszy. Szare, grudniowe, zwyczajne przecież...

Pani_Ka Czyta

"(...)ludzie są doskonali w przeoczaniu, jeśli tylko chcą." (str.136)

Opowiadania niczym okrągłe, cięte w kliny ciasto. Bardzo pospolite ciasto, z tych niedekorowanych, niedosładzanych, nie zmuszanych do wzrostu polepszaczami. Każdy kawałek inny. Zdaje się, że zapach taki sam, no, może podobny. Ale smak... Próbujesz jednego - dziwny, nawet niesmaczny, wreszci...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

„Kijanki i kretowiska”, to zbiór jedenastu opowiadań. Opowiadań, które wwiercają się w duszę czytelnika, jak korzenie szukające pożywienia. Powoli, stopniowo, coraz głębiej i głębiej, rozrastają się, zapętlają, by finalnie stać się kompletną rośliną, solidnie osadzoną w ziemi.

Każde z tych opowiadań jest inne. Jedne są bardziej oczywiste, realne, opisujące sytuacje, które mogły się wydarzyć naprawdę, drugie ocierają się o metafizykę i realizm magiczny. Jednak coś je łączy. To całun smutku, mroku, przygnębienia i niebywałej sugestywności. To nie są wesołe opowiastki wprawiające w dobry humor, ale historie, które elektryzują a momentami napawają grozą.

"Przestaniesz bać się guzików tego dnia, gdy woda wypełni płuca twojej siostry."

Zielińska świetnie operuje słowem. Odpowiedni dobór metafor, porównań sprawiają, że opowiadania trafiają w czułe punkty, że czytelnik żyje tym co czyta. Momentami jest mocno, dosadnie, wulgarnie, ale cały czas w granicach językowej poprawności.

„Tereska przyszła na czas, bo Tereska zawsze przychodzi na czas. Praca zdążyła już ją nauczyć, że jeśli spóźni się choć godzinę, kilka minut czy parę sekund, to wszystko może się beztrosko spierdolić."

W większości opowiadań bohaterami są dzieci, młodzież poturbowane przez życie. Borykają się ze strachem, którego źródłem są najbliżsi i otoczenie. Te właśnie historie mają największą siłę rażenia. Szarpią, zadają ból, pozostawiają głębokie rany.

Opowiadania nie są długie. Każde słowo ma swoją wartość, jest napisane po coś. W zestawieniu z doskonałym budowaniem napięcia, chciałoby się więcej. Spirala ciekawości się rozkręca, a to już koniec. Zawisamy nad przepaścią literackiej przygody.

Piękny styl, mnóstwo emocji, niepowtarzalny klimat, to niewątpliwie bardzo mocne strony pióra Aleksandry Zielińskiej. Warto sięgnąć po „Kijanki i kretowiska”, bo są doskonale napisane. A autorkę będę miała na oku, bo myślę, że niejedną kreacją nas jeszcze zaskoczy. Polecam!
www.naczytniku.com

„Kijanki i kretowiska”, to zbiór jedenastu opowiadań. Opowiadań, które wwiercają się w duszę czytelnika, jak korzenie szukające pożywienia. Powoli, stopniowo, coraz głębiej i głębiej, rozrastają się, zapętlają, by finalnie stać się kompletną rośliną, solidnie osadzoną w ziemi.

Każde z tych opowiadań jest inne. Jedne są bardziej oczywiste, realne, opisujące sytuacje, kt...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Trudno mi jednoznacznie określić, o czym są opowiadania Aleksandry Zielińskiej, ale ciężko było mi się od nich oderwać. Opisy wewnętrznych przeżyć bohaterów, przedstawiane czasem w pierwszej a czasem w trzeciej osobie. Genialna umiejętność wczucia się w myśli i emocje zarówno dziecka jak i dojrzałej kobiety. Magia i siła wspomnień. I te niedopowiedzenia. Tam nic nie jest powiedziane wprost. Czytelniku, wysil mózgownicę i zakończenie (bądź też sam środek) dopisz sobie sam.

Trudno mi jednoznacznie określić, o czym są opowiadania Aleksandry Zielińskiej, ale ciężko było mi się od nich oderwać. Opisy wewnętrznych przeżyć bohaterów, przedstawiane czasem w pierwszej a czasem w trzeciej osobie. Genialna umiejętność wczucia się w myśli i emocje zarówno dziecka jak i dojrzałej kobiety. Magia i siła wspomnień. I te niedopowiedzenia. Tam nic nie jest powied...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Urodzona w małej wiosce na Podkarpaciu, obecnie krakowianka, pierwsze, wysłane do redakcji Nowej Fantastyki opowiadanie, uważa za „żałosne”. Cenne rady pozwoliły jej jednak wytrwać w pasji pisania, co po latach zaowocowało między innymi nominowanym do Nagrody Conrada, niezwykle ciepło przyjętym literackim debiutem – Przypadek Alicji. O kim mowa? O młodziutkiej i ogromnie utalentowanej Aleksandrze Zielińskiej, która po sukcesie drugiej powieści (Bura i szał, wyd. 2016, nominowane do Nagrody im. Witolda Gombrowicza) powraca ze zbiorem opowiadań, jakiego pozazdrościć mogliby jej starsi koledzy i koleżanki po fachu. Kijanki i kretowiska, czyli jedenaście podszytych namacalną niemal grozą i niepokojem historii o dorastaniu na każdym etapie życia to niesamowicie dojrzale napisana książka, obok której nie da się przejść obojętnie i którą to znać po prostu wypada.

"Żaba siedziała na skraju szamba i sztachetą trącała wzdęte ciała szczeniąt, robiła tak zawsze, sama musiała sprawdzić, czy kto umarł, ten nie żyje. Gnojówka wypełniła im brzuszki, myślałam wtedy, kucając obok i patrząc, jak martwe zwierzęta zaczepiały o gwoździe wystające z drewna. Obok na powierzchni unosiły się dziwne białe robaki, wyglądały jak boje z długimi kotwicami odwłoków".

Luiza stała się Izą, a Jadwiga, Igą. Zrównały się w pisowni, rozróżnione jedną tylko literą. Iza to starsza z sióstr i choć słowo „koumpounofobia” pozna dopiero za kilkanaście lat, już teraz wie, że panicznie boi się guzików. Żaba z kolei zawsze była tą dzielniejszą, to ona podstawiała nogę nauczycielom, ona zastawiła wnyki na swojego ojca i prawdopodobnie ona jako pierwsza zapaliłaby papierosa w szkolnej toalecie. Gdyby tylko pozwolono jej zostać.

Miasteczko jest małe i ciasne, dom obok domu przytula się do wzgórza. Jest biblioteka i remiza z prawdziwym wozem strażackim. Jest podstawówka w jednym budynku z gimnazjum. Liceum już nie ma. Są za to Sobeccy, bardzo bogaci. Wieść niesie, że stać ich na wielbłąda i taki wielbłąd przechadza się po ich ogrodzie. Nie usłyszy jednak o nim Kuba, lat siedem. Zaginął we wrześniu 2010. To był taki piękny chłopiec.

Lilia Róż nienawidzi wsi, nienawidzi domku nad jeziorem i siostry bliźniaczki. W tej jednak chwili przedzierając się przez szumiący, pełen tasiemców, kleszczy i pasożytów las, dopuszcza do siebie tylko swoje problemy. A ściślej jeden. Chuj.

Tymczasem Gerda nie jest Gerdą, a Kaj Kajem. Mimo to, właśnie Gerda i Kaj, zupełnie jak bohaterowie tej starej baśni, penetrują Otel, któremu ktoś ukradł literkę. Muszą być ostrożni, nie wiadomo kto był tu przed nimi. I kto przyjdzie po nich. Z pewnością nie będą to członkowie grupy Limbo, ulubionego zespołu Ernesta. Ernesta, który, co warto dodać, zostawił Bognę z Kotem Krykotem, bo jego nowa dziewczyna uczulona jest na sierść. Zresztą, kto normalny nazywa zwierzę Kot Krykot? Nawet Bogna, co jej nie stać na wycieczkę sylwestrową w ciepłe kraje, tego nie wie, stojąc na balkonie z Jerzym. Bogna spłaca kredyt, a Jerzy nie ma nogi.

Tereskę – królową chomikowania cyfr i liter – praca zdążyła już nauczyć, że nie warto się spóźniać, bo przez tę godzinę, kilka minut czy parę sekund, wszystko może się beztrosko spierdolić. Wiedzy tej nie posiada jeszcze siedząca na mokrej, czerwonej ławeczce Urszula, znana jako podasystent Kochowitz. Dlatego też wyciąga z torebki jagodowe papierosy i spogląda na drugi brzeg jeziora. Widać wioskę, ale samych gór już nie. Widok Alp był tym, co zatrzymało ją w Szwajcarii.

Marta natomiast wciska nic niepodejrzewającej teściowej małego Mateuszka, mówiąc, że musi jechać kupić prezent na Andrzejowe urodziny. Nawet oko jej nie drgnęło, gdy kłamała. Prawda jest taka, że nie o urodziny chodzi, a o Muzykanta z Muranowa, który odezwał się po dwóch latach. Gdzie leży Muranów, ktoś przynajmniej jednak wie. To zupełnie inaczej niż w przypadku tej kropki na mapie, która zostaje po muszych nogach i tak trudno ją wypatrzeć. Bullerbyn, mała wioska, w której Japońce w strumyku bulgoczą niczym warzywa w zupie.

Jedenaście opowieści. I pet zgaszony w przydrożnym rowie.

"A tu, proszę, nurkowie w okolicy Tokio zeszli pod wodę i nagrali największego mięczaka świata, krakena, Cthulhu, w końcu kałamarnicę z Podróży Pana Kleksa. Oto Architeuthis dux, kilkanaście metrów macek, wiszących w ciemności. Tym zajmowała się właśnie kałamarnica olbrzymia, wiszeniem w ciemności, w bezruchu, w ciszy absolutnej".

Zbiory opowiadań to często forma bardzo niedoceniana. Wielu (większość?) czytelników kręci na nie nosem bo „nie można się zżyć z bohaterami”, bo „dopiero się zaczęło, a już się kończy”. Trudno mi się z tym zgodzić. Zaryzykuję nawet kontrowersyjną i mało popularną opinię, a mianowicie – trudniej stworzyć dobry zbiór opowiadań niż dobrą powieść. Tak, naprawdę to napisałem.

Na czym trudność ta polega? Przede wszystkim na utrzymaniu wysokiego poziomu kolejnych, różniących się od siebie tekstów oraz na umiejętności pobudzenia wyobraźni i zaciekawienia czytelnika, na kilku lub kilkunastu, nie kilkuset stronach.

Obydwa punkty Aleksandra Zielińska może odhaczyć. Zazwyczaj bywa tak, że na dziesięć, piętnaście zawartych w zbiorze historii, naprawdę świetne są trzy, cztery, kolejnych pięć jest „ok”, lecz po chwili wylatują z głowy. Reszta to typowe „zapchajdziury”. Tymczasem w Kijankach i kretowiskach na siłę można by dopatrzyć się jednego słabszego tekstu, pozostałych dziesięć wyrywa z butów!

To, co jako pierwsze rzuca się w oczy, to podskórny niepokój odczuwalny w każdym opowiadaniu. Codzienne, niby prozaiczne, typowe sytuacje, jakie mogą spotkać każdego, przedstawione są w sposób przyprawiający o gęsią skórkę. Szczególnie opisy przyrody, fauny i flory potrafią wywołać w odbiorcy trudne do opisania poczucie dyskomfortu. Jest to jednak „dyskomfort” właściwy i jak najbardziej na miejscu, potęguje bowiem odczucia związane z odbiorem książki jako całości.

Nie da się również nie zauważyć i nie docenić bijącej z tekstów literackiej dojrzałości autorki, przejawiającej się chociażby w fenomenalnej zabawie słowem. Te, co by nie mówić, przygnębiające historie napisane są z niesamowitą lekkością. Nie mam pojęcia, czy to kwestia samego talentu, czy ciężkiej pracy, jednak krakowianka po prostu wie, „gdzie postawić przecinek”. Skracanie zdań i wydobywanie ze słów tego, co najlepsze, częste wstawki z potocznego, być może niezbyt literackiego języka dodają smaczku, windując zarazem oceny kolejnych historii.

Ogromne brawa należą się Aleksandrze Zielińskiej za stworzenie – uwaga – jednego z najlepszych zbiorów opowiadań, jaki kiedykolwiek wpadł mi w ręce. Nie wspomniałem o tym wcześniej, a pewnie warto by było – Kijanki i kretowiska to generalnie książka skierowana bardziej do żeńskiej części czytelników, jednak jak pokazuje chociażby mój przykład, faceci również powinni docenić kunszt autorki. Jedenaście historii, które zarówno przytłaczają, pozostawiają lekki (i potrzebny w tym przypadku!) niedosyt, jak i zmuszają do refleksji nad otaczającą nas rzeczywistością. Wszystko to podane w dojrzałej, a zarazem bardzo przystępnej językowo formie. Aż trudno uwierzyć, że utwór ten napisała (i przepraszam, bo kobietom nie zagląda się w metrykę) niespełna 30-latka! Daleko mi do wielkiego znawcy czy krytyka, jednak wypatrując kolejnych dzieł, wróżę młodej autorce świetlaną przyszłość, a wszystkim, którzy lekturę Kijanek i kretowisk mają dopiero przed sobą, zazdroszczę, czeka ich bowiem kilka godzin literackiej uczty w kilkunastu odsłonach.

"Czasem siedzę na tych szerokich i płaskich kamieniach, stamtąd lepiej widać kijanki. Można je nawet złapać do słoika. Ale już nie łapię kijanek, jestem dużą dziewczynką, mam osiem lat, prawie dziewięć, a to akurat w sam raz".

http://pisanepopijaku.pl

Urodzona w małej wiosce na Podkarpaciu, obecnie krakowianka, pierwsze, wysłane do redakcji Nowej Fantastyki opowiadanie, uważa za „żałosne”. Cenne rady pozwoliły jej jednak wytrwać w pasji pisania, co po latach zaowocowało między innymi nominowanym do Nagrody Conrada, niezwykle ciepło przyjętym literackim debiutem – Przypadek Alicji. O kim mowa? O młodziutkiej i ogromnie utalen...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kijanki - dzieci; kretowiska - groby, śmierć? Zbiór opowiadań Zielińskiej zaczyna się właśnie na zbiegu tych dwóch tematów: są dzieci i przydarzają się im nieszczęścia. W drugiej połowie dzieci nie zawsze są już dziećmi dosłownie, a przynajmniej nie zawsze znajdują się na pierwszym planie, ale ton pozostaje w dużej mierze ten sam, a warsztat - cóż, jest znakomity. Co prowadzi mnie do dwóch zastrzeżeń - Zielińska opanowała swój charakterystyczny ton do perfekcji, ale mam obawy, że nie będzie umiała od niego odejść, by stworzyć coś brzmiącego inaczej, świeżej; a przez zakończenia tekstów przeziera jednak pewien schematyzm. Tak czy inaczej, dawno już miałem ochotę gdzieś się pochwalić, że czytałem Zielińską, zanim to było modne - a zaczynała nie od powieści, lecz właśnie od opowiadań, może nie tak dopracowanych jak te, może trochę bliższych gatunkowo horrorowi, ale budzących podobne emocje. Dlatego też nic w "Kijankach i kretowiskach" nie jest dla mnie zaskoczeniem; dlatego też czuję się tu jak w domu.

Kijanki - dzieci; kretowiska - groby, śmierć? Zbiór opowiadań Zielińskiej zaczyna się właśnie na zbiegu tych dwóch tematów: są dzieci i przydarzają się im nieszczęścia. W drugiej połowie dzieci nie zawsze są już dziećmi dosłownie, a przynajmniej nie zawsze znajdują się na pierwszym planie, ale ton pozostaje w dużej mierze ten sam, a warsztat - cóż, jest znakomity. Co prowadzi m...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Co za tytuł... Dosłownie przyziemny, niezbyt przyjemny, przywołujący skojarzenia z dziecięcą ciekawością w grzebaniu w podstawach swiata. I taka jest ta książka, każde z opowiadań wgryza się mniej lub bardziej boleśnie, zostawia kopczyk przemyśleń i zadumy. Można nie lubić takiej tematyki, można nie lubić dosadności niektórych opowiadań. Ale całość równo trzyma bardzo dobry poziom - nakreśla sytuację, która w wielu momentach mogła "rozejść się po kościach" - a która nieuchronnie prowadzi do nieodwracalnego zakończenia. Nie ma tu konsekwencji, bo i o konsekwencjach nie myśli się działając pod wpływem emocji, presji, czy idąc konkretną ścieżką. Autorka zostawia nas w rozbabranym stawie powiązań, sytuacji, wspomnień, więzów społecznych, przeszłych decyzji. I okazuje się, że nie wszytko da się zawczasu zaplanować i przewidzieć.
Dodatkowego ciężaru, czy też smutnej lekkości jest za każdym razem delikatnie zarysowana perspektywa z lotu ptaka - delikatnie kołyszące się trawy i łąka przy jeziorze, gdy na pomoście bohaterka zaraz uświadomi sobie ogrom tragedii. Słońce przyświeca gdy w lesie zachodzi coś między ojcem-kłusownikiem a jego córką. Świat i natura są niezmienne i niewzruszone tym co dzieje się w duszy poszczególnych bohaterów - nie ważne jak silne burze noszą w sobie.

Co za tytuł... Dosłownie przyziemny, niezbyt przyjemny, przywołujący skojarzenia z dziecięcą ciekawością w grzebaniu w podstawach swiata. I taka jest ta książka, każde z opowiadań wgryza się mniej lub bardziej boleśnie, zostawia kopczyk przemyśleń i zadumy. Można nie lubić takiej tematyki, można nie lubić dosadności niektórych opowiadań. Ale całość równo trzyma bardzo dobry poz...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Huś, huś, do przodu, do tyłu, góra, dół, góra, dół, huś, huś, do przodu, do tyłu...
Czytając zbiór opowiadań Aleksandry Zielińskiej czułam się jak na huśtawce. Rozbujały mnie te opowiadania, rozhuśtały, musiałam się momentami mocno trzymać, aby nie spaść z tej czytelniczej huśtawki. Niemniej jednak każde z nich zatrzymuje nas w tak nieoczekiwanym momencie, że grozi upadkiem w rzeczywistość. Bardzo ciekawe, momentami mroczne, zaskakujące, napisane ciekawym językiem z zaskakującymi porównaniami. Wijące się jak kijanki, które już prawie mamy w ręce, ale i tak nam się wymykają; wprowadzające nas w korytarze kretowisk, gdzie mrok i labirynty.
"Mama zaczęła puchnąć(...)Rosła jak ciasto i też jak ciasto była w dotyku, lepka, miękka, niekrusząca"
#52ksiazki18

Huś, huś, do przodu, do tyłu, góra, dół, góra, dół, huś, huś, do przodu, do tyłu...
Czytając zbiór opowiadań Aleksandry Zielińskiej czułam się jak na huśtawce. Rozbujały mnie te opowiadania, rozhuśtały, musiałam się momentami mocno trzymać, aby nie spaść z tej czytelniczej huśtawki. Niemniej jednak każde z nich zatrzymuje nas w tak nieoczekiwanym momencie, że grozi upadkiem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to