Czy listy miłosne mogą być tekstami pozbawionymi porządku wewnętrznego i elementarnej logiki, krótko mówiąc: strumieniem świadomości?– pyta po lekturze lekko zdezorientowany czytelnik, czyli np. ja.

Czemu nie - odpowie z zaświatów Antonio Tabucchi - skoro miłość to stan zaburzenia umysłu, w którym precyzja czy konstrukcja wywodu nie tylko mogą, ale i powinni ulegać poważnym zaburzeniom. Normalne wypowiedzi zostawmy ludziom normalnym - zdaje się mówić Autor, skazując czytających na samodzielne próby rozwiązania przemyślnych rebusów w książce niemającej nic wspólnego z romansidłem.

Wiele powie taki cytat: ”Po pierwsze, są to historie pozbawione logiki. Mówiąc między nami, chętnie bym spotkał tego, kto wynalazł logikę, już ja bym się z nim policzył. I bez rymów, przede wszystkim bez rymów, historie, w których jedno nie pasuje do drugiego, kawałek do innego kawałka, i efekt jest taki jak w życiu, nie podporządkowanym rymom, każde życie ma swój własny akcent, odmienny od cudzego akcentu”.

Na tę niezbyt obszerną opowieść (6. przeczytaną przez mnie tego Autora, jednego z moich ulubionych) składa się 18 listów miłosnych, niestety autorem tylko jednego jest kobieta. Mnóstwo tu miłosnych wywodów, zawodów i wzwodów.

Lektura - koniecznie powolna - skrywa pełną nostalgii niemożność spotkania dwojga ludzi. Jest piekielnie trudna z braku tradycyjnej fabuły, jak i z wgryzania się w kolejne listy, wszystkie erudycyjne, niektóre do siebie podobne, wszystkie o miłości, najczęściej takiej, jaka się przydarza w życiu, czyli utraconej, często z własnej winy, głupoty czy błędu….

Dominują tu wspomnienia tego, co bezpowrotnie minęło, czemu towarzyszy silne poczucie straty, nawet samego siebie, a nie tylko Tamtej... Niektóre listy narrator - raczej nie zawsze ten sam, choć to też nieoczywiste - pisze do swej nieżyjącej już miłości, inne - po 40 lat od rozstania. Być może chodzi nawet o fikcję absolutną, wymysły narratora. A propos: zmyślony nie jest ostatni gest Atropos…

Jak zwykle u Tabucchiego, mnóstwo tu intertekstualnych odniesień – jedno nawet takie: „Och, Afryko wędrowca Kapuścińskiego, wspaniałego luandczyka, och Afryko”.

Cytaty

….Potraktowałem tę czynność fizjologiczną jako powód do zatrzymania się w miejscu, gdzie żaden powód nie skłaniał mnie do tego, bym się zatrzymał. …

….Sądziłeś, że to ty myślisz, a to myśl myśli ciebie, ty zaś jesteś jedynie myślany. …

….Wierz mi, nie ma brzegów, jest tylko rzeka. …

….Fiołkowym kwiatem, mokrym od śliny, wytarłem Pani najtajniejszy fiołek….

….Miłości moja, wybacz mi, jeśli nazywam cię jeszcze tak, jak nazywałem cię wtedy, po tylu latach nie wiem już, jak mam cię nazywać. Jak zwracać się do ukochanej kobiety, która powiedziała nam cześć, do jutra, i którą porzuciło się, nie zostawiając nawet listu z wyjaśnieniem….

…. „Anthropos” (…) w moim przypadku znaczy samotnego mężczyznę, przypadek banalny aż do śmieszności, skoro nawet gazety, urzędy stanu cywilnego, gminy i władze, używają wyrażenia stan wolny….

….Pomyślał: jaka piękna jest geografia kobiety i jaka łatwa, jeśli tylko się ją zna i kocha….

….Przypomniałem sobie jeszcze konkurs na stanowisko w Ministerstwie Łączności; aby go wygrać, trzeba było znać na pamięć nazwy wszystkich rzek w kraju, nawet małych strumyków. …

….Ideałem byłoby, gdyby wszyscy, ale naprawdę wszyscy, mieli właściwy wiek we właściwym momencie, we właściwym miejscu, w którym zdarza nam się spotkać w tym kawałeczku wszechświata. …

….W pewnym momencie pomyślałem, że prawdziwym obłędem jest zwyczajność, nie sądzisz? …

….Wróciłem do domu, gdzie nie było nikogo, kto by na mnie nie czekał, i gdzie nie czekałem już na nikogo. …

….Jak można opowiedzieć życie, które przybrało pozór śmierci, ukrywając się przed życiem. …

….I powiedziałbym ci jeszcze, że czekam na ciebie, chociaż nie czeka się na kogoś, kto nie może powrócić, bo aby być z powrotem tym, kim był, musiałby być tym, kim był, a to przecież niemożliwe….

PS Jak to, moja społeczności LC? Zaprawdę, jam pierwszym opiniującym?

Czy listy miłosne mogą być tekstami pozbawionymi porządku wewnętrznego i elementarnej logiki, krótko mówiąc: strumieniem świadomości?– pyta po lekturze lekko zdezorientowany czytelnik, czyli np. ja.

Czemu nie - odpowie z zaświatów Antonio Tabucchi - skoro miłość to stan zaburzenia umysłu, w którym precyzja czy konstrukcja wywodu nie tylko mogą, ale i powinni ulegać...