Rosyjski pisarz, prozaik, dramaturg. Jeden z najwybitniejszych twórców XIX w., związany z romantyzmem. Autor poematów romantycznych opartych na motywach ludowych, pejzażowej, refleksyjno-filozoficznej i patriotycznej liryki oraz dramatów. Twórca pierwszej rosyjskiej powieści psychologicznej (Bohater naszych czasów). Klasyk literatury rosyjskiej. Wstąpił do szkoły i służby wojskowej, w 1840 roku skazany za wiersz na śmierć Puszkina.
Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej; syn kapitana Jurija Lermontowa i Marii Arseniewej. Jego rodzina według tradycji wywodzi się od Szkota Learmontha, osiadłego w Rosji w początkach XVII w. Po śmierci matki (1817) wychowywany był przez babkę Jelizawietę Aleksiejewną Arseniewą, bez większego kontaktu z ojcem. Chłopiec uczył się w domu, w dzieciństwie władał już językiem francuskim, którego uczył go francuski guwerner, oraz niemieckim. Uczył się też od najmłodszych lat rysunku i malarstwa, jego nauczycielem był Piotr Jefimowicz Zabołocki, który też namalował kilka portretów poety. Lermontow kilkakrotnie odbył wraz z babką wycieczki na Kaukaz (1818, 1820, 1825),które wywarły duży wpływ na jego wczesną twórczość.
W 1828 rozpoczął studia na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1832 wyjechał na dwa lata do Petersburga, gdzie uczęszczał do szkoły podchorążych gwardii. Sympatyzował z dekabrystami. Poznał też dobrze angielski, czytał Byrona, którego później tłumaczył na rosyjski, i Shelleya.
Debiutem był poemat Chadży Abrek z 1828, który ukazał się drukiem w 1835. W 1837 roku napisał wiersz Śmierć poety, w którym oskarżał koła polityczne Rosji o śmierć Puszkina; został za to zesłany na Kaukaz, gdzie Rosja toczyła wojnę z buntującą się lokalną ludnością. Śmierć poety podobnie jak teksty prozą (m.in. powieść Bohater naszych czasów),utwory dramatyczne oraz rosnąca popularność innych jego wierszy, zrobiła z niego najważniejszego poetę rosyjskiego w latach bezpośrednio po śmierci Puszkina, z trwającym przez stulecia wpływem na całą rosyjską literaturę. Charakter jego utworów jest wyraźnie buntowniczy, bezpośrednio godzący w system carski, uznany za szczególnie niebezpieczny przez swoją do dziś uderzającą nowoczesnością estetykę i narastającą popularność.
Po kilku miesiącach zesłania Lermontow powrócił do Rosji, ale w 1840 za pojedynek z synem francuskiego ambasadora został przez sąd wojenny powtórnie skazany na zsyłkę na Kaukaz. Zginął w 1841 roku w Piatigorsku w pojedynku z majorem w stanie spoczynku Nikołajem Martynowem, którego przez dłuższy czas publicznie napastował słownie.
Lermontow tworzył pod wpływem europejskich romantyków, takich jak Byron, Schiller. Dla początków jego twórczości charakterystyczne są melancholia, pesymizm i bunt przeciw ograniczaniu wolności w Rosji. Później pojawiły się także wątki refleksyjno-filozoficzne. W odróżnieniu jednak od innych poetów romantyzmu, poezja jego zaskakująco oszczędna formalnie, nowoczesna. Lermontow wywarł swoimi utworami do dziś trwający wpływ na rosyjską literaturę. Buntowniczy charakter jego utworów jest obok ich estetyki jednym z głównych powodów tej aktualności.http://lermontov.niv.ru/
Z burzy życiowej wyniosłem tylko kilka pojęć... i ani jednego uczucia. Dawno już żyję nie sercem, lecz głową. Ważę i analizuję swoje własne ...
Z burzy życiowej wyniosłem tylko kilka pojęć... i ani jednego uczucia. Dawno już żyję nie sercem, lecz głową. Ważę i analizuję swoje własne namiętności i postępki z surową ciekawością, ale bez przejęcia. Jest we mnie dwóch ludzi: jeden żyje w całym znaczeniu tego słowa, drugi myśli i sądzi tamtego
Całej przeszłości się wyrzekłem:
Tyś rajem moim, moim piekłem.
Nieziemską kocham cię miłością -
Nie wiesz, co miłość taka znaczy -
Ja kocham...
Całej przeszłości się wyrzekłem:
Tyś rajem moim, moim piekłem.
Nieziemską kocham cię miłością -
Nie wiesz, co miłość taka znaczy -
Ja kocham cię nieśmiertelnością
Zachwytu, marzeń i rozpaczy.
Ależ mnie ta powieść pozytywnie zaskoczyła! Nie sądziłabym, że myśląc o wielkiej literaturze rosyjskiej do głowy przychodzić mi będzie od teraz nie Dostojewski, Tołstoj, czy Gogol, ale Lermontow i jego Pieczorin. Bohater zblazowany, okrutny, znudzony życiem, otoczeniem i sobą. Zawadiaka, który nie dba o ludzkość, o bliźnich, o siebie, prowadzi próżniacze życie, byle kolejna przyjemność, podnieta, wyzwanie, byle do jutra. Jest trudny do polubienia, bo kawał z niego drania, ale fascynujący. I on sam, i ludzie, którzy stają na jego drodze. Do tego obrazki z życia Kaukazu pełne opisów pięknych górskich krajobrazów sprzed ponad 200 lat oraz duszę szczypiaszcza rosyjska wrażliwość. Kniaziowie, kozacy, konie, branki, bale, pojedynki. Lermontow to obrazowo opisał, a potem sam zginął w takim pojedynku mając zaledwie 27 lat. Można tylko żałować, że nie zdążył stworzyć więcej dzieł i bohaterów.
Od napisania powieści minęły dwa wieki, ale wcale tak wiele się nie zmieniło. Ziemia do dziś nosi takich Pieczorinów, bo to bohaterowie wszystkich czasów, warto przeczytać i sprawdzić.
Dzieje duszy ludzkiej, choćby najpłytszej, bodaj czy nie są ciekawsze i pożyteczniejsze od dziejów całego narodu (cytat z książki).
Klasyka literatury grozy w najlepszym gatunku, piora wybitnych rosyjskich pisarzy, takich jak Gogol, Lermontow, Puszkin, Dostojewski, zeby wymienic tych najbardziej znanych. Krotkie te opowiadania, ktorych akcja toczy sie w Rosji XIX-wiecznej, na prowincji, posrod prostego ludu lub tez w wielkich miastach w kregach arystokracji, nawiazuja do bogactwa ludowych wierzen, gusel i zabobonow. Znajdziemy wiec tutaj wiedzmy, strzygi, wije, wilkolaki, nawiedzone domy, czarne koty, czy upiory, a wszystko to okraszone niesamowita atmosfera starych domostw, odludnych zaulkow na peryferiach miasta, spowitych gesta, jesienna mgla. Opowiesci te przenosza czytelnika nie tylko do niesamowitego swiata ludowych legend, lecz takze zakorzenione sa gleboko w owczesnych realiach spoleczno-obyczajowych Rosji Romanowow. Dodatkowo kazde opowiadanie poprzedzone jest krotka nota autorska, wyjasniajaca pokrotce okolicznosci powstania danego utworu (jak chocby przerwane w polowie przez smierc poety zastrzelonego w pojedynku, opowiadanie Lermontowa "Sztoss"). Lektura po prostu idealna na jesienne wieczory! Goraco polecam!