Niemiecka jesień. Reportaż z podróży po Niemczech

"To makabryczna opowieść, ale za mało na książkę" czytamy na ostatniej stronie o historii, która najbardziej mnie zainteresowała.

Nie jest to zła książka, ale też niezbyt wciągająca. Ciężko o współczucie losu Niemcom, gdy pomyśli się o tratowaniu ludzi pod ich okupacją. Ma jednak kilka fragmentów wartych zapamiętania.

Jako reportaż chyba za mało przenikliwy, z drugiej strony to młody, około 23-letni Dagerman (tak jakby istniał stary ;)). Jednak Dagerman pisać potrafi - czuć to, co w pełni objawi się w późniejszych powieściach.

"To makabryczna opowieść, ale za mało na książkę" czytamy na ostatniej stronie o historii, która najbardziej mnie zainteresowała.

Nie jest to zła książka, ale też niezbyt wciągająca. Ciężko o współczucie losu Niemcom, gdy pomyśli się o tratowaniu ludzi pod ich okupacją. Ma jednak kilka fragmentów wartych zapamiętania.

Jako reportaż chyba za mało przenikliwy, z drugiej...

Duży niedosyt pozostawia po sobie ta książka. Bardzo ciekawy temat przedstawia, ale dopiero w połowie poczułam atmosferę tych powojennych Niemiec. Mam takie poczucie, że kiedy wreszcie, po jakimś czasie zaczynasz się wkręcać, nagle okazuje się, że to już koniec opowieści.

Duży niedosyt pozostawia po sobie ta książka. Bardzo ciekawy temat przedstawia, ale dopiero w połowie poczułam atmosferę tych powojennych Niemiec. Mam takie poczucie, że kiedy wreszcie, po jakimś czasie zaczynasz się wkręcać, nagle okazuje się, że to już koniec opowieści.

Bieda. Smutek. Beznadzieja przegranych. Gruzy i ruiny.
Ciekawe spojrzenie z perspektywy lat.
Bo jakże szybko się podnieśli.

Bieda. Smutek. Beznadzieja przegranych. Gruzy i ruiny.
Ciekawe spojrzenie z perspektywy lat.
Bo jakże szybko się podnieśli.

Ciekawa książka w zasadzie na jedno popołudnie. Autor podróżuje po powojennych Niemczech. Odkrywa tam ludzi, którzy mieszkają w ciężkich warunkach, ludzi którzy jeszcze 4 lata wcześniej mieli być panami świata a stali się niewolnikami. Niewolnikami głodu, biedy, traumatycznych przeżyć z okresów bombardowań. Ci biedni Niemcy, którzy swego czasu uwierzyli Hitlerowi, po wojnie wypierali się swojej przynależności do SS, SA czy Hitler jugend, szukali świadków którzy potwierdzali, że dobrze traktowali Żydów (i za kilkaset marek znajdowali takich). Z jednej strony budzą litość (bo przegrali wojnę i musieli wrócić do siebie z podkulonym ogonem oraz wyrzec się wartości, w które ślepo wierzyli),ale z drugiej strony, to przecież oni napadli na nasz kraj (i wiele innych) i konsekwentnie niszczyli go przez kilka lat. To oni okazali się zdrajcami (łamiąc pakt o nieagresji). I mimo, że ich powojenne ubóstwo nie powinno nas w żaden sposób cieszyć, to przecież nie możemy też tak się nad nimi litować. Autor był Szwedem. W swych reportażach pokazał po prostu obiektywnie obraz nędzy i rozpaczy panujący w powojennych Niemczech. My Polacy wiemy, że u nas nie było lepiej. Kraj doszczętnie zniszczony, głód i bieda. Dlatego nie, nie umiem im współczuć (choć wiadomo, że nie wszyscy Niemcy popierali Hitlera i jego nazistowską politykę).

Ciekawa książka w zasadzie na jedno popołudnie. Autor podróżuje po powojennych Niemczech. Odkrywa tam ludzi, którzy mieszkają w ciężkich warunkach, ludzi którzy jeszcze 4 lata wcześniej mieli być panami świata a stali się niewolnikami. Niewolnikami głodu, biedy, traumatycznych przeżyć z okresów bombardowań. Ci biedni Niemcy, którzy swego czasu uwierzyli Hitlerowi, po...

Nie sądziłem, że po przeczytaniu „Czasu Wilka” trafię na książkę, w której wczesnopowojenne Niemcy doczekają się ciekawszej analizy niż dokonana przez Haralda Jähnera. Stig Dagerman stanął na wysokości zadania i spełnił moje oczekiwania. Efekty jego pracy zaskakują wnikliwością obserwacji oraz trafnością wyciąganych wniosków. Wybitny powieściopisarz poprzedniego stulecia udowodnił, że zasługuje również na miano świetnego reportażysty. W „Niemieckiej jesieni” oddaje głos tym, którzy go nie mają lub nie powinni wypowiadać się we własnej sprawie. III Rzesza ponosi wyłączną odpowiedzialność za wybuch wojny, a jej społeczeństwo za wszelkie zbrodnie prominentnych nazistów. W tym uproszczeniu zawiera się wiele mitów na temat wczesnopowojennych Niemiec, z którymi Stig Dagerman brawurowo się rozprawia podczas podróży po zniszczonym kraju, gdzie ludzie tęsknią za jedzeniem i dachem nad głową, czym argumentują pytania zachodnich dziennikarzy o chęć powrotu do czasów totalitaryzmu. Rozważania autora na temat odpowiedzialności narodu niemieckiego za sprowadzenie nad Europę nazistowskiego cyklonu charakteryzuje podejrzliwość wobec aliantów oraz krytyka denazyfikacji w zrujnowanym państwie, gdzie w pierwszej kolejności należałoby zaspokoić podstawowe potrzeby jego mieszkańców, którym głód, brud i bieda uniemożliwiają krytyczne spojrzenie w przeszłość. Wykorzenianie nazizmu obarczone jest wieloma nieprawidłowościami, skoro ofiary byłego reżimu dzielą los spauperyzowanej ludności niemieckiej, a postępowania sądowe zwolenników hitleryzmu stanowią wentyl w całym procesie denazyfikacji, przez który przeciska się wielu wyznawców zbrodniczych ideologii. Stig Dagerman nie gra na emocjach czytelnika, nikogo nie rozgrzesza i nie rzuca tanimi frazesami o sprawiedliwości retrybutywnej. Trafia w sedno problemu powojennego państwa, w którym pogasły wszystkie światła.

Nie sądziłem, że po przeczytaniu „Czasu Wilka” trafię na książkę, w której wczesnopowojenne Niemcy doczekają się ciekawszej analizy niż dokonana przez Haralda Jähnera. Stig Dagerman stanął na wysokości zadania i spełnił moje oczekiwania. Efekty jego pracy zaskakują wnikliwością obserwacji oraz trafnością wyciąganych wniosków. Wybitny powieściopisarz poprzedniego stulecia...

Słaba xiążka, nudna i bełkotliwa.
Jedyne momenty, które warte są uwagi, to te gdy Niemcy skarżą się na swoje cierpienia pod rządami aliantów. Wypierają ze swojej świadomości przyczyny swojego marnego, a jednak o niebo lepszego niż żyjących pod okupacją niemiecką, losu. Szkoda, że szwedzki reporter też o tym nie wspomina.

Słaba xiążka, nudna i bełkotliwa.
Jedyne momenty, które warte są uwagi, to te gdy Niemcy skarżą się na swoje cierpienia pod rządami aliantów. Wypierają ze swojej świadomości przyczyny swojego marnego, a jednak o niebo lepszego niż żyjących pod okupacją niemiecką, losu. Szkoda, że szwedzki reporter też o tym nie wspomina.

Bardzo ciekawy i świetnie napisany reportaż młodego Szweda Stiga Dagermana z jego wizyty w powojennych Niemczech w roku 1946.
Ruiny, gruz, brud, głód, taki tragiczny obraz przekazuje dziennikarz światu z kraju , który miał panaować nad conajmniej całą Europą w wyniku wygranej II Wojny Światowej.
Teraz odpokutowuje swoje zbrodnie i bestialstwa .
Dziwne , że ten reportaż został wydany w Polsce dopiero po 60 latach od jego napisania i wydania.

Bardzo ciekawy i świetnie napisany reportaż młodego Szweda Stiga Dagermana z jego wizyty w powojennych Niemczech w roku 1946.
Ruiny, gruz, brud, głód, taki tragiczny obraz przekazuje dziennikarz światu z kraju , który miał panaować nad conajmniej całą Europą w wyniku wygranej II Wojny Światowej.
Teraz odpokutowuje swoje zbrodnie i bestialstwa .
Dziwne , że ten reportaż...

Dość ciekawe i przede wszystkim inne niż to, do którego przywykliśmy spojrzenie na powojenne Niemcy, denazyfikacje, nastroje i biedę w "okupowanym" przez aliantów kraju. Jest to dość obiektywne spojrzenie autora Stiga Dagermana, Szweda, reportaż z domieszką literackich rozważań. Momentami czytało się dobrze, ale w większości nie wciągnęła mnie ta lektura. Niewątpliwie dowiedziałam się wiele na temat tamtejszych realiów w Niemczech. Jednak jakoś nie potrafię w szczególny sposób im współczuć czy wczuć się w ich położenie. Uderza również fakt, że procesy nazistów były ogólnie rzecz biorąc farsą i przedstawieniem bardziej niż faktyczną próbą rozliczenia się ze zbrodniarzami. Pozycja inna i przez to ciekawa.

Dość ciekawe i przede wszystkim inne niż to, do którego przywykliśmy spojrzenie na powojenne Niemcy, denazyfikacje, nastroje i biedę w "okupowanym" przez aliantów kraju. Jest to dość obiektywne spojrzenie autora Stiga Dagermana, Szweda, reportaż z domieszką literackich rozważań. Momentami czytało się dobrze, ale w większości nie wciągnęła mnie ta lektura. Niewątpliwie...

Rewelacyjny reportaż o brutalnej rzeczywistości powojennych Niemiec. Lektura ma nader skromną objętość, a oszczędne opisy i przemyślenia autora tym bardziej mają silniejszą siłę rażenia. zdecydowanie warto poświęcić tej pozycji trochę czasu.

Rewelacyjny reportaż o brutalnej rzeczywistości powojennych Niemiec. Lektura ma nader skromną objętość, a oszczędne opisy i przemyślenia autora tym bardziej mają silniejszą siłę rażenia. zdecydowanie warto poświęcić tej pozycji trochę czasu.

Jesienią 1946 to czas jak pisze Bertold Brecht w „Operze za trzy grosze”, kiedy to najpierw myśli się o jedzeniu a później o moralności. Stary porządek upadł, nowy jeszcze się nie narodził. Od zagadnień politycznych, rozliczeń z przeszłością większe znaczenie miał worek ziemniaków, niechęć do uchodźców ze wschodu, niosących ze sobą głód, pragnienie, zwątpienie, deszcz, bo nie było się gdzie schronić. Głód nie skłania do rozrachunku, wyrzutów sumienia, odbierania go za mniej lub bardziej słuszną karę. Skłania tylko do znalezienia sposobu na przetrwanie. Można zatem wybielić się, można ukraść, można mieć pretensje, że nie ma się warunków do życia, że kiedyś było lepiej. Można popaść w apatię, cynizm, utracić wiarę w to, że nadchodząca demokracja będzie zdecydowanie lepsza od tego, co było w przeszłości.

Zbiór reportaży Dagermana nie oskarża, nie usprawiedliwia, nie wybiela. Pokazuje jesień 1946 roku w Berlinie, Hamburgu, Frankfurcie taką jaka była – pozbawioną chęci do rozliczeń, zdystansowaną wobec wojsk alianckich, niewybiegającą w przyszłość. Widać niechęć Niemców zachodnich do wschodnich, południowych do północnych, czuć nadchodzącą zimną wojnę, widać teatralność, pozorność procesów denazyfikacyjnych. Autor, zachowując dystans i empatię, przedstawia pokolenie zagubionych ludzi, pozbawionych wszystkiego, ale i tych, którzy dobrze mieli się w totalitarnym ustroju i teraz też znajdują sposoby, by utrzymać swoje wpływy, pozycję.

Obraz Niemców jako ofiary może szokować z perspektywy zwycięzców, ale w gruncie rzeczy to antywojenna książka pokazująca orwellowski porządek rzeczy, stawiająca pytania: co dalej? Jak budować nowy porządek, jak przywrócić moralność?

Mocne wrażenia etyczne, moralne  przy czytaniu.

Jesienią 1946 to czas jak pisze Bertold Brecht w „Operze za trzy grosze”, kiedy to najpierw myśli się o jedzeniu a później o moralności. Stary porządek upadł, nowy jeszcze się nie narodził. Od zagadnień politycznych, rozliczeń z przeszłością większe znaczenie miał worek ziemniaków, niechęć do uchodźców ze wschodu, niosących ze sobą głód, pragnienie, zwątpienie, deszcz, bo...