Po książkę Zahorskiego sięgnąłem przede wszystkim po to, by uporządkować swoją – chyba zbyt podręcznikową – wiedzę o Napoleonie, a także by poznać te szczegóły jego biografii, na które zwykle nie zwraca się aż takiej uwagi. Pod tym względem biografia niniejsza spełniła swoje zadanie. Autor przyjrzał się postaci słynnego Korsykanina począwszy od jego młodości na rodzinnej wyspie aż po śmierć na Świętej Helenie. Chronologiczny układ został złamany tylko w obszernym rozdziale „Cesarz Europy”, który wyłamuje się z konwencji biograficznej i stanowi raczej ujęcie dziejów Europy napoleońskiej. Ogólnie rzecz biorąc Zahorski zdecydowanie postawił na akcent na biografii swego bohatera, a nie na historii Francji i całego kontynentu w jego czasach.

Liczba prac badawczych poświęconych Napoleonowi jest olbrzymia i wciąż rośnie, tak że biografia powstała w lata 80. siłą rzeczy nie może być już w pełni aktualna. Mimo to poziom merytoryczny niniejszej książki jest wysoki, choć przypisy zostały zredukowane do niezbędnego minimum. Z wysokim poziomem merytorycznym idzie w parze wielka przystępność treści, tak że nawet niezbyt dobrze znający historię XIX stulecia czytelnik nie będzie miał problemów z przyswojeniem omawianej faktografii. Wartki styl narracji należy do największych zalet omawianej pracy. W żadnym miejscu nie jest ona nużąca. Mi osobiście podobało się to, że Zahorski nie cytował na każdym kroku „bezcennych” bons mots z epoki, bo odczuwam głęboką awersję do tego typu przejawów gadulstwa i zachwytu nad własnym dowcipem, który tak cechuje Francuzów.

Ci, którzy czytali „Spór o Napoleona we Francji i w Polsce”, zwrócą z pewnością uwagę na niemal dosłowne powtórzenie pewnych partii narracji (nie wytykam tego zresztą Autorowi). Nasza perspektywa zmusza skądinąd do odpowiedniego uwzględnienia problemu „Napoleon a Polska” w każdej biografii Korsykanina. Myślę, że Zahorski zawarł w tej książce wszystko, co najbardziej istotne dla zrozumienia postaci Napoleona. Wydaje mi się, że miłośnicy wojskowości napoleońskiej będą nieco zawiedzeni, bo o sprawach stricte wojskowych Autor się nie rozpisuje, ale w moim odczuciu przyznaje im odpowiednie miejsce w skali całej biografii. Skądinąd i tak widzimy tytułowego bohatera bardziej jako polityka i wodza, co z kolei może zawieść tych, którzy ze szczególnym zainteresowaniem czytają o życiu codziennym słynnych postaci. Dla mnie osobiście książka posiada wszakże odpowiednio rozłożone akcenty i mogę ją śmiało polecić wszystkim miłośnikom historii, bynajmniej nie tylko historii XIX wieku.

Tomasz Babnis

Po książkę Zahorskiego sięgnąłem przede wszystkim po to, by uporządkować swoją – chyba zbyt podręcznikową – wiedzę o Napoleonie, a także by poznać te szczegóły jego biografii, na które zwykle nie zwraca się aż takiej uwagi. Pod tym względem biografia niniejsza spełniła swoje zadanie. Autor przyjrzał się postaci słynnego Korsykanina począwszy od jego młodości na rodzinnej...