Z okładki patrzy na nas pewnym wzrokiem jegomość z gładko podgoloną głową i podkręconym wąsem, trzymający wysadzaną szlachetnymi kamieniami buławę. Widząc ją, wiemy już, że szlachcic z portretu miał okazję pełnić w swoim życiu urząd hetmana, jedno z najważniejszych stanowisk w Rzeczpospolitej szlacheckiej.

Hetmani mieli realny wpływ nie tylko na politykę wojskową i zagraniczną państwa. Nie brakowało takich, którzy prowadzili działania sprzeczne z intencjami dworu królewskiego (jak przywódca rokoszu z lat 1665–1666, hetman polny koronny Jerzy Sebastian Lubomirski, czy hetman wielki litewski Michał Kazimierz Pac odmawiający udziału w kampaniach wojennych zaplanowanych przez Jana III Sobieskiego, przed elekcją również hetmana). Zdarzali się ludzie niemający o wojaczce zielonego pojęcia, inni byli urodzonymi żołnierzami. Im bliżej było końca I RP, tym bardziej działalność hetmana-polityka przesłaniała zasługi i obowiązki hetmana-żołnierza. Ale nie mogło być inaczej w sytuacji, gdy nominacjami królowie chcieli zjednywać sobie magnackie stronnictwa.

Sylwetki hetmanów Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie ich największego znaczenia politycznego – a więc od połowy XVII do początku XVIII wieku – przedstawia książka Roberta Jankowskiego „Hetmani Rzeczpospolitej Obojga Narodów”. Publikacja powstała na bazie pracy magisterskiej autora, absolwenta Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, współpracownika Muzeum Historii Polski przy projekcie „Pod Wspólnym Niebem” i współrealizatora filmów dokumentalnych o tematyce historycznej. Jankowski swoje zainteresowania skupia wokół dziejów nowożytnych Rzeczypospolitej, jej elit i wojskowości staropolskiej.

Autor przedstawia 28 postaci. Na marginesie – dziwi brak wśród nich Janusza Radziwiłła, tego z „Potopu” Sienkiewicza. Nie przekonuje tłumaczenie, że objął urząd kilka lat przed przyjętą przez autora cezurą 1652 roku. To zbyt ważna postać w dziejach kraju, aby ją pomijać. Publikacja nie jest pocztem hetmanów, ale próbą biografii zbiorowej. Robert Jankowski przedstawia ich pochodzenie, kwalifikacje, okoliczności nominacji, sukcesy militarne i organizacyjne. Prezentuje także ich ocenę w oczach współczesnych i historyków.

„Hetmani Rzeczpospolitej Obojga Narodów” ukazali się w ramach „Serii z Marsem”. Książka wydana jest w miękkiej okładce, z nielicznymi czarno-białymi ilustracjami. Potknięć edytorskich nie zauważyłem. Publikacji o podobnej tematyce jest sporo, dlatego tę niewielką książkę (około 240 stron) możemy potraktować jako małe kompendium wiedzy o hetmanach. Czytelnikom interesującym się tym okresem w dziejach polskiej wojskowości praca Jankowskiego nie przyniesie raczej nowych informacji. Pozostali mogą ją potraktować jako wstęp do problematyki hetmanów i hetmaństwa.

Z okładki patrzy na nas pewnym wzrokiem jegomość z gładko podgoloną głową i podkręconym wąsem, trzymający wysadzaną szlachetnymi kamieniami buławę. Widząc ją, wiemy już, że szlachcic z portretu miał okazję pełnić w swoim życiu urząd hetmana, jedno z najważniejszych stanowisk w Rzeczpospolitej szlacheckiej.

Hetmani mieli realny wpływ nie tylko na politykę wojskową i...

Książka na jeden dzień. Krótka, lekka, przyjemna.

Książka na jeden dzień. Krótka, lekka, przyjemna.

Spodziewałem się czegoś więcej. Niestety, ale książka to dobra przekrojówka tego okresu i nic więcej. Informacje czasami przewijają się po kilka razy. Trochę o samych hetmanach, trochę o tym jak funkcjonują rody magnackie i system powiązań rodzinnych. Mimo to, nie jest to pozycja wyczerpująca, lecz dość pobieżna i bardziej skrótowa tudzież idealna do jakiś powtórek niż do wykorzystania w porządnych pracach.

Spodziewałem się czegoś więcej. Niestety, ale książka to dobra przekrojówka tego okresu i nic więcej. Informacje czasami przewijają się po kilka razy. Trochę o samych hetmanach, trochę o tym jak funkcjonują rody magnackie i system powiązań rodzinnych. Mimo to, nie jest to pozycja wyczerpująca, lecz dość pobieżna i bardziej skrótowa tudzież idealna do jakiś powtórek niż do...