Adam Mickiewicz. Dziewiętnastowieczny wieszcz narodowy, którego nikomu nie trzeba przedstawiać, przecież jego dzieła na stałe weszły do kanonu kilkukrotnie przerabianych lektur szkolnych. Nacisk na zaznajomienie się z "Panem Tadeuszem", "Balladami" czy "Dziadami" dla niektórych nie stanowi problemu, niektórych męczy, a w efekcie skupienie się na literackich dziełach odsuwa w cień opowiadanie o życiorysie i jego bujnym życiu towarzyskim. Oczywiście w szkołach nie ma czasu na mówienie chociażby o romantykach więcej niż minimum, obejmujące narodziny, podróże i śmierć, ze względu na pogoń za napiętym programem nauczania, ale na szczęście takie książki jak "Kobiety w życiu Mickiewicza" pozwalają w wygodny i przyjemny sposób maksymalnie przybliżyć prywatne życie poety.

Sławomir Koper w książce chronologicznie przybliża nam nie tylko stosunki Mickiewicza z kobietami i ich dalsze losy już bez kochanka, ale również świat filomatów i filaretów, jego przyjaciół, realia historyczne. Tak przedstawione życie Mickiewicza wydaje się wręcz pasjonujące. Dla ubarwienia eseistycznej narracji nie brakuje fragmentów listów Pietraszkiewicza, Zana, kochanek, a nawet Krasińskiego i Niemcewicza, poezji oraz zdjęć w tonacji sepii. Celem pisarza nie jest wywoływanie sensacji, jak sam zaznacza w przedmowie. Twierdzi, że ukazanie w pełni miłosnych perypetii i burzliwych związków Mickiewicza nie zawadzi na jego wizerunku, dopóki żywa jest pamięć o jego twórczości. Wydobywa z niej fragmenty wierszy i zwraca uwagę na powiązania z intymnymi sprawami poety, a w dialogu Telimeny i Tadeusza upatruje burzliwej kłótni z Konstancją Łubieńską.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych okresów opisywanym w książce są losy Mickiewicza w Rosji po wygnaniu i podróże podczas powstania listopadowego. W Petersburgu, Odessie, Moskwie prowadził bujne życie towarzyskie i erotyczne, był zaprzyjaźniony z Rosjanami, Krym zwiedzał z Karoliną Sobańską i rosyjskim generałem Janem Wittem, a wszystko wskazuje na to, że nie chciał dotrzeć na czas do Królestwa Polskiego, aby wziąć udział w powstaniu czy chociaż wesprzeć Polaków swoją obecnością jako autorytet moralny. Koper obala takie wymówki jak przedłużający się romans, kłopoty finansowe (bo kiedy Mickiewicz takich nie miał), trudności w podróży. Ale każda sytuacja ma swoje dwie strony, które Koper przedstawia, chociaż widać, której stronie bardziej się przychyla.

Kochanki Mickiewicza, niektóre znane niestety tylko z bycia jego kochanką, gmatwały mu w życiu mniej lub bardziej. Mnie najbardziej zainteresowała wymieniona już Karolina Sobańska, która nie tylko w sypialni inwigilowała wybranych mężczyzn i to głównie na zlecenie protektora Witta...W pamięć zapada też konflikt w Kownie spowodowany przez Karolinę Kowalską...i pewien lichtarz. Jeśli chodzi o żonę, Celinę Szymanowską, poeta w liście przyznał, że o mały włos nie odprawił jej z kwitkiem, kiedy Celina przebyła daleką drogę, aby go poślubić, a i późniejsze wydarzenia noszą znamiona dramatyczności.

Koper przedstawia mniej znane fakty i przypuszczenia, nie stroni od wyczerpujących charakterystyk i różnych perspektyw, a w interesującą historię pod kątem kobiet, wplata ironiczne i humorystyczne wtrącenia, a zabawnymi pytaniami retorycznymi podkreśla swoje racje. Cała ta gawędziarska otoczka z odpowiednim umiarem i dostosowaniem do sytuacji. Koper znakomicie wyczuwa, kiedy może sobie pozwolić na subiektywne wtrącenie. Nie mogłam się nie uśmiechnąć przy porównaniu początkowego wyobcowania Mickiewicza w Kownie do losów lekarza z współczesnego serialu "Przystanek Alaska". Młody Adam został też przyrównany do baszy, który przecież potrzebuje haremu - ponoć Mickiewicz sam tak o sobie pisał!

Mickiewicz nazywany jest i szowinistą, i wielkim poetą. Krytykowany za swoje pogmatwane związki, nawet krępującą sytuację listową z Konstancją Łubieńską, kierowanie się fizycznością i bogatymi posągami. Ale też opisywany pod kątem wewnętrznych przemian i wpływających na niego losów Polaków, kiedy tworzy m.in. "Dziady'. Mickiewicz od swojej prywatnej strony może nie zachwycać przez swobodne traktowanie moralnych zasad - niekiedy zdawały się go hamować tylko estetyczne, przecież Koper wspomina nawet o wielokątach erotyczno-towarzyskich w okresie znajomości z Sobańską. Może też drażnić jego oschłe podejście do porzucanych kobiet i lekceważący stosunek do Celiny nawet po jej śmierci. Jednak warto sobie zadać pytanie, czy znakomity poeta był zobowiązany do bycia ideałem mężczyzny w życiu prywatnym? "Kobiety w życiu Mickiewicza" to pozycja bardzo interesująca - czyta się ją jak powieść z dobrą, realistyczną, obyczajową fabułą. Nie tylko dla historyków i filologów.

Adam Mickiewicz. Dziewiętnastowieczny wieszcz narodowy, którego nikomu nie trzeba przedstawiać, przecież jego dzieła na stałe weszły do kanonu kilkukrotnie przerabianych lektur szkolnych. Nacisk na zaznajomienie się z "Panem Tadeuszem", "Balladami" czy "Dziadami" dla niektórych nie stanowi problemu, niektórych męczy, a w efekcie skupienie się na literackich dziełach odsuwa...