Świat uwielbia teorie spiskowe. Historie wielkich mistyfikacji jednak z reguły kończą się wyjaśnieniem kulisów ich powstania. Niestety, hochsztaplerskie wyczyny ich twórców mają też bardzo groźną wadę, mianowicie na długo po ich ujawnieniu nadal wierzą w nie miliony ludzi.

O jednej z takich światowych afer opowiada Umberto Eco. W tytule odwołuje się do wyimaginowanego spotkania rabinów na żydowskim cmentarzu w Pradze. Rzekomo przedstawiciele wyznawców judaizmu z całego świata, na tej starej nekropolii uzgadniają plan zdobycia władzy nad wszystkimi nacjami. W "Cmentarzu w Pradze" Eco przedstawia kulisy powstania "Protokołów Mędrców Syjonu", które jak historia wskazuje zostały zamówione przez carską służbę bezpieczeństwa. Rosjanie tym samym chcieli zdyskredytować żydowską społeczność w Rosji i przyczynić się do wrogiego nastawienia rosyjskiego narodu względem Żydów. To wszystko miało na celu odwrócenie od realnych, pachnących rewolucją problemów jakie miał dwór carski w Petersburgu.

Ale nie byłoby protokołów bez Simone Simoniniego, fikcyjnej postaci literackiej, która doprowadziła do ich powstania. Ten morderca i szpicel wywiadu piemonckiego a potem francuskiego za pomocą różnych ciekawych zdarzeń opisanych w powieści, tworzy sieć intryg i domysłów które przyczyniają się do zaistnienia fałszerstwa. Simonini jest bardzo groźną, wręcz demoniczną postacią. To pozbawiony jakichkolwiek skrupułów łotr, dla którego cel uświęca środki. Ten człowiek posiada podwójną osobowość co urozmaica czytanie książki.

Umberto Eco jest zapewne mistrzem erudycji wśród najpoczytniejszych pisarzy świata. Jednak moim zdaniem ta ogromna wiedza czasami przeszkadza w lekturze jego powieści, gdyż czytelnik może czuć się przygnieciony przez ilość historycznych faktów i dokładnych opisów. Ogromny szacunek wzbudziło jednak we mnie zagłębianie się w przepisy kulinarne francuskiej kuchni, co może się wydać dziwne w szpiegowsko-kryminalnej książce. Przykładem wyśmienitej wyobraźni Umberto Eco jest też opis czarnej mszy o której pisarz opowiada jakby sam uczestniczył w tym satanistycznym obrzędzie.

Po opublikowaniu swojego dzieła Eco musiał zmierzyć się z zarzutami, jakoby zbyt mało jednoznacznie potępił antysemityzm. Być może ten zarzut byłby zasadny, bo autor bardziej koncentruje się na rozwijaniu ciekawej literackiej fikcji niż wyjaśnianiu złego wpływu antysemickich tonów w powieści. Jednak moim zdaniem Eco nie dąży do zdemaskowania teorii spiskowej ponieważ ona sama już zdążyła się rozszyfrować. Tym samym odwołuje się do inteligencji czytającego, który sam odpowie na postawione przez siebie pytania.

Świat uwielbia teorie spiskowe. Historie wielkich mistyfikacji jednak z reguły kończą się wyjaśnieniem kulisów ich powstania. Niestety, hochsztaplerskie wyczyny ich twórców mają też bardzo groźną wadę, mianowicie na długo po ich ujawnieniu nadal wierzą w nie miliony ludzi.

O jednej z takich światowych afer opowiada Umberto Eco. W tytule odwołuje się do wyimaginowanego...