Zaraz mi się przypomina film Poklosie i słuchowisko Drzazga...polecam

Zaraz mi się przypomina film Poklosie i słuchowisko Drzazga...polecam

Hi, I'm Mateo, grandson of Benjamin Groshaus, the only member of our family that was able to scape from the Nazis, he was a jew from klimentów but i don't know a lot about his life, the only things that we have are a bunch of letters wrote in Yiddish From his close friends there, so, can someone try to help me translating this letters? Thanks,
My email is mateogroshaus@gmail.com
(I know my English is not perfect but it's not my first lenguage)
(I didn't read the book since I don't speak polish,)
(I came to this site because in an article in the magazine świętokrzyskie by this autor there was a foto of Chaja Groshaus, one of my grandad sisters)
Thanks

Hi, I'm Mateo, grandson of Benjamin Groshaus, the only member of our family that was able to scape from the Nazis, he was a jew from klimentów but i don't know a lot about his life, the only things that we have are a bunch of letters wrote in Yiddish From his close friends there, so, can someone try to help me translating this letters? Thanks,
My email is...

Miejscowość zbiorowej niepamięci. Nikt nic nie widział, nic nie słyszał, nic nie wie, nie pamięta, Wybudować szkołę na miejscowym kirkucie, gdzie nie tak dawno jeszcze chowano ludzi - makabra.! Koszmarna próba wyparcia przeszłości! Wstyd mieszkańcy Klimontowa!

Miejscowość zbiorowej niepamięci. Nikt nic nie widział, nic nie słyszał, nic nie wie, nie pamięta, Wybudować szkołę na miejscowym kirkucie, gdzie nie tak dawno jeszcze chowano ludzi - makabra.! Koszmarna próba wyparcia przeszłości! Wstyd mieszkańcy Klimontowa!

Jestem pełna podziwu dla autora, widać, że długo i skrupulatnie zbierał materiały do tej książki. Miejscami jednak przeszkadzał mi język, był zbyt... banalny? Taki, który widziałam już w wielu podobnych publikacjach, nie wyróżniał się niczym specjalnym na tle innych książek.
Niemniej uważam, że jest to wartościowa pozycja, ponieważ da się ją analizować z kilku różnych perspektyw. Moim zdaniem najciekawsze mogą być te dwie:
- Klimontów jako miejsce, gdzie nawet po wielu latach pamięć o żydowskich sąsiadach próbuje być zacierana przez miejscowych (w zestawieniu z Jedwabnem chociażby)
oraz
- Klimontów jako miejsce, gdzie ta pamięć nie daje się za nic w świecie zatrzeć.
Polecam, podobało mi się.

Jestem pełna podziwu dla autora, widać, że długo i skrupulatnie zbierał materiały do tej książki. Miejscami jednak przeszkadzał mi język, był zbyt... banalny? Taki, który widziałam już w wielu podobnych publikacjach, nie wyróżniał się niczym specjalnym na tle innych książek.
Niemniej uważam, że jest to wartościowa pozycja, ponieważ da się ją analizować z kilku różnych...

"Zmiłuj się nad nami" to bardzo dobrze skonstruowany reportaż, oszczędny pod względem językowym, jednak ta ekonomia słowa robi większe wrażenie niż barokowe rozdzieranie szat. Pod tym względem książka przypomina mi warsztat Hanny Krall, mistrzyni gatunku, nie tylko autorki, ale i świadka oraz uczestniczki wojennych zdarzeń.

Cały czas podczas czytania towarzyszyło mi pytanie: ile jeszcze takich miasteczek i wiosek doświadczyło podobnych zdarzeń jak Klimontów?
Głośno wciąż mówi się o Jedwabnem, przede wszystkim za sprawą kontrowersyjnej książki Grossa. A inne miejsca? Czy wciąż czekają na odkrycie? Czy nadal spowijać je będzie zmowa milczenia?

W moim przypadku nie są to pytania nieuzasadnione - mieszkam w miejscowości, w której przed II wojną światową niemal połowę mieszkańców stanowili Żydzi; dziś znajduje się tu druga pod względem wielkości w Lubuskiem żydowska nekropolia. Po wojnie kirkut został rozkradziony - nagrobne płyty wykorzystano np. jako podjazdy w miejskich posesjach czy okolicznych gospodarstwach.

Reportaż "Zmiłuj się nad nami" ukazuje miasteczko niedaleko Sandomierza, jedno z wielu miejsc na mapie Polski, w którym przed wojną Żydzi stanowili większość mieszkańców. Po wkroczeniu na te terytoria Niemców żydowskie domy i majątki zostały ograbione nie tylko przez okupanta, ale i przez polskich sąsiadów.
Najbardziej przerażające jest to, że nawet dziś w miasteczku panuje zmowa milczenia - wszyscy wiedzą, które rodziny najbardziej wzbogaciły się na porzuconym lub celowo przejętym mieniu, jednak mało kto decyduje się mówić o tym głośno, zwłaszcza że wciąż tematem tabu pozostaje powojenny mord. Wśród ofiar znalazła się młoda kobieta w zaawansowanej ciąży...

Książkę czyta się jednym tchem, lecz ze ściśniętym sercem. Przerażające, porażające, ale prawdziwe. A od prawdy nie da się uciec - wcześniej lub później wychodzi na jaw.

Autor - i to bardzo ważne! - nie bazuje jedynie na taniej sensacji, przedstawia zarówno przykłady haniebnych zdrad i mordów, jak i heroicznych prób ratowania żydowskich sąsiadów, z narażeniem życia najbliższych.

Dla mnie "Zmiłuj się nad nami" to wstrząsająca opowieść o odwadze i tchórzostwie, o poświęceniu i najniższych instynktach...
Opowieść na pewno warta przeczytania, dająca wiele do myślenia, niedająca o sobie zapomnieć.
Polecam z czystym sumieniem.

"Zmiłuj się nad nami" to bardzo dobrze skonstruowany reportaż, oszczędny pod względem językowym, jednak ta ekonomia słowa robi większe wrażenie niż barokowe rozdzieranie szat. Pod tym względem książka przypomina mi warsztat Hanny Krall, mistrzyni gatunku, nie tylko autorki, ale i świadka oraz uczestniczki wojennych zdarzeń.

Cały czas podczas czytania towarzyszyło mi...

„Trochę brzydko wyszło w Klimontowie. Ale czarne owce wszędzie się trafią. Przecież nie wszyscy mordowali.”

To prawda, ale Klimontów wart jest uwagi, dlatego autor tam pojechał, aby zebrać materiał do książki-reportażu o świecie, który bezpowrotnie odszedł. Przed wojną Klimontów liczył dwa tysiące mieszkańców, z tego większość to byli Żydzi. W zasadzie już pod koniec dziewiętnastego wieku miejscowość utraciła prawa miejskie i do dziś jest gminą wiejską, ale jakoś utarło się mówienie o Klimontowie jako o miasteczku. Niektórzy zaliczali je do „parszywych azjatycko-semickich miasteczek”.

Gdy Niemcy zaczęli wprowadzać swoje antyżydowskie porządki właściwie całe miasteczko stało się gettem. Tym bardziej, że zanim Żydów w 1942 roku wysiedlono z Klimontowa, najpierw do Sandomierza, by potem wysłać ich do Treblinki, było ich już cztery tysiące, ponieważ wcześniej dowożono nowych, z Łodzi i z Wiednia. Przed wojną Żydom i tym Polakom lub ich potomkom, którzy z reporterem chcą rozmawiać, wydawało się, że stosunki sąsiedzkie są w Klimontowie co najmniej poprawne. Dlatego Żydzi, kiedy okupanci zaczęli ich terroryzować, zabijać i wysyłać do gazu, liczyli na pomoc polskich sąsiadów. A z tym różnie bywało. Był strach, było przekonanie o żydowskim bogactwie, no i były donosy.

Tak naprawdę jednak Klimontów zyskał złą sławę po pogromie na ulicy Sandomierskiej, do którego doszło w kwietniu 1945 roku. Tylko jeden sprawca został skazany. Pogłoski krążące wsród mieszkańców mówiły, że ofiary, w tym ciężarna kobieta, poniosły karę za współpracę z NKWD. W to wierzył inny sprawca, przekonany, że jeden z zabitych przyczynił się do śmierci jego braci w Katyniu. Kiedy okazało się, że bracia przeżyli wojnę i mieszkają w Londynie, zgłosił się do prokuratury i wyznał: „Zabiłem człowieka”. Tymczasem w 2012 roku ukazało się opracowanie naukowe, którego autorka wymienia nazwiska zabójców, partyzantów, wśród których byli też tacy, którzy poszli na współpracę z UB, a których nazwiska widnieją na klimontowskim pomniku upamiętniającym walczących o niepodległość.

Autor usłyszał w Klimontowie m.in.: „To nie antysemityzm, nie względy polityczne, nacjonalistyczne, a rabunkowo- materialne decydowały o ludzkich zachowaniach”. Może coś jest na rzeczy, skoro nawet dziś niektórzy mieszkańcy od czasu do czasu kują ściany lub zrywają podłogi w poszukiwaniu żydowskiego złota.

Wśród rozmówców autora są działacze regionalni, którzy chcą zachować pamięć o polsko-żydowskiej przeszłości Klimontowa, nieliczni już ci, którzy pamiętają żydowską krew na ulicach, ich dzieci i wnukowie, którzy usprawiedliwiają ówczesne zachowania, przytaczają liczne epizody, które miałyby budować dobrą legendę rodzinną. Bardzo różne są to świadectwa, co wynika z przefiltrowanej przez dziesięciolecia pamięci żywych oraz z nieobecności najważniejszych uczestników wydarzeń. W takich warunkach stworzenie naprawdę dobrego, pogłębionego reportażu o Klimontowie było chyba niemożliwe. Co w żadnym wypadku nie dezawuuje dokumentalnej wartości książki.

„Trochę brzydko wyszło w Klimontowie. Ale czarne owce wszędzie się trafią. Przecież nie wszyscy mordowali.”

To prawda, ale Klimontów wart jest uwagi, dlatego autor tam pojechał, aby zebrać materiał do książki-reportażu o świecie, który bezpowrotnie odszedł. Przed wojną Klimontów liczył dwa tysiące mieszkańców, z tego większość to byli Żydzi. W zasadzie już pod koniec...

Książka o zbiorowej utracie pamięci - dosyć symptomatycznej dla małych miejscowości w Polsce, w których zamieszkiwali przed wojną Żydzi.
To bardzo dobry reportaż o małym miasteczku, jego niewygodnej historii i mieszkańcach, którzy skutecznie wymazują ze świadomości nie tylko szczegóły dotyczące wspólnego życia ze społecznością żydowską, ale sam fakt jej istnienia. Zajęli domy wywiezionych do Treblinki Żydów, niektórzy zgodnie z prawem, inni bezprawnie skorzystali z okazji. Ktoś znalazł złoto, inny biżuterię. Nie chcą o tym mówić, boją się ewentualnych spadkobierców. I jak to w zbiorowości byli też bohaterowie, nawet uhonorowani tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Jednak to nie łagodzi wspólnego odczuwania niechęci do społeczności żydowskiej. Bo to, co można było usprawiedliwić wojną i troską o własne życie nie ma już usprawiedliwienia po wojnie. W Klimontowie ktoś zamordował Żydów już po wyzwoleniu w 1945 roku. Przeżyli w okolicy całą wojnę i przekonani, że są bezpieczni przybyli na wesele do miasteczka. Ktoś ich wystrzelał w nocy - nawet kobietę ciąży. Ale kto strzelał i dlaczego - nie wiadomo. Ktoś podejrzewa, ktoś się domyśla, byli w okolicy partyzanci, ktoś się mścił za rodzinę skrzywdzoną przez NKWD - tylko domysły, strzępki rozmów. Ten, kto pyta za wiele jest niemile widziany - wiadomo- trzeba żyć dobrze z sąsiadami. Mieszkańcy Klimontowa najchętniej zapomnieli by o swoich sąsiadach. Nie potrafią rozliczyć się z przeszłością - najprościej jest o niej zapomnieć

Książka o zbiorowej utracie pamięci - dosyć symptomatycznej dla małych miejscowości w Polsce, w których zamieszkiwali przed wojną Żydzi.
To bardzo dobry reportaż o małym miasteczku, jego niewygodnej historii i mieszkańcach, którzy skutecznie wymazują ze świadomości nie tylko szczegóły dotyczące wspólnego życia ze społecznością żydowską, ale sam fakt jej istnienia. Zajęli...

Czytam po raz drugi, bardzo uważnie, aby niczego nie pominąć, bo to taka książka oparta na faktach, na obecny czas. Myślę, że powinna znaleźć się w kanonie lektur szkolnych, bo jak inaczej poznać historię, wokół której obecnie tak dużo sprzecznych zdań.
Może na podstawie takich właśnie wspomnień naocznych świadków tragedii, jaka wydarzyło się podczas II wojny światowej w niewielkim miasteczku, w Klimontowie, którym Żydzi i Polacy żyli w sąsiedztwie, w przyjaźni wyciągnąć wnioski i postarać się mieć swoje zdanie.
To nie jest łatwa i lekka lektura, ale warto, a nawet trzeba czytać takie właśnie wspomnienia, bo historii nie da się napisać na nowo, historia pisze się sama, a póki żyją jej świadkowie słuchajmy ich z uwagą ku przestrodze.

Czytam po raz drugi, bardzo uważnie, aby niczego nie pominąć, bo to taka książka oparta na faktach, na obecny czas. Myślę, że powinna znaleźć się w kanonie lektur szkolnych, bo jak inaczej poznać historię, wokół której obecnie tak dużo sprzecznych zdań.
Może na podstawie takich właśnie wspomnień naocznych świadków tragedii, jaka wydarzyło się podczas II wojny światowej w...

Trzeba szukać prawdy, która jest najważniejsza.

Prawda, dla każdego inna. Jedna historia i tyle prawd ilu ludzi. Zniekształcona przez czas, pamięć, czy chęć potomków do wybielenia roli przodka. Może zawiść, może niewiedza. Rodzinne koneksje( małe miasteczko),a może brak chęci do poznania wydarzeń rzeczywistych.

Książka ciekawa, dobrze napisana. Pomimo tematu czyta się łatwo i nie ma traumy śmierci. Tylko czas.

Trzeba szukać prawdy, która jest najważniejsza.

Prawda, dla każdego inna. Jedna historia i tyle prawd ilu ludzi. Zniekształcona przez czas, pamięć, czy chęć potomków do wybielenia roli przodka. Może zawiść, może niewiedza. Rodzinne koneksje( małe miasteczko),a może brak chęci do poznania wydarzeń rzeczywistych.

Książka ciekawa, dobrze napisana. Pomimo tematu czyta się...

W jednej z piosenek śpiewanych przez Geppert są słowa:
„Tych miasteczek nie ma już
Okrył niepamięci kurz
Te uliczki, lisie czapy, kupców rój
Płotek z kozą żywicielką
Krawca Szmula z brodą wielką
Co jak nikt umiał szyć ślubny strój (…)
niepamięci kurz
Warto, żeby jakiś wiatr nareszcie zwiał
Warto pięścią w stół uderzyć
Czarną prawdę tak odmierzyć
Jak ten Szmul, gdy na frak miarę brał”
Takie miasteczko, jego przeszłość, mieszkańcy, topografia, bolączki są bohaterami dokumentalnej książki „Zmiłuj się nad nami” Andrzeja Nowaka-Arczewskiego. Dzięki autorowi przenosimy się do Klimontowa – miejscowości przed wojną zamieszkałej w znacznej większości przez Żydów, w którym Polacy byli jedyni namiastką. To miejsce, w którym spotkały się wszelkie wiatry historii: okupacja, nazizm, Holocaust, partyzantka, nacjonalizm i w tym chaosie trudno było wyłapać jednostki dobre i złe. Klimontów to miejsce, w którym historia wciąż jest żywa – mało kto chce mówić o szpiclach, donosicielach, sprzedawczykach, masowych mordach, egzekucjach, okrucieństwie nazistów i sąsiadów. To miasteczko, w którym historia krzyczeć chce sama za siebie – bo żywi mówią o niej niechętnie, a zmowa milczenia wydaje się być oczywista. Klimontów to miejsce, którego mieszkańcy doświadczyli okrucieństwa podczas wojny i po niej, zadawali je okupanci, sąsiedzi, samozwańcze jednostki partyzanckie – jakby wybuch wojny i chaos po jej zakończeniu odblokował falę nienawiści, rządzę mordu i potrzebę zemsty. Klimontów wciąż wydaje się być „(…) miejscem mrocznym i pełnym niedomówień. Miejscem, w którym krew wypływa z domów, placów, spływa uliczkami” – s.8. A ostateczne okazuje się, że „Historia Klimontowa to opowieść o tych, którzy od nas odeszli na zawsze” (s. 46),bo po wojnie została jedynie garstka rdzennych mieszkańców.
W „Zmiłuj się nad nami” co rusz możemy przeczytać słowa typu: „To nie antysemityzm, nie względy polityczne, nacjonalistyczne, a rabunkowo-materiale decydowały o ludzkich zachowaniach. Najgorsze, że zginęli konkretni ludzie, z konkretnego narodu. Doszło do mordu. Przykro, że to się stało w Klimontowie. Ale to jest fakt” (s. 39). A wcześniej: „Ludzie wytropili ją jak psy. Gonili, strzelali. Uciekła w pole. Zaczęło się polowanie na kilkunastoletnią dziewczynkę. Nagonka jak na zwierzynę łowną. Zginęła w pobliżu drogi. To było już po wysiedleniu, wiosną czterdziestego trzeciego roku. A mogła przeżyć” (s.23). Czas narracji książki Nowaka-Arczewskiego jest dwutorowy: z jednej strony mamy teraźniejszość, współczesny Klimontów, jego mieszkańców, rytm życia miasteczka, obecną topografię, poznajemy uwagi autora na temat tego, co teraz można tam zobaczyć, a z drugiej strony jest wyłaniająca się z opowieści najstarszych przeszłość, którą tworzą przedwojenni i wojenni mieszkańcy oraz ich losy. Opowieści te są chaotyczne, rwane, pełne subiektywnych interpretacji, wątków pobocznych, odchodzenia od głównego tematu, by po kilku uwagach do niego powrócić (jak do wydarzeń na Sandomierskiej). „Zmiłuj się nad nami” nie uszlachetnia, ale jest pozycją ważną. Nie ma w niej nic pięknego, wysublimowanego – to brutalny opis praktykowanego antysemityzmu: w wykonaniu Niemców i Polaków. Ale dzięki takim książkom można usłyszeć głos tych, którzy przedwcześnie musieli umilknąć. Po takie książki należy sięgać.

W jednej z piosenek śpiewanych przez Geppert są słowa:
„Tych miasteczek nie ma już
Okrył niepamięci kurz
Te uliczki, lisie czapy, kupców rój
Płotek z kozą żywicielką
Krawca Szmula z brodą wielką
Co jak nikt umiał szyć ślubny strój (…)
niepamięci kurz
Warto, żeby jakiś wiatr nareszcie zwiał
Warto pięścią w stół uderzyć
Czarną prawdę tak odmierzyć
Jak ten Szmul, gdy na frak...