"Rozdarty Naród" w edycji kieszonkowej wydaje się książeczką nad wyraz skromną. Nic bardziej mylnego!

Cornelius Ryan skupił się w "O jeden most za daleko", na całości operacji i wszystkich rodzajach wojsk jakie brały udział w nieszczęsnym Market-Garden. Goerge F. Cholewczynski przyłożył do tych wydarzeń lupę i opisał losy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

Najsławniejszy autor opisujący operację pod Arnhem nie pominął Polaków, to między innymi właśnie dzięki niemu gen. Sosabowskiego zagrał Gene Hackman. Może dzięki temu Alianci przypomnieli sobie o Polakach choć trochę?

Cholewczynski całą swą książkę poświęcił właściwie tylko i wyłącznie walczącym Polakom. Mamy tu więc krótki życiorys gen. Sosabowskiego, oraz rys wielu żołnierzy z 1 SBS. Dzieło Polaka zza wielkiej wody ma charakter osobisty, ale to materiały źródłowe grają tu pierwsze skrzypce, nie emocje.

Trudno jest jednak nie zauważyć w jaki sposób Cholewczynski ocenia przebieg operacji i decyzje alianckich generałów, które doprowadziły do jej klęski. Gen. Sosabowski był jednym z niewielu trzeźwo oceniających zagrożenie. Z tego właśnie względu był skonfliktowany z dużą częścią sztabu dowodzącego. Trzeba pamiętać, że polscy dowódcy chcieli by brygada walczyła w Polsce, stało się inaczej, 1 SBS trafiła do Holandii i została zmasakrowana...

Tło polityczne jest tu tak samo ważne jak działania bojowe. Zresztą sam tytuł podkreśla gorycz jakie spowodowała wśród Polaków operacja Market-Garden.

"Rozdarty Naród" to książka o determinacji, bohaterstwie i patriotyzmie Polaków należących do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Wydźwięk jest jednak gorzki i przykry. Symptomatyczne jest, że pamięć o ludziach z biało-czerwonymi naszywkami, jest pielęgnowana głównie przez... samych Holendrów. Pamięć zwykłych ludzi, mieszkańców małych miasteczek przekazywana z pokolenia na pokolenie, wydaje się być silniejsza niż brutalny polityczny cynizm i makiaweliczna racja stanu. Jeżeli ci Holendrzy pamiętają nadal, to być może oznacza, że naprawdę było warto przelewać krew, za nich i za Polskę...

Po lekturze dzieła Ryana warto sięgnąć po książkę Cholewczynskiego. "Rozdarty Naród" jest dobrze napisana, a balans między opisem walk i tłem politycznym właściwie wypoziomowany. Wspomnienia żołnierzy z pola walki są wprost bezcenne, to jest ostatni, być może decydujący argument tyczący się ewentualnego zakupu tej książki.

PS. Sorry za napompowany ton, trudno jest do tego tematu podejść z dystansem. Żarty wydają się niestosowne...

"Rozdarty Naród" w edycji kieszonkowej wydaje się książeczką nad wyraz skromną. Nic bardziej mylnego!

Cornelius Ryan skupił się w "O jeden most za daleko", na całości operacji i wszystkich rodzajach wojsk jakie brały udział w nieszczęsnym Market-Garden. Goerge F. Cholewczynski przyłożył do tych wydarzeń lupę i opisał losy 1 Samodzielnej Brygady...