Plantageneci. Waleczni królowie, twórcy Anglii

Mocno zachęcony ,,Podbojem normańskim'' Marca Morrisa, postanowiłem kontynuować swoją przygodę z historią Anglii i sięgnąłem po ,,Plantagenetów''. I tu, niestety, na wielu polach srogo się zawiodłem. Bo choć pozycja ta jest bardzo przystępnie i arcyciekawie napisana (widać, że Jones to również dziennikarz), to jednak coś co u Morrisa wypadło genialnie, tu kompletnie nie istnieje. Mianowicie, mowa tu o polemice ze źródłami, której można tu ze świecą szukać. Zdaję sobie sprawę, że okres czasu, który wziął na warsztat Jones, jest zbyt duży by wszystko rozgrzebywać na czynniki pierwsze, to jednak miejscami nie sposób odnieść wrażenia, że bez konfrontacji źródeł nie da się dalej przejść w narracji. Kolejna kwestia to stronniczość i pewna niekonsekwencja autora, która przejawia się w ocenie kolejnych Plantagenetów. Bo jeśli nawet któremuś mocno się od autora "dostanie", to w podsumowaniu jego rządów Jones zawsze spieszy mu na ratunek z choć częściową rehabilitacją. Niestety jest jeszcze jedna rzecz, która wręcz doprowadzała mnie do szału podczas lektury książki. Jones praktycznie przy każdym z angielskich władców stawia tezę, graniczącą z niezachwianą pewnością, o braku jego homo- lub biseksualności. Czasami wygląda to wręcz na rozpaczliwą próbę przekonania czytelnika "na siłę". Czy autor ma z tym jakiś problem? Dotkliwy brak przypisów rekompensują drzewa genealogiczne, kilka dobrze dobranych map i lista kolejnych francuskich władców przedstawionych na kartach ,,Plantagenetów''. Mimo całej tej tyrady, myślę że ostatecznie warto sięgnąć po pracę Jonesa, chociażby dla "liźnięcia" tematu i naprawdę dobrej narracji.

Mocno zachęcony ,,Podbojem normańskim'' Marca Morrisa, postanowiłem kontynuować swoją przygodę z historią Anglii i sięgnąłem po ,,Plantagenetów''. I tu, niestety, na wielu polach srogo się zawiodłem. Bo choć pozycja ta jest bardzo przystępnie i arcyciekawie napisana (widać, że Jones to również dziennikarz), to jednak coś co u Morrisa wypadło genialnie, tu kompletnie nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Gdyby polscy historycy mieli chociaż połowę talentu Dana.

Gdyby polscy historycy mieli chociaż połowę talentu Dana.

Pokaż mimo to

Świetna książka popularnohistoryczna, jednak zniszczona przez "techniczne" detale:
- naprawdę okropne tłumaczenie (kukurydza w średniowieczu, no ciekawe),
- bardzo mało map i drzewa genealogiczne umieszczone w jednym miejscu (każdy rozdział, a przynajmniej część, powinien być poprzedzony tymi materiałami, w natłoku imion i nazw własnych zbyt łatwo się zgubić),
- obsesja autora na punkcie "potwierdzania" heteroseksualizmu postaci historycznych, zwłaszcza jego ulubionego Ryszarda Lwie Serce (no ciekawe skąd wie, że na 100% ci panowie byli hetero, może przeniósł się w czasie i ich spytał?),
- skoro o ulubieńcach mowa: okropna stronniczość, nawet jeśli fakty (przytaczane zresztą, skrupulatności autorowi odmówić nie można) zupełnie przeczą ocenie,
- skoki narracji z niemal naukowej nagle do fabularyzowanej.

Niemniej jednak, nadal jest to pozycja bardzo porządna, przystępna i przede wszystkim - bardzo ciekawa. Z pełną szczerością mogę polecić, nie tylko fanom średniowiecznej Anglii.

Świetna książka popularnohistoryczna, jednak zniszczona przez "techniczne" detale:
- naprawdę okropne tłumaczenie (kukurydza w średniowieczu, no ciekawe),
- bardzo mało map i drzewa genealogiczne umieszczone w jednym miejscu (każdy rozdział, a przynajmniej część, powinien być poprzedzony tymi materiałami, w natłoku imion i nazw własnych zbyt łatwo się zgubić),
- obsesja...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Mniam! Takie książki to się czyta...

Nie będę zagłębiał się w plusy, powiem tylko ogólnie, że to solidna, przyjemnie napisana książka historyczna, która powinna spodobać się i rasowym wielbicielom historii, jak i osobom ciekawym dziejów ludzkich (w końcu nawet i królowie, to "zwykli" ludzie, z małostkami, ambicjami, przywarami).

Minusy widzę dwa -- mapy. No niby są, sztuk kilka, upchnięte i zapomniane na początku książki. Ale to sie ma nijak do potrzeb -- na każdy rozdział powinna przypadać przynajmniej jedna mapa. Gdzie maszerowały wojska? Gdzie budowano twierdze? Jakie tereny stracono, a jakie zdobyto? Gdzie wybuchło powstanie? Itd.

Akcja vs. podsumowanie -- w podsumowaniach kilku rozdziałów przeczytałem z zaskoczeniem niemal peany ku czci danego władcy, kiedy przez cały rozdział czytałem o poczynaniach albo tyrana albo ofiary losu. Jeśli faktycznie dany król miał tak znakomite osiągnięcia, to wypadałoby o nich szerzej napisać, a nie tylko w jednym zdaniu w podsumowaniu, które i tak wygląda jak wolta w zderzeniu z całym opisem.

Drobnostka, ale gdzieniegdzie pojawia się postać św.Jerzego, z najdłuższymi odniesieniami w zamknięciu tej pozycji, ale nie przypominam sobie, aby autor chociaż zdawkowo przybliżył tę postać. Szkoda.

Autor zdołał zafascynować mnie średniowieczem jako tłem życia -- "przewozili konfitury", "mieszkańcy wylegli na ulice", "wiadomości szerzyły się", "zwycięstwo podbudowało nastroje". Te detale zaintrygowały mnie pod wieloma względami -- w jaki sposób konserwowano owoce i warzywa? Jeśli dzisiaj władza okrada mnie z połowy pensji, czasowo ledwo zipię, to jakim cudem ludzie średniowiecza, mało produktywni, tak lekko uczestniczyli w zabawach, czy festynach? Jeśli wiadomości były przekazywane w formie ustnej, to ruch na traktach musiał być chyba szalony, skoro parę dni wystarczało, aby ludność była na bieżąco z wydarzeniami? I czy naprawdę chłop ekscytował się, że "jego" król zdobył jakąś twierdzę?

Dość powiedzieć, że kolejną książkę autora kupiłem, zanim skończyłem czytać ten tytuł, ale też kupiłem, "Życie w średniowiecznym zamku", aby poznać odpowiedzi na powyższe pytania.

Inny ciekawy motyw, to podatki, nakazy, zakazy -- dobro ludu, to dobro władzy, a żeby władzy żyło się lepiej, należy temperować lud. To brutalnie prostackie myślenie jest kośćcem cywilizacji na przestrzeni wieków -- zakaz lichwy, zakaz hazardu, zakaz pracy w niedzielę, zakaz noszenia takiego a takiego stroju, zakaz podnoszenia cen... Przerażająco smutne.

Mniam! Takie książki to się czyta...

Nie będę zagłębiał się w plusy, powiem tylko ogólnie, że to solidna, przyjemnie napisana książka historyczna, która powinna spodobać się i rasowym wielbicielom historii, jak i osobom ciekawym dziejów ludzkich (w końcu nawet i królowie, to "zwykli" ludzie, z małostkami, ambicjami, przywarami).

Minusy widzę dwa -- mapy. No niby są, sztuk...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świetnie napisana - wciąga jak najlepsza powieść. Może dlatego, że historia Plantagenetów obfituje w wyraziste postaci, nagłe zwroty akcji, krwawe bitwy i wielkie miłości. Książka jest może i dość gruba i mało poręczna, ale gdy dochodzi się do epilogu, pozostaje że już koniec. Obowiązkowa lektura dla tych, którzy dopiero poznają tamten okres historii oraz dla tych, którzy chcą usystematyzować swoją wiedzę.

Świetnie napisana - wciąga jak najlepsza powieść. Może dlatego, że historia Plantagenetów obfituje w wyraziste postaci, nagłe zwroty akcji, krwawe bitwy i wielkie miłości. Książka jest może i dość gruba i mało poręczna, ale gdy dochodzi się do epilogu, pozostaje że już koniec. Obowiązkowa lektura dla tych, którzy dopiero poznają tamten okres historii oraz dla tych, którzy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wszyscy znają Henryka VIII, ale na długo przed nim panowała w Anglii dynastia Plantagenetów i były to czasy kształtowania się prawodawstwa, aneksji Szkocji i Walii, nieustannych walk z Francją, intryg, rebelii i okrucieństwa. Warto o tym dowiedzieć się czegoś więcej i książka Dana Jonesa jest doskonałym źródłem wiedzy. Dla wszystkich, którzy słyszeli o Ryszardzie Lwie Serce, o Janie bez Ziemi albo o Henryku IV (na łowach). I kogo nie przerazi prawie 600 stron.

Wszyscy znają Henryka VIII, ale na długo przed nim panowała w Anglii dynastia Plantagenetów i były to czasy kształtowania się prawodawstwa, aneksji Szkocji i Walii, nieustannych walk z Francją, intryg, rebelii i okrucieństwa. Warto o tym dowiedzieć się czegoś więcej i książka Dana Jonesa jest doskonałym źródłem wiedzy. Dla wszystkich, którzy słyszeli o Ryszardzie Lwie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

„Godfryd Andegaweński, jak podaje tradycja, lubił nosić gałązkę żółtego janowca (łac. Planta genista) we włosach, czym zasłużył sobie na jeszcze jedno przezwisko – Gotfryd Plantagenet”.
Tak właśnie rozpoczyna się niesamowicie ciekawa przygoda z dynastią, która stworzyła z Anglii potęgę na skalę europejską.
Książka w sposób ciekawy opisuje koleje losów kolejnych władców, wśród których byli wybitni wodzowie, jak Henryk II, Edward I, czy Edward II; monarchowie, którzy w swoim królestwie spędzili zaledwie kilka miesięcy swoich rządów, jak Ryszard Lwie Serce; marionetki w rękach możnych, jak Edward II, czy tyrani jak Jan Bez Ziemi czy Ryszard II.
Dan Jones, uznany brytyjski historyk, opisuje czasy, w których kształtowało się społeczeństwo angielskie, angielskie prawo i tożsamość narodowa; czasy, w których j. angielski powoli wypierał j. francuski z dworu królewskiego i w których naród (poprzez reprezentację możnowładców) zaczął mieć realny wpływ na rządzenie krajem.
Książka Dana Jones’a napisana jest prostym, ale barwnym językiem, dzięki czemu jest łatwa w odbiorze. Fragmentami można odnieść wrażenie, że czyta się dobrą książkę przygodową. Dzięki przejrzystości opisów, czytelnik nie gubi się w nierzadko zagmatwanych kolejach losów kolejnym przedstawicieli Dynastii.
Plusem są również niewątpliwie umieszczone w książce mapy, zdjęcia oraz drzewa genealogiczne dynastii Normańskiej oraz Plantagenetów.
Książka niewątpliwie warta przeczytania, tym bardziej, że jest to jedna z naprawdę nielicznym książek na polskim rynku, która tak dokładnie i rzeczowo opisuje Anglię za panowania dynastii Plantagenetów.

„Godfryd Andegaweński, jak podaje tradycja, lubił nosić gałązkę żółtego janowca (łac. Planta genista) we włosach, czym zasłużył sobie na jeszcze jedno przezwisko – Gotfryd Plantagenet”.
Tak właśnie rozpoczyna się niesamowicie ciekawa przygoda z dynastią, która stworzyła z Anglii potęgę na skalę europejską.
Książka w sposób ciekawy opisuje koleje losów kolejnych władców,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo dobrze napisana książka, którą czyta się niczym dobrą powieść sensacyjną.

Bardzo dobrze napisana książka, którą czyta się niczym dobrą powieść sensacyjną.

Pokaż mimo to

Bardzo udane dzieło, w którym bogactwo materiału historycznego łączy się znakomicie z prostotą przekazu. Kiedy po raz pierwszy sięgałam po tę książkę, byłam przekonana, że to takie coś na kształt encyklopedii: kompendium wiedzy o średniowiecznej Anglii, do którego się przy jakiejś okazji zagląda, a potem odstawia na półkę – do następnego razu. Nic z tych rzeczy. Kiedy zaczęłam czytać, to nie mogłam się oderwać.
Zaczynając od katastrofy Białego Statku w 1120 roku, która pozbawiła życia jedynego (ślubnego) syna Henryka I i położyła kres bezpośredniej sukcesji dynastii normańskiej, poprzez historię wojny domowej między Matyldą a Stefanem z Blois, Dan Jones snuje barwną i burzliwą opowieść o dziejach siedmiu pokoleń władców z dynastii Plantagenetów. Robi to cudownie prostym i potoczystym językiem, nie popadając ani w zbytnią naukowość (przez co książka stałaby się trudna w odbiorze dla przeciętnego czytelnika), ani nie skupiając się na zwykle „dobrze się sprzedających” drobiazgach, plotkach i ciekawostkach. Koncentruje się nie na wydarzeniach, a na ludziach, opisując ich motywy i uwarunkowania ich działań, unikając równocześnie wystawiania im subiektywnych cenzurek.
Poznajemy więc Henryka II, władcę energicznego, kompetentnego i pragmatycznego, który niezmordowanie przemierzając rozległe połacie swojego imperium położył wielkie zasługi dla wyciągnięcia Anglii z otchłani wojny domowej – i którego zasługi na tym polu mogłyby być jeszcze większe, gdyby nie rebelie podnoszone nieustannie przez jego własnych synów. Oglądamy jego wiarołomnego następcę, Ryszarda Lwie Serce, który swego wyspiarskiego królestwa nie znosił („bo tam jest zimno i ciągle pada”) i niespecjalnie się dla niego zasłużył, ale który przez wzgląd na swoją (całkowicie zasłużoną) sławę rycerza-krzyżowca cieszył się w tym królestwie takim poważaniem, że – jak słusznie zwraca uwagę Dan Jones – proces zbierania gigantycznego okupu, jakiego zażądał za jego uwolnienie cesarz Henryk VI, przebiegał bez żadnych buntów, czy protestów. Obserwujemy niekonsekwentnego i nieobliczalnego Jana, który nie tylko z własnej winy utracił większość kontynentalnych posiadłości Plantagenetów i zmarł w ogniu zmagań z własnymi poddanymi oraz francuską inwazją, a który jednak nie do końca zasługuje na otaczającą go czarną legendę. Patrzymy na bogobojnego, rozmiłowanego w pompie i zewnętrznych oznakach królewskości Henryka III, którego zainteresowaniom artystycznym zawdzięczamy choćby przepiękne Opactwo Westminsterskie, ale który królem był żałośnie nieudolnym, a ogromnie zazdrosnym o swoje prerogatywy, co po raz drugi popchnęło jego poddanych do buntu. Przyglądamy się, jak z żelazną konsekwencją wydobywa Anglię z zamętu ojcowskich rządów Edward I – władca bezwzględny i skuteczny, budzący strach, ale również i szacunek. Widzimy, jak dzieło jego życia w ciągu zaledwie kilku krótkich lat zostaje zaprzepaszczone przez jego syna i następcę, niesławnej pamięci Edwarda II. Towarzyszymy wreszcie Edwardowi III w staraniach o odzyskanie władzy i odbudowę prestiżu monarchii (ach, Dan Jones wbił mi nóż w samo serce, robiąc z Mortimera zimnego, żądnego tylko władzy i zaszczytów tyrana) oraz w jego sukcesach militarnych – żeby na koniec pogrążyć się w mrocznych czasach panowania jego wnuka, Ryszarda II, który swoim brakiem umiaru, nadużywaniem władzy i okrucieństwem otworzył drzwi swojej własnej detronizacji, a w konsekwencji – walkom o władzę, które nękały Anglię przez całe następne stulecie.
Mogłabym, co prawda, wytknąć autorowi parę drobnych błędów i niekonsekwencji, nie zmienia to jednak faktu, że bardzo się cieszę, że zdecydowałam się sięgnąć po to dzieło. Jest ono znakomitym dopełnieniem tych wszystkich zaczytywanych przeze mnie powieści o Henryku, Eleonorze i ich dysfunkcyjnej rodzinie oraz Edwardzie, Izabeli i Mortimerze. Więc jeśli ktoś właśnie zastanawia się nad nabyciem tej książki – to zdecydowanie polecam.
I cieszę się również, że Dan Jones zamierza kontynuację – dzieje Wojny Dwóch Róż i początków dynastii Tudorów (ma się pojawić już we wrześniu!). Liczę przy tym, że autorowi uda się znaleźć złoty środek i opowiedzieć tę historię bez schodzenia zanadto na pozycje zwolenników Yorków, czy Lancastrów…

Bardzo udane dzieło, w którym bogactwo materiału historycznego łączy się znakomicie z prostotą przekazu. Kiedy po raz pierwszy sięgałam po tę książkę, byłam przekonana, że to takie coś na kształt encyklopedii: kompendium wiedzy o średniowiecznej Anglii, do którego się przy jakiejś okazji zagląda, a potem odstawia na półkę – do następnego razu. Nic z tych rzeczy. Kiedy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka w oryginale prawdopodobnie jest dobra, niestety polskie tłumaczenie sprawia, że wprost nie da się jej czytać! Tłumacz i redaktor zdają się w ogóle nie znać zasad języka polskiego, w związku z czym powstają takie kuriozalne zdania, jak: "Zbiegł z Anglii 2 listopada 1164 r. i, po desperackim i niebezpiecznym przepłynięciu Kanału w małej łódce, został zniesiony na brzeg Flandrii. Stamtąd wyruszył w poszukiwaniu schronienia u króla Francji. Nie wrócił do Anglii przez niemal pięć długich lat", czy "Udało mu się uciec z zamku i następnego ranka, w strugach deszczu zacinającym z pochmurnego nieba, zhańbiony i przemoczony, ciężkim krokiem opuścił miasto", albo "W życiu prywatnym Becket objawiał skrajną pobożność, regularnie się biczując, nosząc włosiennicę, jadając skromnie i nigdy nie ciesząc się towarzystwem kochanki". W zasadzie trudno znaleźć w całym tomie fragment dający się swobodnie przeczytać. A jeszcze słowo "corn", użyte w odniesieniu do średniowiecznej Anglii (sic!), zostało przetłumaczone jako kukurydza! Wielka szkoda, że zmarnowano taką szansę na wydanie wartościowej książki!

Książka w oryginale prawdopodobnie jest dobra, niestety polskie tłumaczenie sprawia, że wprost nie da się jej czytać! Tłumacz i redaktor zdają się w ogóle nie znać zasad języka polskiego, w związku z czym powstają takie kuriozalne zdania, jak: "Zbiegł z Anglii 2 listopada 1164 r. i, po desperackim i niebezpiecznym przepłynięciu Kanału w małej łódce, został zniesiony na...

więcej

mniej

Pokaż mimo to