Jestem przekonany o tym, że kiedy prawo było białe a piętno się dziedziczyło, to pragnienie wolności pozostawało w ludziach na tym samym wysokim poziomie jak obecnie. Niezbywalne prawa człowieka są interesującym elementem każdej rozmowy o sprawiedliwości. Dlatego też słowa Richarda Wrighta, pomimo tego że brzmią ponuro, to jednak ostatecznie stanowią nadzieję na świat równych szans. Wszystko co opisał, wydarzyło się dawno temu. Wyglądało to jak pożegnanie niewinności, jak grzebanie czarnych marzeń pod gruzami irracjonalnych białych lęków. Towarzyszące temu strach i fascynacja zaprzeczały jedno drugiemu. Kto jest winien takiej sytuacji? Zapewne ci, którzy zakreśliwszy granice, utworzyli w ich ramach psychologiczne getto. Ci, którzy zapędzili w pułapkę strachu ideały równouprawnienia a zaoferowali w zamian jedynie upokorzenie i wstyd. "Długi sen" jest oskarżeniem ich wszystkich.

Pisanie o byciu człowiekiem może być pretekstem do rozmowy na temat wielu drażliwych spraw. Skorzystał z tego również Richard Wright. Poruszając temat linczu nad poczuciem człowieczeństwa, ukazał granice instynktu samoobrony i świetnie w to wkomponował nadal aktualny problem rasizmu. W małe i duże kataklizmy życia wpisał historię dwóch przenikających się światów. Ten pierwszy, groźny i potężny, spełniający rolę moralnego opiekuna. Drugi za to bezradny, nęcony zakazanymi rozkoszami tego pierwszego. Pomiędzy nimi mur, wydawałoby się, że nie do skruszenia, nawet teraz resztki tej archaicznej bariery nadal trzymają się mocno. W wytworzonym przez obydwa światy tyglu schronił się bohater "Długiego snu", pragnący spełnienia marzeń zwyczajny młody człowiek. Posłuszny białemu prawu, zawsze przełykający gorzką dumę, jeśli tylko występuje taka konieczność.

Kiedy zanurzyłem się w nurcie życia Czarnej Dzielnicy, to w pierwszym odruchu zacząłem poszukiwać kompromisu. Wydaje mi się to normalnym odruchem, kiedy ścierające się ze sobą różne interesy wymagają z każdej strony dopasowania. Jedynie taka forma współpracy pozwala na budowanie czegoś trwalszego na chwiejnym gruncie stosunków społecznych. Jednak znając historię, już podświadomie wyczuwałem, że na próżno domagam się równości. Przed moimi oczami rozegrała się makabryczna gra, bez litości, będąca twardą szkołą życia dla mieszkańców Czarnej Dzielnicy. Wylewające się z każdej strony strach i nienawiść stanowiły przy tym niesamowicie wydajne paliwo dla obfitującej w niezwykłe zwroty akcji fabuły.

Nie da się przejść obojętnie wobec ukazanej w "Długim śnie" moralnej nędzy. Prowokuje ona do rozmyślań o lepszym świecie, mobilizuje odwagę do zakreślania dla swojego szczęścia szerokich granic, bez konieczności ciągłej obawy o wchodzenie w zakazane strefy wpływów. W książce Richarda Wrighta rzeczywiście można na początku poczuć się niepewnie, bo obcy teren wymaga gruntownego zbadania a przecież nie jest pewne, jak cała sprawa się ostatecznie rozwinie. Jednak wystarczy zagłębić się w atmosferę dyskryminacji rasowej aby przyznać rację tym, którzy marząc o wolności, podejmują walkę o nią. Sprawiedliwość nie jest na sprzedaż. Nie można spędzić życia na ciągłym kupowaniu protekcji i unikaniu zastawianych pułapek. Rasistowskie bariery muszą ostatecznie zostać zniszczone.

Jestem przekonany o tym, że kiedy prawo było białe a piętno się dziedziczyło, to pragnienie wolności pozostawało w ludziach na tym samym wysokim poziomie jak obecnie. Niezbywalne prawa człowieka są interesującym elementem każdej rozmowy o sprawiedliwości. Dlatego też słowa Richarda Wrighta, pomimo tego że brzmią ponuro, to jednak ostatecznie stanowią nadzieję na świat...